Hiện nay, các nhà sản xuất ô tô lớn trên thế giới đang phát triển và sản xuất nhiều kiểu dáng xe điện khác nhau. Các nhà sản xuất và nhà phân tích trong ngành tin rằng thị trường xe điện rất lớn và có lợi nhuận. Tuy nhiên, nhiều người tiêu dùng Mỹ không mặn mà mua xe điện, có 3 lý do cốt lõi khiến người tiêu dùng phổ thông không từ bỏ xe chạy nhiên liệu.
Kể từ năm 2016, doanh số bán xe điện của Mỹ không ngừng tăng trưởng, từ gần 65.000 xe năm 2017 lên hơn 800.000 xe vào năm 2022. Theo dữ liệu phân tích ô tô Motor Intelligence cho thấy doanh số bán xe điện tăng 51% trong nửa đầu năm 2023, tuy nhiên con số này vẫn giảm 65% so với cả năm 2022 và 71% trong nửa đầu năm ngoái.
Cox Automotive cho biết doanh số bán xe điện chậm lại có liên quan đến tồn đọng hàng tồn kho, số ngày tồn kho xe điện đã tăng lên 92 ngày trong tháng 6, cao hơn nhiều so với 51 ngày của tất cả các mẫu xe.
Vào tháng 4 năm nay, một cuộc thăm dò do Trung tâm Nghiên cứu Quan hệ Công chúng của Associated Press (NORC) và Viện Chính sách Năng lượng của Đại học Chicago thực hiện cho thấy, chỉ 19% người trưởng thành ở Mỹ cho biết, chiếc ô tô tiếp theo của họ "rất rất có thể" hoặc "rất có thể" sẽ chạy bằng điện, 22% cho biết "có thể" sẽ mua một chiếc ô tô điện. 47% trả lời rằng họ sẽ không mua ô tô điện. Về thực trạng sử dụng xe điện hiện nay, cuộc khảo sát này cho thấy chỉ 8% số người được hỏi cho biết họ đang lái xe điện và 8% khác cho biết họ đang lái xe plug-in hybrid (loại xe kết hợp chạy điện và xăng).
Một số đại lý và giám đốc điều hành cho biết, làn sóng người mua đầu tiên sẵn sàng trả phí bảo hiểm cho xe điện đã hết, và các nhà sản xuất đang phải đối mặt với một nhóm người tiêu dùng do dự hơn.
Tuy nhiên, bà Elizabeth Krear, Phó chủ tịch phụ trách xe điện của J.D.Power, cho biết điều này không có nghĩa là người Mỹ không muốn mua xe điện.
Bà Krear cho biết: “Chúng tôi khảo sát hơn 2.000 người mua ô tô mới mỗi tháng để đánh giá mức độ quan tâm của họ đối với xe điện”; "Trong tháng 10, tỷ lệ người mua ô tô mới có khả năng cân nhắc mua một chiếc xe điện chạy đầy pin đạt mức cao nhất trong lịch sử là 29,2%. Do đó, gần 1/3 số người mua ô tô mới có khả năng sẽ cân nhắc mua một chiếc xe điện lần tiếp theo".
Vậy đâu là yếu tố cốt lõi khiến người tiêu dùng Mỹ không vội vàng mua xe điện?
Xe điện quá đắt, vượt quá khả năng chi trả?
Yếu tố chính ngăn cản người Mỹ mua xe điện là giá cả. Dù giá xe điện đã giảm so với trước và chính phủ Mỹ đưa ra chính sách ưu đãi tín dụng thuế, nhưng xe điện vẫn đắt hơn nhiều so với xe chạy nhiên liệu. Cùng với lãi suất ở Mỹ ở mức cao nhất trong hai thập kỷ, người tiêu dùng bình thường không muốn sử dụng xe điện đắt tiền.
Bà Ashley Nunes, một nghiên cứu cao cấp tại Trường Luật Harvard, nói với BBC: "Chúng tôi đã xem xét giá xe điện trong 13 năm ở Hoa Kỳ, và tính theo đồng đô-la được điều chỉnh theo lạm phát, giá trung bình của xe điện đang tăng chứ không giảm".
Đó là một vấn đề lớn, bà Nunes cho biết: Nếu một người tiêu dùng hàng ngày nhìn vào giá của một chiếc xe điện so với một chiếc xe chạy bằng xăng, và thấy sự khác biệt giữa 15.000 USD và 20.000 USD tùy theo ngày, thì thật dễ để biết họ sẽ chọn loại xe gì.
-
- Hình ảnh mẫu xe điện Ariya mới của Nissan ngày 8/2/2022 được trưng bày tại Tokyo. (Kazuhiro Nogi/AFP)
Mua một chiếc ô tô điện ở Mỹ có thể được giảm thuế lên tới 7.500 USD (khoảng 183 triệu VND). Một số tiểu bang còn cung cấp các khoản tín dụng bổ sung từ 1.000 USD đến 7.500. Bà Krear cho biết những ưu đãi bổ sung này dường như là yếu tố quyết định liệu người tiêu dùng có sẵn sàng mua hay không: "Trong số 10 tiểu bang có tỷ lệ dùng xe điện cao nhất, 5 trong số đó có các ưu đãi của chính quyền”.
Tuy nhiên, các ưu đãi của chính phủ vẫn không thể khiến giá xe điện thấp hơn giá xe chạy nhiên liệu, hoặc trong phạm vi mà người tiêu dùng bình thường có thể mua được. Vì vậy hiện nay hầu hết xe điện đều được người có thu nhập cao mua.
Các đại lý và nhà phân tích nói rằng, đặc biệt khi lãi suất tăng, chi phí trả trước vẫn còn quá cao đối với nhiều người tiêu dùng, nhiều người mong đợi giá xe mới sẽ dưới 40.000 USD (khoảng 976 triệu VND).
Ngoài ra, mặc dù xe chạy bằng nhiên liệu cần phải tiếp nhiên liệu và bảo dưỡng thường xuyên, nhưng chi phí của xe điện không hề thấp. Ở một số tiểu bang, chi phí đăng ký xe điện cao hơn. Hơn nữa, ắc quy của xe điện rất đắt tiền, nếu xảy ra sự cố sẽ là một khoản chi phí lớn.
Theo dữ liệu từ Cox Automotive, giá trung bình toàn ngành của một chiếc xe điện ở Mỹ là 50.683 USD vào tháng 9, so với 65.000 USD một năm trước đó.
Sạc xe điện có tiện lợi?
Đối với nhiều người Mỹ phổ thông, việc sạc xe điện khó hơn nhiều so với việc đổ xăng. Một số người đã lắp đặt thiết bị sạc tại nhà và có thể sạc ô tô vào ban đêm, nhưng không phải chủ xe điện nào cũng có điều kiện này.
Bà Krear của J.D.Power nói với BBC: "Vấn đề là nhiều người Mỹ thậm chí không có chỗ lái xe vào nhà. Cứ ba người mua thì có một người không có chỗ sạc điện tại nhà".
Các nhà phân tích đồng ý rằng việc thiết lập các cơ sở trạm sạc công cộng toàn diện là một trong những yếu tố quan trọng để người tiêu dùng mua xe điện. Đặc biệt, việc tăng số lượng trạm sạc nhanh sẽ có lợi hơn cho doanh số bán xe điện, vì nó có thể giảm bớt lo lắng về phạm vi hoạt động một cách tốt nhất, và tăng sự sẵn lòng của người tiêu dùng chuyển sang sử dụng xe điện.
Ngoài ra, trong khi việc tiếp nhiên liệu cho một chiếc xe chạy bằng xăng có thể được thực hiện trong vài phút, thì phải mất vài giờ để sạc một chiếc xe điện ở mức tối đa. Đây cũng là nguyên nhân chính cản trở việc mua hàng của người tiêu dùng.
Tesla và ChargePoint hiện đang thống trị thị trường cổng sạc tại Mỹ, Tesla chiếm 61% thị phần cổng sạc nhanh tại Mỹ, trong khi ChargePoint dẫn đầu với 46% thị phần cổng sạc cấp 2.
-
- Ngày 9 tháng 3 năm 2022, một chiếc xe điện Tesla đang sạc tại trạm sạc ở Petaluma, California. (Hình ảnh Justin Sullivan/Getty)
Hiện tại, có hơn 130.000 trạm sạc công cộng trên khắp nước Mỹ. Tổng thống Mỹ Biden hy vọng xe điện sẽ chiếm ít nhất 50% doanh số bán ô tô mới vào năm 2030 và có kế hoạch xây dựng mạng lưới 500.000 trạm sạc.
Liệu chủ xe sẽ từ bỏ xe chạy nhiên liệu và chuyển sang xe điện?
Đối với những người mua xe điện ở Mỹ, họ sẽ không hoàn toàn từ bỏ xe chạy bằng nhiên liệu. Họ chỉ thêm một chiếc ô tô điện khi mua hàng.
Bà Nunes nói với BBC: "Có bằng chứng rất thuyết phục rằng, hầu hết những người mua ô tô điện đều sở hữu một ô tô chạy xăng. Họ sẽ không từ bỏ ô tô chạy xăng và chuyển sang ô tô điện. Hầu hết ô tô điện đều được sử dụng như một phương tiện đi lại bổ sung chứ không phải thay thế".
Bà Krear nói với BBC rằng, một phần của vấn đề là người mua có thể không tìm được xe điện đáp ứng yêu cầu của họ. "Tôi thường nghe mọi người nói: 'Tôi sẽ không mua một chiếc ô tô điện trừ khi có sẵn một chiếc SUV [điện] cỡ lớn’. Tôi sẽ đi chung xe, và còn đón bốn đứa trẻ.' Tất cả các phân khúc thị trường đều cần phải có sẵn xe (phương tiện), và bây giờ vẫn chưa có”.
Bà Krear cho biết, 60% người mua đang tìm kiếm một chiếc xe điện tương đương với loại xe chạy bằng nhiên liệu mà họ muốn, nhưng không tìm được.
Theo The Epoch Times
Lý Ngọc biên dịch
