Chính sách phòng chống dịch bệnh "Zero Covid" đã giáng một đòn mạnh vào nền kinh tế Trung Quốc, thế giới bên ngoài kỳ vọng rằng sau khi thay đổi chính sách, nền kinh tế sẽ phục hồi mạnh mẽ, nhưng họ đã thất vọng. Trung Quốc không thể nào "sửa trị" các vấn đề vỡ nợ bất động sản, suy yếu thanh khoản, cầu tiêu dùng tiêu điều... Tốc độ dòng vốn chảy ra khỏi Trung Quốc đã tăng rất nhanh.
Rút vốn ròng: xuất khẩu giảm, đầu tư nước ngoài suy yếu
Lần đầu tiên trong vòng 27 tháng, Trung Quốc trải qua đợt suy giảm vốn ròng trong quý cuối cùng của năm 2022 do xuất khẩu giảm và đầu tư từ nước ngoài suy yếu.
Trong khoảng thời gian từ tháng 10 đến tháng 12 năm ngoái, Trung Quốc đã chứng kiến 11,2 tỷ USD ròng được chuyển ra khỏi nước này, theo phân tích của Nikkei về dữ liệu từ Cục Quản lý Ngoại hối Nhà nước (SAFE) của nước này, cơ quan theo dõi dòng vốn hàng tháng thông qua các tài khoản ngân hàng.
Dòng vốn chảy ra khỏi biên giới quốc gia là dòng vốn chảy ra lớn nhất kể từ quý 3 năm 2019.
Mặc dù Trung Quốc đã trải nghiệm một dòng vốn ròng trị giá 2,5 tỷ đô la thông qua các tài khoản ngân hàng vào tháng 1, nhưng khối lượng này chỉ bằng 10% so với con số của năm trước. Ngay cả khi tính đến tác động của kỳ nghỉ Tết Nguyên đán, con số này vẫn thấp hơn 40% so với tháng 2 năm ngoái, tháng mà kỳ nghỉ lễ rơi vào năm 2022.
Trung Quốc có thể khôi phục xuất khẩu nhanh hơn các quốc gia khác. Nhưng khi các chuỗi cung ứng chạy qua các quốc gia khác phục hồi sau sự tàn phá của COVID-19, nhu cầu đối với hàng xuất khẩu của Trung Quốc đã giảm xuống. Vào năm 2022, xuất khẩu trong quý IV lần đầu tiên giảm xuống dưới con số của cùng kỳ năm ngoái sau 2,5 năm.
Xuất khẩu của Trung Quốc được cho là sẽ giảm sút trong năm nay do suy thoái kinh tế toàn cầu. Mặc dù việc chấm dứt COVID-19 đang thúc đẩy sự phục hồi kinh tế của Trung Quốc, nhưng việc đầu tư vào quốc gia này vẫn bị che khuất bởi những rủi ro, bao gồm cả căng thẳng với Mỹ về chất bán dẫn.
Nhà đầu ngoại rút tiền khỏi trái phiếu chính phủ
Trái phiếu chính phủ thu hút các nhà đầu tư quốc tế muốn kiếm lợi nhuận từ chênh lệch lợi suất kỳ vọng với các quốc gia khác, đặc biệt với TPCP Hoa Kỳ. Nhưng chênh lệch cao giữa lợi suất TPCP Trung Quốc và Hoa Kỳ đã đảo chiều sau khi Ngân hàng Trung ương Mỹ theo đuổi chính sách tiền tệ diều hâu để kiềm chế lạm phát cao nhất trong 40 năm qua ở nước này.
-
- Lãi suất điều hành của Fed tăng cao và đồng USD tăng giá đã thúc đẩy dòng vốn đổ vào TPCP Mỹ, lợi suất TPCP Mỹ đa cao hơn lợi suất TPCP Trung Quốc (cùng kỳ hạn 10 năm) sau nhiều năm thấp hơn (Nguồn: Ảnh chụp màn hình từ Macro Micro ngày 15/2/2022)
Thêm vào đó, nền kinh tế Trung Quốc bước vào thời kỳ suy thoái kéo dài, khiến các nhà đầu tư quốc tế lo lắng đủ để rút tiền đầu tư vào trái phiếu. Người nước ngoài thường mua trái phiếu Trung Quốc thông qua Hong Kong bằng các kênh như Bond Connect.
Vào cuối tháng 12 năm ngoái, số dư trái phiếu bằng đồng Nhân dân tệ do người nước ngoài nắm giữ ở mức 3,38 nghìn tỷ Nhân dân tệ (493 tỷ USD). Số dư đó đã giảm trong bốn quý liên tiếp so với số liệu của năm trước. Trong cả năm 2022, số dư đã giảm 15%, mức giảm hàng năm đầu tiên được ghi nhận.
Trong khi đó, số dư trái phiếu do người nước ngoài nắm giữ vào cuối tháng 1 đã giảm 106,5 tỷ nhân dân tệ so với cuối tháng 12.
Lợi nhuận kinh doanh khối FDI tại Trung Quốc đang giảm dần
Thặng dư tài khoản vãng lai của Trung Quốc vẫn ở mức cao đáng kể, chỉ giảm khoảng 10% trong năm xuống còn 106,8 tỷ USD trong quý IV, theo SAFE. Các số liệu tài khoản hiện tại bao gồm giao dịch hàng hóa và dịch vụ.
Sự tương phản giữa thặng dư tài khoản vãng lai và dòng vốn chảy ra ròng của các quỹ có thể được giải thích bằng việc thu nhập của các công ty nước ngoài kinh doanh tại Trung Quốc đang giảm dần, điều này thực sự có thể làm tăng thặng dư tài khoản vãng lai theo quan điểm của Trung Quốc.
Mặt khác, nếu đầu tư vào Trung Quốc giảm xuống, sẽ có ít tiền đổi thành nhân dân tệ hơn và gửi vào tài khoản ngân hàng Trung Quốc.
Nhà đầu tư ngoại rút tiền khỏi thị trường cổ phiếu
Chính sách phòng chống dịch bệnh "Zero Covid" đã giáng một đòn mạnh vào nền kinh tế Trung Quốc, thế giới bên ngoài kỳ vọng rằng sau khi thay đổi chính sách, nền kinh tế sẽ phục hồi mạnh mẽ, nhưng nó đã thất bại.
Nhiều nơi ở Trung Quốc đã công bố danh sách các dự án lớn đầu tư vào năm 2023. Theo thống kê chưa đầy đủ về danh sách các dự án lớn đầu tư vào năm 2023, tổng vốn đầu tư đã lên tới 21,5 nghìn tỷ Nhân dân tệ. Có thể thấy trước rằng chính quyền Bắc Kinh vẫn sẽ đi theo con đường cũ là đầu tư công để kích thích nền kinh tế. Điều này đã làm giảm kỳ vọng của thế giới bên ngoài về việc nền kinh tế Trung Quốc sẽ phục hồi sau khi thay đổi chính sách phòng chống dịch bệnh theo kiểu "Zero Covid", và các nhà đầu tư quốc tế cũng thay đổi chiến lược đầu tư của họ.
Nikkei Asia đưa tin ngày 20/2 rằng chỉ số CSI 300 được theo dõi rộng rãi đã tăng 18,47% trong 3 tháng tính đến cuối tháng 1. Tuy nhiên, kể từ tháng 2, chỉ số này đã giảm 2,94%. Sự phục hồi của Chỉ số 300 Thượng Hải và Thâm Quyến nhiều hơn là do đà tăng đột biến sau khi chính quyền Bắc Kinh hủy bỏ chính sách "Zero Covid" phòng chống dịch ngày 7/12 năm ngoái. Sàn Shanghai-Hong Kong Stock Connect kết nối các nhà đầu tư quốc tế với Sở giao dịch chứng khoán Thượng Hải thông qua Sở giao dịch chứng khoán Hong Kong cũng đã chậm lại đáng kể.
Theo dữ liệu của Wind Financial, từ tháng 2 đến nay, các nhà đầu tư nước ngoài đã mua 16,6 tỷ nhân dân tệ cổ phiếu Trung Quốc thông qua sàn Shanghai-Hong Kong Stock Connect, giảm mạnh so với mức kỷ lục 141,2 tỷ nhân dân tệ hồi tháng 1. Trong số 13 ngày giao dịch của tháng 2, dòng vốn đầu tư nước ngoài chảy ra ròng trong 6 ngày, so với chỉ một ngày trong tháng Giêng.
Tiền của người giàu Trung Quốc tìm cách thoát khỏi kiểm soát của Bắc Kinh
Những lo lắng về nền kinh tế Trung Quốc gần đây cũng đã gia tăng bởi một số yếu tố, bao gồm sự sụt giảm của thị trường bất động sản Trung Quốc, hàng núi container rỗng tại các cảng, dữ liệu xuất khẩu kém, lãi suất tăng do Fed tăng lãi suất và việc Mỹ hạ lãi suất, khinh khí cầu do thám tầm cao của Trung Quốc khiến quan hệ Trung-Mỹ leo thang căng thẳng.
Ngoài ra, tạp chí Nhà kinh tế của Anh chỉ ra rằng hàng tỷ USD đang được tung ra dưới danh nghĩa kỳ nghỉ, du lịch ra nước ngoài của Trung Quốc càng thịnh vượng thì dòng vốn chảy ra nước ngoài càng nghiêm trọng .
Bài báo chỉ ra rằng 3 năm sau khi chính quyền Bắc Kinh thực hiện chính sách “Zero Covid” phòng chống dịch bệnh, việc Trung Quốc bùng nổ du lịch như vậy là điều dễ hiểu. Những động lực rõ ràng như cần ánh nắng mặt trời, đại dương, bãi biển và học hành, có một động lực khác chưa được nói ra: tuồn tiền ra khỏi Trung Quốc.
Tạp chí The Economist chỉ ra rằng chính quyền Bắc Kinh có các biện pháp kiểm soát vốn, điều này hạn chế ngoại hối có sẵn cho công chúng và việc di chuyển của người dân qua biên giới có thể che đậy việc chuyển tiền. Bài báo cũng đưa ra ví dụ, năm 2017, chính phủ Trung Quốc đã công bố trường hợp một người ở Thiên Tân đã sử dụng 39 thẻ ngân hàng để rút hơn 2,4 triệu nhân dân tệ tương đương bằng ngoại hối dưới danh nghĩa du học.
Nếu Trung Quốc tiếp tục gặp khó khăn trong việc huy động vốn, xu hướng này có thể tác động đến quá trình toàn cầu hóa đồng nhân dân tệ, đầu tư vào Vành đai và Con đường và các sáng kiến khác nhằm thách thức trật tự toàn cầu do Hoa Kỳ lãnh đạo.
Thuỷ Tiên tổng hợp
