Người cha xuất thân từ một gia đình bình thường, không có nhiều tiền và danh tiếng gì, nhưng ông lại bồi dưỡng 6 người con thành tài: 5 tiến sĩ và 1 thạc sĩ. Mỗi đứa con của ông đều đạt được thành tựu cao trong lĩnh vực của mình.
Con trai cả tốt nghiệp tiến sĩ tại đại học Cornell.
Con trai thứ 2 tốt nghiệp tiến sĩ tại Đại học Rochester, Hoa Kỳ.
Con trai thứ 3 tốt nghiệp Đại học Ngoại ngữ Bắc Kinh và nhận bằng Tiến sĩ tại Đại học St. John ở Hoa Kỳ.
Con trai thứ 4 tốt nghiệp và nhận bằng tiến sĩ tại Đại học Bang Arkansas ở Hoa Kỳ.
Con trai thứ 5 tốt nghiệp thạc sỹ tại Đại học Khoa học công nghệ Trung Quốc.
Con gái thứ 6 nhận bằng tiến sĩ từ Học viện Công nghệ Massachusetts, 22 tuổi nhận bằng tiến sĩ từ Đại học Harvard.
Người cha của 6 đứa con tài năng kể trên tên là Thái Tiếu Văn, ông là một bác sĩ vùng nông thôn với vốn thu nhập ít ỏi. Gia đình 8 người của ông sống trong căn nhà thuê rộng 16 mét vuông đã nhiều năm, tuy nhiên, ông đã nuôi dưỡng tất cả các con của mình trở thành nhân tài. Do vậy, ông được mệnh danh là "cha của Tiến sĩ".
Dù hoàn cảnh điều kiện gia đình khó khăn thiếu thốn, nhưng hai vợ chồng ông vẫn luôn cố gắng tạo điều kiện cho các con có môi trường giáo dục tốt nhất.
Khi các đơn vị truyền thông phỏng vấn ông: "Bí quyết nuôi dạy con thành tài của ông là gì?" Ông trả lời: "Tôi coi việc làm cha là sự nghiệp của mình".
Kinh nghiệm giáo dục của ông được tổng kết trong 10 phương pháp, những phương pháp này rất đơn giản, ai cũng có thể làm được, và nó có thể mang lại lợi ích suốt đời cho những đứa trẻ. Dưới đây là 10 phương pháp giáo dục của ông có rất nhiều điểm đáng để chúng ta học tập và suy ngẫm:
1. Không ngại chọn ngồi ghế trước và thể hiện bản thân
Ông Thái luôn dạy các con: "Đừng ngại khi bản thân nổi bật trước mặt người khác, hãy nhớ rằng, mọi thứ liên quan đến thành công đều có thể nhìn thấy rõ. Muốn người khác nhận ra điểm mạnh của mình, trước hết cần để người khác nhìn thấy mình".
Ông từng kể cho các con nghe câu chuyện:
Cậu bé không được bầu làm lớp trưởng, cậu thất vọng về nhà và hỏi mẹ: "Mẹ ơi, vì sao các bạn không bầu con làm lớp trưởng?"
Người mẹ hỏi ngược lại cậu bé: "Vậy con đã chủ động tiến cử bản thân với mọi người chưa?"
"Dạ chưa, con cảm thấy ngại khi làm điều đó", cậu bé nói.
"Con hãy lại đây và chọn quả cam đẹp nhất", mẹ cậu yêu cầu.
"Nhưng, những quả cam này trông có vẻ rất giống nhau", cậu bé nói.
"Đúng vậy, nếu con muốn người khác công nhận con, trước tiên con phải nghĩ cách để mọi người nhìn thấy ưu điểm của con", người mẹ nói.
Bởi vậy, nếu muốn được người khác công nhận, chúng ta cần phải trở nên nổi bật và không ngại thể hiện trước đám đông, đó là bước khởi đầu để chúng ta thể hiện bản thân mình.
2. Huấn luyện các con tư thế bước đi, ngẩng cao đầu và mắt luôn nhìn về phía trước
Ông luôn nhắc nhở các con không được xem nhẹ tư thế đi đứng, người xưa thường nói: "Đứng như tùng, đi như gió". Tư thế đi đứng có thể thể hiện rõ nét nhất cảm xúc, tu dưỡng và khí chất của một người.
Huấn luyện con tư thế đi ngẩng cao đầu, mắt luôn nhìn về phía trước và có ý thức gia tăng tốc độ đi bộ, điều này sẽ khiến trẻ có khí thế vươn lên.
Các nhà tâm lý học đã từng tiến hành thử nghiệm đối với 15.000 tình nguyện viên, chỉ ra rằng, những người bước đi với tư thế ngẩng cao đầu và nhìn thẳng về phía trước sẽ luôn tự tin và có chỉ số hạnh phúc cao hơn. Ngược lại, những người đi khom lưng, tư thế không đúng và lắc lư từ bên này sang bên kia thường có lòng tự trọng thấp hơn, phẩm chất tâm lý kém hơn và dễ bi quan hơn.
Điều thú vị là, khi các nhà tâm lý hướng dẫn những người gù lưng tập đi với tư thế thẳng đứng, ngẩng cao đầu, phát hiện sau một thời gian, suy nghĩ của họ bắt đầu trở nên tích cực hơn và sự tự tin vào bản thân cũng được cải thiện rất nhiều.
Do vậy, điều chỉnh tư thế và tốc độ cũng có thể thay đổi tâm thái của chúng ta.
3. Tập nhìn thẳng vào người khác và giữ nụ cười
Đôi mắt là cửa sổ tâm hồn, ánh mắt chân thành và kiên định biểu hiện sự tự tin của mỗi người. Khi chúng ta dám nhìn thẳng vào mắt đối phương, điều đó thể hiện sự chân thành và tự tin xuất phát từ nội tâm, chúng ta sẽ dễ dàng có được sự tin cậy từ mọi người. Chớp mắt thường xuyên và không dám nhìn thẳng vào người khác thường là biểu hiện của sự rụt rè và thiếu tự tin.
Luyện tập nhìn thẳng vào người khác không chỉ phản ánh sự tự tin của bạn mà còn thể hiện sức hút của bạn. Bên cạnh đó, một nụ cười tươi sẽ giúp bạn ghi điểm trong mắt của đối phương, từ đó dễ có được thành công trong cuộc sống.
4. Dạy con cách chỉ đường từ khi con 1 tuổi trở đi
Bố mẹ đừng luôn trở thành người dẫn đường cho con. Mỗi khi ra ngoài, hãy tạo cho con ý thức và để con dẫn đường cho bố mẹ. Đây là bước khởi đầu cho việc bồi dưỡng khả năng tự lập cho trẻ.
Hãy buông tay con mỗi khi có thể, để chúng trở thành người dẫn đường. Cha mẹ cũng đừng quên khích lệ trẻ trong những lần con có những tiến bộ nhỏ.
Sự khẳng định và động viên của cha mẹ chính là 'chất xúc tác tâm lý' tốt nhất để nuôi dưỡng tính độc lập, tự tin của trẻ.
5. Hướng dẫn con tiết kiệm tiền một cách hợp lý
Việc tiết kiệm tiền có ý nghĩa gì? Tiết kiệm tiền cho ta biết rằng, nguồn lực của thế giới là có hạn, từ đó dạy ta biết cách chuẩn bị cho các cuộc khủng hoảng. Tiết kiệm tiền, trên thực tế cũng là một kỹ năng quan trọng.
Ông Thái cũng thiết kế rất nhiều trò chơi và thử thách nhỏ cho các con, ai dành chiến thắng sẽ được nhận một khoản tiền nhỏ cho vào 'Sổ tiết kiệm cá nhân". Khi số tiền tiết kiệm tăng lên, cảm giác thành tựu của chúng sẽ ngày một lớn. Chính nhờ khả năng quản lý kinh tế này đã truyền cảm hứng và tư duy kinh tế cho cậu con trai thứ 2 của ông.
Cậu con trai thứ 2 của ông đã bắt chước cha mình, tự tạo ra "Sổ tiết kiệm ngân hàng" cho các anh chị em khác của mình. Sau khi trưởng thành, cậu có một bộ phương pháp ứng dụng trong lý luận kinh tế vật lý học và hệ thống tài chính, cậu còn được công ty tài chính của Mỹ chiêu mộ làm phó chủ tịch.
Dạy trẻ tiết kiệm và quản lý tiền bạc ngay từ khi còn nhỏ chính là dạy trẻ tính tự lập, tư duy và tính tự giác. Một cử chỉ nhỏ có thể giúp trẻ ươm mầm những hạt giống ước mơ, sau khi trưởng thành, chúng sẽ khiến vun trồng thành những câu cổ thụ cao lớn.
6. Dạy con những phép tắc và lễ nghi ngay từ khi còn nhỏ
Khi có khách đến nhà, ông Thái sẽ yêu cầu các con lấy ghế giúp khách, mời khách ăn trái cây và nhường chỗ cho người lớn tuổi. Những đứa trẻ hiểu lễ nghi sẽ học được nhiều thói quen tốt, bởi vậy, hãy dạy con trẻ những nghi lễ và phép tắc càng sớm càng tốt.
Nghiên cứu của nhà tâm lý học cũng chỉ ra rằng, những đứa trẻ hiểu những phép xã giao và phép lịch sự sẽ khỏe mạnh hơn về thể chất và tinh thần, chúng thường sẽ quan tâm và nhân ái hơn đối với mọi người xung quanh, từ đó có nhiều bạn bè hơn và học tập tốt hơn.
Nhiều bậc cha mẹ có suy nghĩ rằng con mình đang còn quá nhỏ, chưa thể hiểu đạo lý, sau này lớn lên sẽ dạy chúng sau. Trên thực tế, việc bồi dưỡng nhân cách và thói quen tốt cần được cha mẹ thực hiện ngay từ khi con còn nhỏ, bởi lẽ một khi thói quen xấu được hình thành, sau này cha mẹ muốn uốn nắn cho con sẽ rất khó khăn và vất vả.
Phép tắc lễ nghi không chỉ là cách giáo dục tốt nhất mà cha mẹ dành cho con cái, đây cũng là cách để giúp con cải thiện thành tích học tập.
7. Tranh luận có ý thức với con, đôi khi hãy để chúng thắng
Khi cha mẹ tranh luận với con, đừng lúc nào cũng dành phần thắng và để con thua cuộc. Đôi khi, cha mẹ có thể cố ý đứng tại lập trường sai, để con chọn bên lập trường đúng, từ đó đưa ra những lời khen ngợi kịp thời.
Jane Nelson đã viết trong cuốn "Quản giáo chính diện" rằng: "Chúng ta cần thu phục trẻ, chứ nhất thiết phải luôn phải chiến thắng trẻ", việc cha mẹ thể hiện ‘điểm yếu’ của mình một cách thích hợp có thể truyền sự tự tin và lòng dũng cảm ở trẻ.
8. Trau dồi khả năng tự học và bồi dưỡng kỹ năng nói trước đám đông
Đối với ông Thái, khả năng tự học là kỹ năng quan trọng nhất của một người thành công.
Khi các con còn đi học, ông thường sẽ tự tiếp cận với sách giáo khoa của các con, tự tìm ra những điểm khó và mấu chốt của kiến thức, sau đó mới dạy các con. Ông chia sẻ: "Tôi thường sẽ không dạy chúng từng bài một, mà sẽ chỉ cho chúng biết điều gì quan trọng, thứ gì cần ưu tiên học trước, cuối cùng, điều gì ít quan trọng hơn thì học sau".
Ngoài ra, ông cũng cho các con tiếp xúc sớm với ngoại ngữ bằng cách mở radio tiếng Anh và tiếng Nhật mỗi sáng. Buổi tối, cả gia đình lại ngồi quây quần bên ngọn đèn và đọc sách cùng nhau. Dần dần, các con của ông cũng hình thành sở thích đọc sách và học ngoại ngữ.
Thông qua phương pháp này, các con của ông đã hình thành khả năng tự tìm hỏi và học hỏi ngay từ khi còn nhỏ. Tự học sẽ mang lại rất nhiều lợi ích cho trẻ trong quá trình học tập và nghiên cứu sau này.
Bên cạnh kỹ năng tự học, ông còn hướng cho các con bồi dưỡng kỹ năng nói trước đám đông.
Có câu nói: ‘Nhân tài không nhất định có tài ăn nói trước đám đông, nhưng những người có kỹ năng tự tin nói trước đám đông thường là nhân tài’. Những người có thể bày tỏ quan điểm của mình một cách rõ ràng trước công chúng sẽ có nhiều cơ hội phát triển hơn.
9. Tạo dựng cho con niềm tin rằng, chúng sẽ trở thành người đặc biệt và thành công trong tương lai
Ngay từ khi các con còn nhỏ, ông Thái thường treo chân dung của những vĩ nhân như Newton, Einstein, Madame Curie trong phòng và ông cũng kể những câu chuyện về các nhà khoa học nổi tiếng cho các con.
Khi con gái ông 4 tuổi, cô có quyết tâm trở thành "Marie Curie của Trung Quốc", khi lớn lên sẽ học tại trường Đại học tốt nhất thế giới. Ông chưa bao giờ chê cười hay dập tắt tham vọng của con gái mình, ông thường đưa ra những lời khuyên nghiêm túc. Sau này, cô con gái của ông quả nhiên đã làm được điều cô hằng mong ước.
Có lúc, không phải vì chúng ta làm được mới tin, mà là vì chúng ta tin nên mới làm được. Niềm tin của cha mẹ chính là động lực to lớn nhất giúp trẻ tạo dựng sự tự tin trong chính bản thân chúng, giúp trẻ phát huy tối đa tiềm năng của mình.
Nhà tâm lý học nổi tiếng người Mỹ Rosenthal đã từng tiến hành một thí nghiệm như vậy:
Ông đến một trường cấp hai bình thường và tiến hành làm bài kiểm tra cho các em học sinh, sau đó, ông khoanh tròn tên một nhóm trong danh sách học sinh và nói với hiệu trưởng cùng với các giáo viên rằng: “Những học sinh này có chỉ số IQ cao và rất thông minh”. Quả nhiên, những học sinh được chọn thực sự đã trở thành những học sinh giỏi nhất trường sau này.
Thực ra, Rosenthal đã không nói thật. Trong danh sách các học sinh ông đưa ra không hoàn toàn là những đứa trẻ thông minh hay có chỉ số IQ cao, những đứa trẻ này chỉ được chọn ngẫu nhiên.
Hãy để con bạn tin rằng nó sẽ thành công và trở nên xuất sắc trong tương lai, dần dần, chúng sẽ có niềm tin và trưởng thành theo cách mà chúng muốn.
10. Đừng phủ định ý kiến của con một cách thô lỗ
Ngay cả khi cha mẹ cho rằng ý kiến của con là không đúng, thì cũng không nên phủ nhận ý kiến của con một cách thô lỗ, mà nên tôn trọng ý kiến của con, sau đó đưa ra những góp ý chân thành.
Có một đoạn thời gian, người con trai thứ 4 vốn học rất giỏi của ông không muốn học nữa, mà muốn đến Thiếu Lâm Tự học võ. Ông Thái nghe xong liền không trực tiếp phủ nhận ý kiến của con, ông xác nhận với con trai xem cậu liệu có thực sự muốn luyện võ công ở Thiếu Lâm Tự Không, sau đó ông nhắc nhở cậu: "Nếu con muốn học võ thì phải viết giấy cam đoan, đảm bảo rằng đời này con chỉ học võ, sau này không được đi học nữa. Hơn nữa, con nhất định phải trở thành đại sư võ công".
Sau đó, ông thực sự đã mang cậu đến Thiếu Lâm Tự. Thời gian đầu, con trai của ông cảm thấy vô cùng vui vẻ khi ở đây. Dần dần, cậu trải nghiệm và thấu hiểu nỗi đau đớn khi luyện võ, 2 tháng sau, cậu cầu xin cha giúp đỡ, cậu muốn quay trở lại học tập.
Ban đầu, ông Thái từ chối yêu cầu của con trai, ông nói: "Mỗi người đều cần phải chịu trách nhiệm về quyết định và hành động của mình. Con không thể tùy tiện đi và về bất cứ khi nào con muốn, hãy kiên trì học hết kỳ học này đi". Sau khi kỳ học ở Thiếu Lâm Tự kết thúc, con trai ông mới có thể quay về trường học.
Giáo dục gia đình là một sự nghiệp vĩ đại. Tính cách của mỗi đứa trẻ đều rất khác nhau và phương pháp giáo dục đối với chúng cũng vậy. Tuy nhiên, 10 phương pháp trên đây đều có thể trở thành đạo lý phổ quát để nuôi dạy trẻ thành tài.
Đằng sau những đứa con xuất sắc là phương pháp giáo dục tận tâm và đúng đắn của cha mẹ. Thông qua bài viết này, các bậc cha mẹ cũng hiểu rõ hơn về vai trò của mình trong việc giáo dục con cái, việc nuôi dạy con không chỉ là công việc của riêng người mẹ, mà người cha cũng góp một phần vô cùng quan trọng.
Theo Tống Vân - Aboluowang
Gia Hân biên dịch
