ĐCSTQ đang muốn củng cố khối DNNN và hình thành độc quyền trong các ngành tương ứng. Ngoài ra, đảng này đang chuyển giao các DNNN không thành công cho chính quyền địa phương trong khi mở rộng các DNNN sinh lời. Phương hướng kinh tế của Trung Quốc được đánh giá là nằm giữa chính sách kinh tế kế hoạch thời Mao và các chính sách cải cách hiện tại.
Các doanh nghiệp nhà nước (DNNN) và tập đoàn của Trung Quốc đang mở rộng và thành lập các trụ sở khu vực mới trên khắp Trung Quốc. Có vẻ như Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) muốn củng cố các DNNN của mình và độc quyền hóa các lĩnh vực khác nhau của nền kinh tế. Những nỗ lực này đang tàn phá các doanh nghiệp nhỏ của Trung Quốc và khiến các công ty nước ngoài khó cạnh tranh hơn.
Trong những năm gần đây, ĐCSTQ đã sử dụng các luật lệ và quy định tùy tiện để loại bỏ cạnh tranh nước ngoài khỏi Trung Quốc, do đó tạo ra một môi trường thù địch đối với các công ty nước ngoài muốn thâm nhập thị trường Trung Quốc. Các nhà bán lẻ quốc tế như Carrefour, Walmart và Home Depot đang rời đi hoặc đã rời khỏi Trung Quốc.
Kể từ sau Đại hội 20 của ĐCSTQ vào tháng 10, các chính sách kinh tế có tính hạn chế hơn đang được đưa ra.
Trang tin NetEase của Trung Quốc ngày 20/10 đưa tin, bảy công ty công nghiệp - quân sự quốc doanh đang mở các cơ sở ở Cáp Nhĩ Tân, tỉnh Hắc Long Giang, biến Cáp Nhĩ Tân trở thành trung tâm phát triển và sản xuất thiết bị quân sự mới của Trung Quốc.
Sau đó, hôm 22/10, NetEase đưa tin rằng chế độ này đang thành lập trụ sở khu vực mới cho các DNNN của mình tại tỉnh Quảng Tây, miền nam Trung Quốc, khu vực không phải là một trong những tỉnh phát triển nhất. Các công ty quốc doanh trên bao gồm các công ty đóng tàu, đường sắt, xây dựng, giáo dục và công nghệ.
NetEase trước đây đã đăng một số bài báo nói rằng ĐCSTQ đã chọn từ 7 đến 8 tập đoàn quốc doanh khác nhau và sẽ thiết lập các trụ sở mới cho các tập đoàn này trên khắp đất nước. NetEase có trụ sở tại Trung Quốc và phải tuân thủ các quy tắc kiểm duyệt của ĐCSTQ. Do đó, thông tin được đăng trong các bài báo cho thấy rằng ĐCSTQ không lo lắng về việc phô trương tham vọng của mình.
-
- Các công nhân Trung Quốc đang hàn tại một xưởng đóng tàu ở Trùng Khánh, Trung Quốc, vào ngày 21/09/2015. (Ảnh: STR / AFP qua Getty Images)
Hình thành sự độc quyền
Ông Mike Sun, nhà chiến lược đầu tư kỳ cựu của Mỹ và chuyên gia về Trung Quốc, nói với The Epoch Times rằng động thái củng cố các DNNN của ĐCSTQ là để cho phép họ phát triển ngày càng lớn mạnh và hình thành độc quyền trong các ngành tương ứng. Ông Sun nói, các DNNN này được kiểm soát trực tiếp bởi các cơ quan trung ương, khác với các doanh nghiệp địa phương và cấp tỉnh do các chính quyền khu vực ở Trung Quốc điều hành.
Ông Sun gợi ý rằng chính phủ Trung Quốc không chỉ đàn áp các doanh nghiệp vừa và nhỏ, doanh nghiệp tư nhân và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, mà còn cả các doanh nghiệp chính quyền địa phương của ĐCSTQ. Và điều này phù hợp với tuyên bố của Ủy ban Quản lý và Giám sát Tài sản Nhà nước của ĐCSTQ về “Một doanh nghiệp cho một ngành, mỗi ngành một doanh nghiệp”, ông Sun cho biết. Nói cách khác, không nhất thiết phải có quá nhiều doanh nghiệp trong bất kỳ một ngành nào đó, mà chỉ cần một, hai hoặc ba doanh nghiệp tùy theo nhu cầu là đủ. Ông nói, vì vậy, ĐCSTQ đang độc quyền hóa các ngành công nghiệp và kiểm soát chúng.
Vào tháng 06/2020, ĐCSTQ đã thông qua cái gọi là “Kế hoạch Hành động Ba năm Cải cách Doanh nghiệp Nhà nước (2020-2022)”. Nó tuyên bố rằng các DNNN là nền tảng vật chất và chính trị quan trọng, và chúng dựa vào sức mạnh của quyền lực cầm quyền của ĐCSTQ. Ông Sun giải thích, lế hoạch này được thực hiện để đặt nền móng cho Đại hội 20, sự kiện vừa kết thúc cách đây khoảng 2 tuần.
Theo ông Sun, tốc độ mở rộng của các DNNN của ĐCSTQ sẽ tăng lên trong 5 năm tới. Đồng thời, không gian sinh tồn cho các doanh nghiệp tư nhân và nhà đầu tư nước ngoài sẽ bị thu hẹp rất nhiều, khiến nhiều doanh nghiệp và các khoản đầu tư phải rời bỏ Trung Quốc. Các DNNN đó đặc biệt chú trọng đến việc tạo việc làm. Điều này hạn chế khả năng điều hành doanh nghiệp của chính phủ địa phương ở Trung Quốc, và đó là kiểu tập trung hóa chỉ tồn tại vào thời Mao Trạch Đông.
Bất thường trong lĩnh vực sức khỏe
Trong hệ thống chăm sóc sức khỏe của Trung Quốc, bệnh viện công thường được chia thành hai loại: do nhà nước trung ương quản lý tập trung hoặc do các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương quản lý. Bất kể việc quản lý như thế nào, các bệnh viện ở Trung Quốc nói chung hoạt động vì lợi nhuận vì cả chính phủ địa phương và trung ương đều lấy nguồn thu nhập từ chăm sóc sức khỏe.
Trong số các bệnh viện do trung ương quản lý, có một nhóm do DNNN quản lý. Nhưng trái ngược với sự mở rộng của các DNNN trong các ngành khác, ĐCSTQ đã quyết định chuyển giao quyền quản lý các bệnh viện này cho chính phủ địa phương.
Một bài báo gần đây trên NetEase nói rằng Ủy ban Trung ương của ĐCSTQ đã chuyển giao quyền quản lý mười bệnh viện nhà nước cho chính quyền địa phương. Các bệnh viện này đều nằm ở các thành phố lớn và có nguồn lực và trang thiết bị y tế vượt trội.
Theo ông Mike Sun, lý do thực sự khiến việc quản lý bị chuyển giao là do những bệnh viện đó không thu được lợi nhuận trong những năm qua. Nói cách khác, ĐCSTQ đang chuyển giao các DNNN không thành công - trong trường hợp này là trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe - cho các chính quyền địa phương trong khi mở rộng các DNNN trong nhiều ngành công nghiệp sinh lời khác.
Ông Sun nói, vẫn khó có thể suy đoán được giai đoạn kết cục về kinh tế của ĐCSTQ tại thời điểm này.
Phương hướng của nền kinh tế Trung Quốc
Nền kinh tế Trung Quốc đã phát triển nhanh chóng trong bốn thập kỷ qua theo chính sách “cải cách và mở cửa”, đặc biệt là trong hai thập kỷ gần đây sau khi nước này gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới. Tuy nhiên, sau Đại hội lần thứ 20 của ĐCSTQ gần đây, các chính sách kinh tế của Trung Quốc sẽ thay đổi; nhưng có lẽ nó sẽ không quay trở lại thời Mao, thời điểm nó là một nền kinh tế kế hoạch, ông Mike Sun nói.
Ông Sun nói, “Chính sách của ĐCSTQ, theo ngôn từ của chính nó, là thực hiện 'hiện đại hóa Trung Quốc', theo khẩu hiệu được sử dụng tại Đại hội 20 của ĐCSTQ. Nó phải ở đâu đó giữa nền kinh tế kế hoạch thời Mao và các chính sách cải cách hiện tại dưới thời các cựu lãnh đạo ĐCSTQ Đặng Tiểu Bình và Hồ Cẩm Đào”.
Một hướng đi khác trong chính sách kinh tế là khuyến khích đổi mới công nghệ cao, ông Sun cho biết. ĐCSTQ nhận thấy rằng Mỹ đang tìm cách cô lập lĩnh vực công nghệ của Trung Quốc và giảm sự phụ thuộc vào các sản phẩm của Trung Quốc. Đây là lý do tại sao ĐCSTQ muốn tập trung nhân lực và vật lực vào việc đổi mới công nghệ bất kể giá phải trả. Quay trở lại sản xuất cũng là một phần quan trọng trong kế hoạch của ĐCSTQ.
-
- Một người đàn ông đeo mặt nạ khi đi bộ qua khu nhà cộng đồng Changqing Evergrande vào ngày 24/09/2021 tại Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc. (Ảnh: Getty Images)
Ông Sun nói, mặc dù nền kinh tế Trung Quốc đã phát triển nhanh chóng trong 20 năm qua, phần lớn trong số đó là kinh doanh bất động sản và kinh doanh trực tuyến, và đây không phải là hướng mà ĐCSTQ muốn đi. Đặc biệt, lĩnh vực bất động sản đã trói buộc nền kinh tế Trung Quốc. Bất động sản trống rỗng và công trình xây dựng dở dang trên khắp đất nước cho thấy nhu cầu về nhà ở đang giảm.
Tuy nhiên, hơn 100 ngành công nghiệp khác dựa vào phát triển bất động sản, điều này dẫn đến tình huống ngành bất động sản hiện đang là trụ cột của một lĩnh vực đang phình to của nền kinh tế Trung Quốc. Ngành bất động sản của Trung Quốc chiếm 20-30% GDP, là mối đe dọa rất lớn đối với ĐCSTQ.
Ông Sun tin rằng ĐCSTQ muốn giảm đòn bẩy và giảm vốn trong lĩnh vực bất động sản. ĐCSTQ muốn có nhiều vốn hơn đầu tư vào các doanh nghiệp mà nó thực sự muốn đầu tư, chẳng hạn như các DNNN đã nêu và các ngành phù hợp với kế hoạch của ĐCSTQ.
Cát Duyên
Theo Jessica Mao & Olivia Li - The Epoch Times
