Một nghiên cứu kéo dài 30 năm cho thấy việc ăn thực phẩm chế biến sẵn có liên quan đến nguy cơ tử vong sớm, nhưng các loại thực phẩm khác nhau có các tác dụng khác nhau và nên phân biệt chúng. Đồng thời, chúng ta cũng phải chú ý đến vấn đề “cân bằng” khi ăn những thực phẩm đó. Nhưng có một số thực phẩm siêu chế biến nên tránh.
Theo Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc, thực phẩm siêu chế biến là thực phẩm có chứa “các thành phần không bao giờ hoặc hiếm khi được sử dụng trong nhà bếp (gia đình) hoặc các chất phụ gia nhằm mục đích làm cho sản phẩm cuối cùng trở nên ngon miệng hoặc hấp dẫn hơn”.
Những thành phần này, được tìm thấy trong các loại thực phẩm như soda, khoai tây chiên, súp đóng gói, gà viên và kem, có thể bao gồm chất bảo quản, màu nhân tạo, chất nhũ hóa ngăn cản sự phân tách và thêm đường, muối và chất béo để làm cho thực phẩm hấp dẫn hơn.
Tuy nhiên, tác giả chính của nghiên cứu, Tiến sĩ Mingyang Song, phó giáo sư dịch tễ học lâm sàng và dinh dưỡng tại Trường Y tế Công cộng TH Chan của Harvard cho biết, những rủi ro của thịt chế biến sẵn, thực phẩm và đồ uống có đường cũng như ngũ cốc nguyên hạt đã qua chế biến kỹ càng là không thể nói trước được.
Khi nói đến thực phẩm siêu chế biến, có nhiều câu hỏi cần trả lời hơn. Nghiên cứu gần đây rất có giá trị vì thời gian kéo dài, nhưng nó chỉ là một nghiên cứu quan sát.
Liên quan đến cái chết sớm
Nghiên cứu đã phân tích dữ liệu từ hơn 100.000 chuyên gia y tế tại Hoa Kỳ không có tiền sử ung thư, bệnh tim mạch hoặc tiểu đường. Từ năm 1986 đến 2018, những người tham gia cung cấp thông tin về sức khỏe và thói quen sinh hoạt của họ hai năm một lần và hoàn thành bảng câu hỏi chi tiết về thực phẩm bốn năm một lần.
Theo nghiên cứu được công bố trên The BMJ, nhóm ăn ít thực phẩm chế biến sẵn nhất ăn trung bình ba phần một ngày, trong khi nhóm ăn nhiều nhất ăn trung bình bảy phần một ngày.
Dữ liệu cho thấy những người ăn nhiều nhất có nguy cơ tử vong tăng 4% do mọi nguyên nhân, bao gồm nguy cơ tử vong do các bệnh thoái hóa thần kinh tăng 9%.
Song gọi mối liên hệ này là "vừa phải", lưu ý rằng mối liên hệ giữa các loại thực phẩm siêu chế biến khác nhau và tình trạng tử vong sớm rất khác nhau.
Ông nói: “Mối liên hệ này chủ yếu được thúc đẩy bởi một số danh mục phụ, bao gồm thịt chế biến sẵn và đồ uống có đường hoặc đường nhân tạo”.
Theo CNN, Tiến sĩ Marion Nestle, Giáo sư danh dự về Dinh dưỡng, Nghiên cứu Thực phẩm và Ăn kiêng của Paulette Goddard, cho biết kết quả của nghiên cứu này phù hợp với hàng trăm nghiên cứu khác trong lĩnh vực này. Kết quả cũng nhất quán, nhưng nghiên cứu này độc đáo ở chỗ nó mổ xẻ các nhóm nhỏ khác nhau trong danh mục thực phẩm siêu chế biến.
Đối xử với thực phẩm siêu chế biến theo những cách khác nhau
Tuy nhiên, Song Mingyang cho rằng không nên từ chối tất cả các loại thực phẩm siêu chế biến và nên đối xử khác biệt với chúng.
Ông nói: “Ví dụ, ngũ cốc, bánh mì nguyên hạt, chúng cũng được coi là thực phẩm siêu chế biến, nhưng chúng chứa tất cả các loại chất dinh dưỡng có lợi như chất xơ, vitamin và khoáng chất. Mặt khác, tôi nghĩ mọi người nên cố gắng tránh hoặc hạn chế một số thực phẩm chế biến sẵn, chẳng hạn như thịt chế biến sẵn, đồ uống có đường và có thể cả đồ uống có đường nhân tạo".
Nhưng nghiên cứu gần đây chỉ là một nghiên cứu quan sát. Khi nói đến thực phẩm siêu chế biến, có nhiều câu hỏi cần trả lời hơn.
Tiến sĩ Peter Wilde, thành viên danh dự tại Viện Khoa học Sinh học Quadram của Vương quốc Anh, cho biết điều này có nghĩa là mặc dù các nhà nghiên cứu có thể quan sát thấy mối tương quan nhưng họ không thể kết luận rằng thực phẩm là nguyên nhân gây ra những cái chết.
Song cho biết các nhà nghiên cứu cũng cần nghiên cứu thêm về các thành phần của thực phẩm siêu chế biến có thể ảnh hưởng đến sức khỏe - cho dù chúng là phụ gia thực phẩm, chất nhũ hóa hay hương vị - để đưa ra khuyến nghị về cách chính phủ và các cơ quan quản lý thực phẩm.
Chế độ ăn uống tổng thể là quan trọng nhất
Song Mingyang cho biết các nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng yếu tố quan trọng nhất trong việc giảm nguy cơ tử vong là chất lượng chế độ ăn uống tổng thể của một người.
Ông nói: “Chế độ ăn uống tổng thể vẫn là yếu tố chính quyết định kết quả sức khỏe".
Wilde nói với CNN rằng chế độ ăn uống lành mạnh rất đa dạng và bao gồm càng nhiều trái cây, rau và ngũ cốc càng tốt. “Nếu bạn lo lắng về chất phụ gia thực phẩm, hãy chọn thực phẩm có hàm lượng chất phụ gia thấp”, ông nói trong email. “Chỉ cần chú ý đến hàm lượng dinh dưỡng của [thực phẩm siêu chế biến] mà bạn chọn ăn”.
Điều quan trọng là phải nhận ra rằng thực phẩm cần phải được ăn cân bằng. Wilde cho biết uống nước trái cây điều độ có thể cung cấp các vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa có lợi, nhưng uống quá nhiều có thể làm mất đi lợi ích của nó vì hàm lượng đường cao.
"Không phải trắng hay đen". Ông nói, bản thân đồ ăn không có tốt hay xấu, mấu chốt là "bạn ăn bao nhiêu".
Theo Lâm Nghiên - Epoch Times tiếng Trung
Thanh Hương biên dịch
