Nghiên cứu tiết lộ một cách đơn giản, hiệu quả và dễ dàng để cải thiện sức khỏe đường ruột.
Quan điểm sức khỏe
Có 200 triệu đến 600 triệu tế bào thần kinh trong ruột con người. Một số người cho rằng đường tiêu hóa là bộ não thứ hai của con người. Đây có phải là một tuyên bố công bằng?
Con người hiện đại phải đối mặt với căng thẳng ngày càng tăng, dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe khác nhau. Một cuộc khảo sát gần đây với hơn 73.000 người ở 24 quốc gia cho thấy hơn 40% gặp rắc rối do rối loạn chức năng tiêu hóa (hoặc rối loạn tương tác giữa ruột và não), bao gồm hội chứng ruột kích thích. Tỷ lệ mắc bệnh đặc biệt cao ở phụ nữ.
Một liên kết giao tiếp hai chiều phức tạp tồn tại giữa não và đường tiêu hóa. Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng, ruột là cơ quan nội tiết lớn nhất trong cơ thể con người, tiết ra hơn 20 loại tín hiệu.
Các peptide do ruột tiết ra có thể liên kết với các tế bào miễn dịch và thụ thể trên dây thần kinh phế vị để truyền thông tin, ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần của con người cũng như động vật.
Ngược lại, khi con người (động vật cũng vậy) lo lắng hoặc trầm cảm, chức năng đường ruột cũng bị ảnh hưởng. Nó gây ra những thay đổi trong hệ vi sinh vật đường ruột và thậm chí dẫn đến hội chứng rò rỉ ruột.
Ruột có thực sự là bộ não thứ hai?
Một bài báo đăng trên tạp chí Science vào năm 2019 đã đưa ra bằng chứng cho thấy rằng, vi khuẩn đường ruột quyết định liệu hệ thần kinh trung ương và hành vi xã hội của động vật có thể phát triển bình thường hay không.
Một nghiên cứu khác cho thấy, những con chuột được nuôi trong điều kiện vô trùng không có vi khuẩn trong ruột, thì có bộ não bất thường và suy giảm khả năng xã hội. Khi các nhà nghiên cứu cấy vi khuẩn vào ruột chuột, chức năng não của chúng phục hồi, và chúng bắt đầu hòa nhập với đồng loại của mình.
Tuy nhiên, chúng không thể nhận ra đồng loại vì thiếu vi khuẩn đường ruột khi còn nhỏ, đồng nghĩa với việc chúng bỏ lỡ cơ hội phát triển trí não.
Bạn có thể đã nghe nói đường tiêu hóa được gọi là "bộ não thứ hai". Hệ thống tiêu hóa và não có nhiều điểm tương đồng nhưng cũng có nhiều điểm khác biệt. Não có các chức năng nhận thức, học tập và trí nhớ, các hoạt động thần kinh nâng cao và các chức năng điều tiết cảm xúc không có sẵn trong đường tiêu hóa, vì vậy, sẽ không chính xác khi nói rằng ruột là "bộ não thứ hai".
Tuy nhiên, đường tiêu hóa và não cũng có một số điểm tương đồng. Đường tiêu hóa có một hệ thống thần kinh hoạt động mạnh mẽ và độc lập, với hàng trăm triệu tế bào thần kinh. Tất cả đều truyền tín hiệu thông qua các chất dẫn truyền thần kinh.
Những chất dẫn truyền thần kinh này bao gồm serotonin, dopamine và acetylcholine, tất cả đều đóng vai trò thiết yếu trong não và đường tiêu hóa.
Hai hệ thần kinh
Có hai hệ thống thần kinh trong đường tiêu hóa: (1) hệ thống thần kinh tại chỗ và (2) dây thần kinh phế vị gồm hệ giao cảm và phó giao cảm.
Các dây thần kinh phó giao cảm được kết nối với não, kiểm soát quá trình tiêu hóa và hấp thu từ đường tiêu hóa, bài tiết dịch dạ dày, bài tiết hormon đường ruột, chức năng miễn dịch, v.v.
Não có thể ảnh hưởng đến chức năng của đường tiêu hóa, bằng cách điều chỉnh hệ thống thần kinh giao cảm và phó giao cảm, đồng thời đường tiêu hóa cũng có thể ảnh hưởng đến suy nghĩ, tâm trạng và hành vi của chúng ta bằng cách gửi tín hiệu đến não.
Hệ thần kinh giao cảm và phó giao cảm ảnh hưởng như thế nào đến chức năng của đường tiêu hóa? Dây thần kinh giao cảm là hệ thống thần kinh bị kích thích khi chúng ta ở trong trạng thái chiến đấu hoặc bỏ chạy trong trường hợp khẩn cấp.
Nó sẽ làm cho đường tiêu hóa giảm lượng máu cung cấp, ngừng tiết dịch tiêu hóa và làm suy yếu nhu động để vận chuyển nhiều máu và năng lượng đến các bộ phận khác của cơ thể nhằm đối phó với nguy hiểm.
Dây thần kinh phó giao cảm là hệ thần kinh bị kích thích khi chúng ta ở trạng thái thư giãn. Nó sẽ làm tăng lượng máu cung cấp cho đường tiêu hóa, tiết ra nhiều dịch tiêu hóa và tăng cường nhu động, để kích hoạt quá trình tiêu hóa và hấp thụ chất dinh dưỡng từ thức ăn.
Vì vậy, để duy trì chức năng tiêu hóa tốt, chúng ta phải thư giãn khi ăn, để các dây thần kinh phó giao cảm được hưng phấn và các dây thần kinh giao cảm được nghỉ ngơi.
Nghỉ ngơi và tiêu hóa
Người xưa có câu: “Ăn không nói, ngủ không nói”. Phương châm này xuất phát từ "Luận ngữ của Khổng Tử", cho chúng ta biết điều gì đó về hành vi của chính Khổng Tử - rằng ông rất chú ý trong khi ăn ngủ và hạn chế nói chuyện trong bữa ăn.
Ngược lại, người hiện đại thường trò chuyện, quét điện thoại di động hoặc xem TV trong khi ăn. Tệ hơn nữa, một số người ăn vội vàng, trong lúc căng thẳng hoặc nhìn thấy những điều căng thẳng, đáng sợ trong khi ăn.
Điều này sẽ kích thích dây thần kinh giao cảm, cản trở việc tiết dịch tiêu hóa, ngừng nhu động ruột, làm giảm lượng máu cung cấp cho đường tiêu hóa và gây ra các bệnh về đường tiêu hóa, các vấn đề về đường tiêu hóa khác nhau.
Nghiên cứu đã phát hiện ra rằng, việc tập trung ăn uống trong bữa ăn có thể làm giảm mức cortisol (hormone gây căng thẳng). Một thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên có đối chứng đã chia 47 phụ nữ thừa cân hoặc béo phì thành hai nhóm. Nhóm thử nghiệm được huấn luyện thiền định và cùng nhau ăn hộp cơm bento, để rèn luyện kỹ năng ăn uống có chánh niệm.
Những người trong nhóm can thiệp có mức cortisol thấp hơn những người trong nhóm đối chứng. Vì cortisol có liên quan đến chứng béo phì nên việc tập trung vào việc ăn uống cũng có thể giúp những người béo phì kiểm soát cân nặng, đặc biệt là giảm mỡ bụng.
Chỉ cần làm đúng một điều có thể cải thiện đáng kể chức năng tiêu hóa của chúng ta và giúp ngăn ngừa các bệnh về tiêu hóa: Thư giãn trong giờ ăn và tập trung vào việc ăn uống chánh niệm.
Theo Jingduan Yang-The Epoch Times
Thiện Tâm biên dịch
- Thiền định giúp cho cơ thể nghỉ ngơi, có lợi cho hệ tiêu hóa hấp thu thức ăn. Hãy thử tham gia lớp thiền online miễn phí tại đây.
TS.BS Jingduan Yang là một bác sĩ tâm thần chuyên về y học tổng hợp và y học cổ truyền Trung Hoa cho các bệnh mãn tính về tâm thần, hành vi và thể chất. Ông đã đóng góp cho các cuốn sách "Integrative Psychiatry", "Medicine Matters" và "Integrative Therapies for Cancer". Đồng tác giả "Facing East: Ancient Secrets for Beauty+Health for Modern Age" của HarperCollins và "Clinical Acupuncture and Ancient Chinese Medicine" của Oxford Press. Bác sĩ Yang cũng là người sáng lập Viện Y học Tích hợp Yang và Viện Châm cứu Lâm sàng Hoa Kỳ, đồng thời là Giám đốc điều hành của Trung tâm Y tế Phương Bắc (Middletown, New York) kể từ tháng 7 năm 2022.
