Chia sẻ trên Business Insider, ông Zang Jiadun, chuyên gia Trung Quốc, tác giả cuốn sách "Trung Quốc sắp tham chiến" phân tích rằng ông Tập Cận Bình đang chuẩn bị cho Thế chiến III; các nhận định của ông đến từ việc theo dõi động thái của Quân đội nhân dân Trung Quốc (PLA). Nhiều chuyên gia Trung Quốc chia sẻ quan điểm tương tự.
Các chuyên gia Trung Quốc cảnh báo rằng Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đang cố gắng nắm quyền kiểm soát quân đội, thanh lọc người bất đồng chính kiến và không có khả năng thực chiến ra khỏi lực lượng này. Từ động thái này suy đoán rằng có thể ông Tập đang chuẩn bị để Trung Quốc bước vào Thế chiến III. Ông Tập đang tìm những tướng tài - người có khả năng chiến đấu thực sự - chứ không phải các tướng lĩnh tham nhũng, ông Zhang Jiadun, chuyên gia cấp cao của Viện Gatestone chia sẻ quan điểm này với Business Insider vào hôm 15/1/2024 vừa qua. Ông Jiadun Zhang cũng đồng thời là tác giả cuốn sách “Trung Quốc sắp tham chiến". Ông giải thích: "Có cảm giác rằng nhiều tướng lĩnh của Trung Quốc không muốn chiến đấu. Vì vậy Trung Quốc có một lực lượng quân đội mà chính các tướng lĩnh mâu thuẫn với nhau về việc tham chiến".
Tại Trung Quốc, chức vụ cao cấp quan trọng nhất của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa không phải là Chủ tịch nước, Chủ tịch Đảng (hoặc Tổng Bí thư Đảng), Thủ tướng mà là Chủ tịch Quân ủy Trung ương. Bởi vì, triết lý quốc trị của ĐCSTQ, theo cựu Chủ tịch Mao Trạch Đông là “Súng đẻ ra chính quyền”.
Do vậy, vị trí Chủ tịch quân ủy nắm toàn bộ lực lượng quân đội, có quyền lực tối cao với quân đội và có sự trung thành tuyệt đối từ quân đội ĐCSTQ thường là người có quyền lực tối cao của ĐCSTQ. Tổng Bí thư, Chủ tịch nước luôn là người kiêm nhiệm vị trí này trong suốt 70 năm qua. Trên danh nghĩa, ông Tập Cận Bình nắm giữ vị trí Chủ tịch quân ủy từ năm 2013 cho tới nay. Trong thời gian này, ông Tập cũng đã tiến hành cải cách Quân ủy Trung ương một cách sâu rộng hồi năm 2016.
Như vậy, về lý thuyết, không ai nghi ngờ việc quyền lực của ông Tập với toàn bộ hệ thống quân sự của nước này bị thách thức. Tuy nhiên, trong một bài báo đăng vào cuối tháng 7/2021, ông Lý Duy Kiệt (Li Weijie), Tư lệnh Trung đoàn Bắc Kinh thuộc Lực lượng Cảnh sát Vũ trang ĐCSTQ, nhấn mạnh rằng phải thực sự đả thông "cây số cuối cùng" để Chủ tịch Quân ủy (tức ông Tập Cận Bình) có thể đảm đương toàn bộ hệ thống.
Sau phát biểu này, ngoại giới mới hiểu rằng ông Tập vẫn chưa hoàn toàn kiểm soát được quân đội ĐCSTQ.
Trong bài báo ngày 13/9/2021, China Military cũng nhấn mạnh cần phải đảm bảo quyền lực bao trùm và duy nhất của Chủ tịch Quân ủy, nói rằng phải “luôn dùng kỷ luật sắt để đảm bảo rằng quyền lãnh đạo tối cao và quyền chỉ huy quân đội tập trung vào Trung ương Đảng, Quân ủy Trung ương và quyền kiểm soát thuộc về thống soái quân đội”.
Có thể nói, bài báo hơn 4.000 từ này được coi là một lời thề trung thành của quân đội dành cho ông Tập.
Trong bài báo, tên ông Tập xuất hiện 11 lần, trong khi tên của ông Giang Trạch Dân và ông Hồ Cẩm Đào hoàn toàn không có. Như vậy, đối tượng trung thành được nhắm đến trong bài viết này chính là ông Tập.
Mặc dù còn nhiều vấn đề với quân đội nhưng ông Tập vừa nỗ lực cải cách quân đội vừa thể hiện lập trường đặc biệt hiếu chiến đối với Đài Loan trong bài phát biểu đầu năm mới 2024 của mình. Ông Tập tuyên bố: “Trung Quốc chắc chắn sẽ được thống nhất, và tất cả người Trung Quốc ở cả hai bên eo biển Đài Loan phải bị ràng buộc bởi ý thức chung về mục đích và chia sẻ vinh quang trong việc trẻ hóa đất nước Trung Quốc”, theo truyền thông dòng chính của chính quyền ĐCSTQ. Ông Tập cũng được cho là đã nói với Tổng thống Biden tại Hội nghị thượng đỉnh APEC vào tháng 11/2023 rằng Trung Quốc khẳng định muốn giành quyền kiểm soát Đài Loan.
Sau đó, vào ngày 29 tháng 12 năm 2023, Tập bất ngờ cách chức 9 sĩ quan cấp cao khỏi quân đội Trung Quốc.
Ông Gordon Chang nói với Business Insider rằng truyền thông ở Đại lục tuyên truyền rằng ông Tập muốn loại bỏ quan chức tham nhũng khỏi PLA. Nhưng nếu vậy, những quan chức này chỉ cần phải sa thải. Nhưng rõ ràng, đòn trừng phạt với những tướng tá bị loại bỏ khỏi PLA còn mạnh mẽ hơn thế nhiều. Ví dụ, Tướng không quân Trung Quốc Liu Yazhou đã cảnh báo [tổn thất của Trung Quốc] về một cuộc xâm lược tiềm tàng vào Đài Loan; ông này sau đó đã nhận bản án tử hình treo vào tháng 2/2022.
Đồng thuận với góc nhìn của ông Chang, ông Joel Wuthnow, một nhà nghiên cứu cấp cao tại Trung tâm Nghiên cứu các vấn đề quân sự Trung Quốc tại Đại học Quốc phòng ở Washington, DC, lập luận rằng việc Trung Quốc chuẩn bị cho chiến tranh và triệt tiêu tham nhũng trong quân đội có liên quan chặt chẽ với nhau.
Ông Wuthnow lập luận rằng: “Việc loại bỏ [tướng tá tham nhũng] cho thấy ông Tập thực sự rất lo ngại về chất lượng con người và thiết bị mà ông ấy đã đầu tư vào trong thập kỷ qua”. Ông cho biết thêm, 9 chỉ huy bị sa thải đều có liên hệ với Lực lượng Tên lửa Trung Quốc, lực lượng sẽ đóng vai trò quan trọng tại các chiến dịch quân sự trong tương lai.
“Nếu thiết bị đó gặp trục trặc hoặc không thể tin cậy được, thì Tập và các đồng sự của ông có thể tự tin đến mức nào rằng PLA sẽ thắng thế?” ông Wuthnow nói.
Chuyên gia này cho biết, Trung Quốc đã tham gia vào rất nhiều cuộc xung đột trong những năm gần đây - từ việc xâm nhập vào vùng phòng không của Đài Loan cho đến đối đầu với Nhật Bản ở Biển Hoa Đông - đến mức không thể dự đoán được nơi nào có thể mở rộng xung đột thành chiến tranh.
Nhưng vì sao dã tâm của Trung Quốc với Đài Loan hay trên biển Đông lại có thể trở thành Thế chiến III? Lịch sử hình thành thế chiến II cho thấy, vào thập niên 1930, các cuộc chiến riêng biệt đã loang rộng và giao thoa với nhau đến mức nó trở thành Thế chiến II sau đó. Ngày nay, thế giới đang chứng kiến các cuộc chiến riêng biệt và xung đột dai dẳng, có xu hướng mở rộng ở châu Âu của Nga - Ukraine, ở Trung Đông là Israel - Hamas và Houti (Yemen) với liên quân Mỹ, Anh. Nếu thêm một cuộc chiến nữa của Trung Quốc, một ngọn lửa từ đám củi khô sẽ bốc lên; Thế chiến III hoàn toàn có thể bắt đầu như cách Thế chiến II đã xảy ra.
Ngoài vấn về làm sạch lực lượng PLA, các dấu hiệu khác cho thấy Trung Quốc dường như đang chuẩn bị cho một cuộc chiến lớn như: (i) tích luỹ vàng, thứ có thể làm giảm thiểu rủi ro tiền tệ nếu bị cấm vận. NHTW Trung Quốc là PBoC đã nhập khẩu ròng lớn nhất thế giới suốt 13 tháng liên tiếp, tăng dự trữ vàng của PBoC lên mức cao thứ 6 toàn cầu. Trung Quốc không xuất khẩu vàng khai thác trong nước, chỉ nhập khẩu thêm về; (ii) Nhập khẩu năng lượng và kêu gọi dân tăng cường dự trữ lương thực; (iii) chiến lược biến đất rừng thành nông nghiệp của ông Tập Cận Bình dường như cũng hướng tới một chiến lược đóng cửa biên giới toàn diện và lâu dài phục vụ cho chiến tranh.
Quang Nhật tổng hợp
