Hôm 13/1, Hoa Kỳ và các nền dân chủ khác trên toàn cầu đã gửi lời chúc mừng tới Đài Loan, sau khi Phó Tổng thống Lại Thanh Đức giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống trước áp lực từ Bắc Kinh.
“Hoa Kỳ chúc mừng ông Lại Thanh Đức đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Đài Loan. Chúng tôi cũng chúc mừng người dân Đài Loan đã một lần nữa thể hiện sức mạnh của hệ thống dân chủ và tiến trình bầu cử vững mạnh của họ”, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cho biết trong một tuyên bố được đưa ra ngay sau khi ông Lại phát biểu chiến thắng.
Bất chấp những lời cảnh báo từ Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), các cử tri Đài Loan đã chọn ông Lại Thanh Đức, người mà Bắc Kinh coi là “kẻ ly khai”, làm tổng thống tiếp theo của Đài Loan vào hôm 13/1. Đối thủ chính của ông từ Quốc Dân Đảng thân Bắc Kinh là ông Hầu Hữu Nghi đã thừa nhận thất bại trong cuộc bầu cử ngay sau 8 giờ tối (giờ địa phương).
Ủy ban Bầu cử Trung ương Đài Loan cho biết, với việc tất cả các điểm bỏ phiếu đã hoàn tất việc kiểm phiếu, ông Lại Thanh Đức đã giành được 40% tỷ lệ phiếu bầu ủng hộ, còn ông Hầu Hữu Nghi là 33%.
Phản ứng trước chiến thắng của ông Lại, Chủ tịch Hạ viện Mỹ Mike Johnson cho biết ông sẽ làm việc với lãnh đạo các cơ quan lập pháp liên quan để cử một phái đoàn tới Đài Bắc dự lễ nhậm chức của ông Lại vào tháng 5.
Ông nói trong một tuyên bố: “Để nhấn mạnh cam kết liên tục của Quốc hội Mỹ đối với an ninh và dân chủ, tôi sẽ yêu cầu chủ tịch các Ủy ban Hạ viện liên quan dẫn đầu một phái đoàn tới Đài Bắc [để tham dự] lễ nhậm chức của ông Lại vào tháng 5”.
“Tôi hy vọng Hoa Kỳ và Đài Loan sẽ cùng nhau thúc đẩy các nguyên tắc tự do, cơ hội và an ninh cho tất cả các quốc gia yêu tự do và các đối tác của chúng ta ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương”.
Phản ứng của ông Biden
Hôm 13/1, khi được hỏi về phản ứng trước kết quả bầu cử Đài Loan, Tổng thống Mỹ Joe Biden cho biết: “Chúng tôi không ủng hộ độc lập”.
Hoa Kỳ, giống như hầu hết các quốc gia, không có quan hệ chính thức với Đài Loan, nhưng nước này là nhà cung cấp vũ khí và hậu thuẫn quốc tế quan trọng nhất cho hòn đảo này.
Ông Blinken tuyên bố rằng Washington “cam kết duy trì hòa bình và ổn định xuyên eo biển cũng như giải quyết các khác biệt một cách hòa bình, không bị ép buộc và áp lực”.
Trong bài phát biểu mừng chiến thắng, ông Lại bày tỏ sẵn sàng nối lại đối thoại với nước láng giềng Trung Quốc. Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) coi hòn đảo tự trị này là lãnh thổ của mình và chưa bao giờ loại trừ việc sử dụng vũ lực.
“Miễn là có phẩm giá và sự bình đẳng giữa hai bờ eo biển, Đài Loan rất sẵn lòng tham gia đối thoại với Trung Quốc”, ông Lại cho biết trong cuộc họp báo hôm 13/1 bên ngoài trụ sở chiến dịch tranh cử của ông ở Đài Bắc.
Kể từ khi bà Thái Anh Văn giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2016, Bắc Kinh đã cắt đứt quan hệ chính thức với Đài Bắc và cố gắng cô lập hòn đảo này trên trường quốc tế. Giữa áp lực từ Bắc Kinh, chính phủ bà Thái Anh Văn đã tăng cường mối bang giao với Hoa Kỳ và các nền dân chủ khác trên thế giới.
Ông Lại cho biết ông sẽ đi theo con đường của bà Thái và tìm cách duy trì hiện trạng eo biển Đài Loan. Đồng thời, ông Lại khẳng định sẽ “quyết tâm bảo vệ Đài Loan khỏi các mối đe dọa và uy hiếp của Trung Quốc”.
Phản ứng của Trung Quốc
Chính quyền Trung Quốc đã phản ứng thận trọng trước cuộc bầu cử ở Đài Loan và thậm chí còn không nêu đích danh ông Lại. Trong một tuyên bố đưa ra vào cuối ngày 13/1, một quan chức của Bộ Ngoại giao Trung Quốc yêu cầu cộng đồng quốc tế chấp nhận ý tưởng rằng chỉ có “một Trung Quốc”, công nhận yêu sách chủ quyền của chế độ này đối với hòn đảo tự trị.
"Vấn đề Đài Loan là vấn đề nội bộ của Trung Quốc. Cho dù có thay đổi gì xảy ra ở Đài Loan thì sự thật cơ bản rằng chỉ có một Trung Quốc trên thế giới và Đài Loan là một phần của Trung Quốc sẽ không thay đổi", tuyên bố nêu rõ.
Trong thời gian chuẩn bị cho cuộc bầu cử quan trọng, ĐCSTQ đã gia tăng áp lực lên Đài Loan khi điều máy bay chiến đấu và tàu chiến đến gần hòn đảo này hàng ngày và truyền bá thông tin sai lệch trên mạng. Khi cử tri Đài Loan bỏ phiếu vào hôm 13/1, Bộ Quốc phòng Đài Loan cho biết họ đã phát hiện 8 máy bay và 6 tàu chiến của Trung Quốc hoạt động quanh hòn đảo.
Bất chấp việc ông Lại liên tục kêu gọi hòa bình và cam kết sẽ duy trì “nguyên trạng” trong quan hệ hai bờ eo biển, ĐCSTQ vẫn cảnh báo người dân hòn đảo không nên bỏ phiếu cho ông, đồng thời tuyên bố rằng việc ông đắc cử sẽ “gây ra đối đầu và xung đột giữa hai bờ eo biển”.
Phản ứng của các nhà lập pháp Hoa Kỳ
Hôm 13/1 tại Washington, áp lực của ĐCSTQ đã vấp phải những chỉ trích của các nhà lập pháp Mỹ. Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Hạ viện Michael McCaul và Dân biểu Gregory Meeks, một thành viên cấp cao của ủy ban, cùng với Dân biểu Young Kim và Dân biểu Ami Bera, đã lên án những nỗ lực của chính phủ Trung Quốc nhằm “tác động đến cuộc bầu cử thông qua chiến dịch truyền bá thông tin sai lệch và áp lực quân sự”, đồng thời hoan nghênh “người dân Đài Loan đề cao lý tưởng dân chủ”.
Các nhà lập pháp cho biết họ mong muốn được hợp tác với chính phủ của ông Lại Thanh Đức để cải thiện mối quan hệ kinh tế, văn hóa và quốc phòng giữa Hoa Kỳ và Đài Loan.
Dân biểu Mike Gallagher, Chủ tịch ủy ban thuộc Hạ viện chuyên trách vấn đề Trung Quốc, và Dân biểu Raja Krishnamoorthi, đảng viên Đảng Dân chủ cấp cao trong ủy ban, đã chúc mừng ông Lại khi giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống, đồng thời gọi Đài Loan là "một biểu tượng sáng chói của một nền dân chủ hưng thịnh và là biểu tượng của lòng dũng cảm khi đối mặt với áp lực độc tài gần như liên tục”.
Hơn chục nhà lập pháp Hoa Kỳ từ lưỡng đảng cũng gửi lời chúc mừng đến Đài Loan, trong đó nhiều người kêu gọi tăng cường mối quan hệ không chính thức với hòn đảo dân chủ này.
Các Dân biểu Gerry Connolly, Mario Diaz-Balart, Ami Bera, và Andy Barr, đồng chủ tịch của Nhóm Quốc hội Đài Loan, đã gọi cuộc bầu cử hôm 13/1 là “một màn trình diễn sôi động khác về nền dân chủ thịnh vượng của Đài Loan”.
Họ nói trong một tuyên bố: “Trước những mối đe dọa leo thang đối với nền dân chủ và an ninh của Đài Loan, điều bắt buộc là Hoa Kỳ phải kiên định ủng hộ người dân Đài Loan và cam kết chung của chúng ta đối với các giá trị dân chủ”.
Thượng nghị sĩ Thom Tillis cũng bày tỏ sự đồng tình.
Ông nói trong một tuyên bố: “Mỹ phải làm mọi thứ có thể để đẩy lùi ông Tập Cận Bình và ĐCSTQ, đồng thời đưa ra sự ủng hộ toàn diện cho một Đài Loan dân chủ và tự do”.
Phản ứng của quốc tế
Liên minh châu Âu (EU), Vương Quốc Anh, Nhật Bản và các nhà lập pháp ở các quốc gia dân chủ khác cũng đã gửi lời chúc mừng của họ tới Đài Loan sau khi ông Lại Thanh Đức đắc cử.
EU tuyên bố họ "hoan nghênh" cuộc bầu cử tổng thống ở Đài Loan và chúc mừng "tất cả các cử tri đã tham gia cuộc diễn tập dân chủ này".
Phát ngôn viên của nhà ngoại giao trưởng EU cho biết trong một tuyên bố: “EU vẫn lo ngại về căng thẳng ngày càng gia tăng ở eo biển Đài Loan và phản đối mọi nỗ lực đơn phương nhằm thay đổi hiện trạng”.
Trong khi đó, Nhật Bản cam kết tăng cường hợp tác sâu rộng hơn nữa với Đài Loan.
“Chính phủ Nhật Bản chúc mừng cuộc bầu cử dân chủ diễn ra suôn sẻ và chúc mừng chiến thắng của ông Lại”, Bộ trưởng Ngoại giao Nhật Bản Yoko Kamikawa cho biết trong một tuyên bố, đồng thời mô tả Đài Loan là “đối tác cực kỳ quan trọng và là người bạn quan trọng” của Nhật Bản.
“Chúng tôi hy vọng rằng vấn đề xung quanh Đài Loan sẽ được giải quyết một cách hòa bình thông qua đối thoại, từ đó góp phần vào hòa bình và ổn định trong khu vực”.
Theo The Epoch Times
Lam Giang biên dịch
