Viêm cơ tim là bệnh lý viêm của các tế bào cơ tim, không phải do tình trạng thiếu oxy hoặc phản ứng khi ghép tim. Tình trạng này xảy ra do nhiễm trùng, sự kích hoạt hệ miễn dịch hoặc sự phơi nhiễm với các chất độc. Bệnh lý này có thể khiến tim suy yếu, giảm khả năng bơm máu, trong trường hợp khẩn cấp có thể bị ngưng tim nguy hiểm đến tính mạng.
Trong những trường hợp viêm cơ tim nặng, tim có thể yếu đến mức không bơm đủ oxy cho cơ thể. Tình trạng co bóp kém hiệu quả và ứ máu trong tim có thể tạo nên các cục máu đông. Khi những cục máu đông này di chuyển lên não sẽ gây ra đột quỵ hoặc nếu di chuyển đến mạch vành sẽ gây ra tình trạng nhồi máu cơ tim.
Tỷ lệ viêm cơ tim hàng năm trên toàn thế giới vào khoảng 17/100.000 người. Biểu hiện lâm sàng và kết cục của bệnh nhân rất đa dạng. Theo một bài báo đăng trên tạp chí Circulation: Heart Failure, hầu hết các trường hợp viêm cơ tim sẽ tự khỏi; tuy nhiên, một số trường hợp có tổn thương nghiêm trọng có thể dẫn đến tử vong.
Các loại viêm cơ tim thường gặp
Có thể phân loại bệnh viêm cơ tim dựa vào nguyên nhân, giai đoạn bệnh, triệu chứng chính và sinh bệnh học của tế bào cơ tim. Tiêu chí chẩn đoán của bệnh liên tục được cập nhật khi chúng ta ngày càng hiểu rõ hơn về căn bệnh này.
Dưới đây là một số thuật ngữ quan trọng liên quan đến các loại viêm cơ tim.
Cấp tính so với mạn tính
- Cấp tính: Đây là nhóm bệnh viêm cơ tim có các triệu chứng kéo dài dưới một tháng.
- Mạn tính: Các triệu chứng xuất hiện dài hơn một tháng.
Ngoài ra còn có phân loại dựa vào hình ảnh mô bệnh học dưới kính hiển vi (phân loại mô bệnh học):
- Xâm nhiễm bạch cầu lympho: Đây là dạng viêm cơ tim thường gặp nhất trên kết quả mô học, gồm có dạng tự miễn và dạng do virus.
- Xâm nhiễm bạch cầu trung tính: Loại viêm cơ tim này gồm có viêm cơ tim do nấm, do vi khuẩn và giai đoạn đầu của viêm cơ tim do virus. Ở kiểu mô bệnh học này, các tế bào bạch cầu được gọi là bạch cầu trung tính di chuyển vào cơ tim và thâm nhiễm vào các khu vực có tình trạng viêm cấp tính.
- Tế bào hạt: Tế bào hạt là những cụm tế bào miễn dịch nhỏ hình thành do quá trình phản ứng với nhiễm trùng hoặc những chất kích thích. Loại viêm cơ tim này bao gồm viêm cơ tim tế bào khổng lồ. Viêm cơ tim tế bào khổng lồ là tình trạng thâm nhiễm tế bào lan rộng và có sự hiện diện của các tế bào khổng lồ trong cơ tim. Bệnh u hạt (các tế bào viêm tập hợp thành các u nhỏ) là nguyên nhân thường gặp gây ra viêm cơ tim tế bào hạt.
- Tăng bạch cầu ái toan: Theo bài báo trên tạp chí Circulation: Heart Failure, viêm cơ tim tăng bạch cầu ái toan là loại viêm cơ tim quá mẫn thường gặp nhất, xảy ra khi cơ tim bị tổn thương do phản ứng với một loại thuốc nào đó. Bạch cầu ái toan có liên quan đến phản ứng dị ứng và viêm cơ tim quá mẫn còn được gọi là viêm cơ tim dị ứng.
Các triệu chứng và dấu hiệu sớm của bệnh viêm cơ tim
Các triệu chứng của bệnh viêm cơ tim có thể khởi phát chậm hoặc xuất hiện đột ngột, gồm có:
- Mệt mỏi
- Đau ngực
- Nhịp tim nhanh hoặc không đều
- Khó thở
- Các triệu chứng giống cúm như đau nhức cơ thể, sốt hoặc đau họng
- Phù cẳng và bàn chân
Các triệu chứng viêm cơ tim ở trẻ em gồm có:
- Khó thở
- Đau ngực
- Sốt
- Ngất xỉu
- Nhịp tim nhanh hoặc không đều
Nếu bạn hoặc con của bạn có các triệu chứng viêm cơ tim, thì cần phải đến khám bác sĩ ngay, đặc biệt là những triệu chứng đau ngực không rõ nguyên nhân, khó thở hoặc nhịp tim nhanh.
Các nguyên nhân gây viêm cơ tim
Thành cơ tim có ba lớp. Lớp trong cùng là lớp nội tâm mạc, lớp giữa là lớp cơ tim và lớp ngoài cùng là lớp ngoại tâm mạc. Ngoại tâm mạc là một phần của màng ngoài tim, một cấu trúc bao quanh và bảo vệ tim.
Lớp cơ tim là lớp dày và chắc nhất của tim.
Viêm cơ tim là tình trạng viêm của cơ tim, không phải do tình trạng thiếu oxy hoặc phản ứng khi ghép tim. Tình trạng này xảy ra do nhiễm trùng, sự kích hoạt hệ miễn dịch hoặc sự phơi nhiễm với các chất độc.
-
- Viêm cơ tim xảy ra khi cơ tim bị viêm do nhiều yếu tố khác nhau. (Ảnh: The Epoch Times)
Viêm cơ tim có thể do virus, ký sinh trùng, vi khuẩn hoặc nấm, các bệnh lý gây viêm, một số loại thuốc và sự phơi nhiễm với một số hóa chất.
- Virus: Nhiễm virus là nguyên nhân gây viêm cơ tim phổ biến nhất. Các loại virus có thể gây viêm cơ tim gồm có virus COVID-19, virus cúm, adenovirus (gây ra bệnh cảm lạnh thông thường), virus viêm gan B và C, virus coxsackie, echovirus (virus gây ra các bệnh lý ở đường tiêu hóa), virus rubella, virus herpes, parvovirus (gây ra bệnh ban đỏ nhiễm khuẩn) và virus gây suy giảm miễn dịch ở người (virus HIV).
- Ký sinh trùng: Một số ký sinh trùng cũng có thể gây viêm cơ tim. Toxoplasma là một loại ký sinh trùng có thể xâm nhập vào cơ thể người qua các loại thịt chưa được nấu chín hoặc có tiếp xúc với phân mèo. Ký sinh trùng này là một trong những nguyên nhân tiềm ẩn gây viêm cơ tim. Trypanosoma cruzi là một loại ký sinh trùng được tìm thấy trong phân của bọ triatomine. Phân của loài bọ này có thể làm nhiễm vào vết cắn của chúng. Nhiễm trùng do Trypanosoma cruzi cũng là một nguyên nhân có thể gây viêm cơ tim. Plasmodium falciparum - một loại ký sinh trùng đơn bào gây bệnh sốt rét - cũng là một nguyên nhân gây viêm cơ tim.
- Vi khuẩn: Nhiều loại vi khuẩn có thể gây viêm cơ tim như liên cầu, tụ cầu, chlamydia, Borrelia burgdorferi (gây ra bệnh Lyme) và Corynebacterium diphtheriae (gây ra bệnh bạch hầu).
- Nấm: Một loại nấm có thể gây viêm cơ tim, mặc dù trường hợp này rất hiếm. Những loại nấm có thể gây viêm cơ tim gồm có Aspergillus (một loại nấm mốc), Candida (một loại nấm men) và Histoplasma (được tìm thấy trong chất thải của gia cầm).
- Các bệnh lý viêm: Viêm khớp dạng thấp, lupus ban đỏ, viêm động mạch Takayasu (một bệnh lý viêm mạch hiếm gặp), u hạt Wegener (một bệnh lý mạch máu hiếm gặp) và bệnh u hạt là những bệnh có thể gây ra tình trạng viêm toàn thân và có thể gây viêm cơ tim.
- Thuốc: Một số loại thuốc điều trị ung thư như thuốc ức chế điểm kiểm soát miễn dịch có thể gây viêm cơ tim. Một số loại thuốc chống động kinh và một số loại kháng sinh bao gồm cả penicillin đều có thể gây viêm cơ tim. Ngoài ra, các thuốc benzodiazepine và thuốc chống loạn thần như clozapine cũng có thể gây viêm cơ tim.
- Các nguyên nhân khác: Phơi nhiễm với bức xạ, carbon monoxide, kim loại nặng, một số loại nọc rắn, cocaine đều có thể gây viêm cơ tim. Ngoài ra, vaccine COVID-19 mRNA cũng có thể gây viêm cơ tim.
Đối tượng nào có khả năng mắc bệnh viêm cơ tim cao?
Bạn sẽ có khả năng mắc bệnh viêm cơ tim cao hơn nếu:
- Cơ thể của bạn không kiểm soát tốt tình trạng viêm. Như vậy về mặt di truyền, bạn sẽ dễ mắc bệnh viêm cơ tim hơn.
- Uống nhiều rượu.
- Đang được điều trị bằng phương pháp lọc máu.
- Có cấy ghép một thiết bị ở tim.
- Đang điều trị ung thư.
- Mắc những bệnh lý viêm như lupus, viêm khớp dạng thấp hoặc bệnh u hạt.
Những xét nghiệm nào có thể phát hiện tình trạng viêm cơ tim?
Nếu có các triệu chứng viêm cơ tim, bạn cần phải đến khám bác sĩ ngay. Việc chẩn đoán sớm rất quan trọng. Chẩn đoán sớm giúp tim của bạn không bị tổn thương nặng hơn. Khi thăm khám, bác sĩ sẽ đánh giá một cách toàn diện, bao gồm cả việc nghe tim. Đồng thời bạn sẽ được chỉ định thêm một số xét nghiệm tùy vào tiền sử và kết quả thăm khám:
- Xét nghiệm máu: Xét nghiệm men tim giúp đánh giá xem cơ tim có bị tổn thương hay không. Có thể bác sĩ sẽ chỉ định thêm các xét nghiệm để tìm những bệnh lý nhiễm trùng có thể gây viêm cơ tim.
- Điện tâm đồ (ECG, EKG): Điện tâm đồ sẽ cho bác sĩ biết được nhịp tim có bất thường hay không (có rối loạn nhịp tim hay không).
- Chụp cộng hưởng từ tim (MRI): Xét nghiệm này cung cấp những hình ảnh chi tiết về tim và có thể phát hiện tình trạng viêm mô cơ tim trên phim MRI.
- Chụp cắt lớp phát xạ positron (PET): Xét nghiệm này cho thấy hình dạng và kích thước cũng như một số chức năng của tim.
- Siêu âm tim: Xét nghiệm này giúp bác sĩ đánh giá được dòng máu chảy qua tim.
- Sinh thiết cơ tim: Trong xét nghiệm này, bác sĩ sẽ lấy một mẫu mô cơ tim nhỏ và gửi đến phòng thí nghiệm để phân tích.
- X-quang ngực: Chụp Xquang có thế đánh giá xem có dịch quanh tim hay không. Đó là một dấu hiệu của tình trạng suy tim.
Các biến chứng của viêm cơ tim là gì?
Thông thường, tình trạng viêm cơ tim có thể thuyên giảm mà không để lại biến chứng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, viêm cơ tim có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng, đe dọa đến tính mạng của người bệnh.
- Đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim: Trong những trường hợp viêm cơ tim nặng, hoạt động bơm máu của tim sẽ không còn hiệu quả. Máu ứ lại trong tim có thể tạo nên các cục máu đông, sau đó di chuyển lên não gây đột quỵ hoặc di chuyển đến mạch vành gây ra nhồi máu cơ tim.
- Suy tim: Tổn thương cơ tim có thể nặng đến mức khiến tim không thể bơm máu hiệu quả. Trong một số trường hợp, có thể phải sử dụng thiết bị hỗ trợ tâm thất để giúp tim bơm máu. Những trường hợp nghiêm trọng hơn có thể cần phải ghép tim.
- Nhịp tim nhanh hoặc không đều (loạn nhịp tim): Tổn thương cơ tim có thể gây ra tình trạng nhịp tim không đều. Một số rối loạn nhịp tim có thể gây áp lực nhiều hơn cho tim, tạo ra cục máu đông hoặc khiến tim không còn khả năng bơm máu.
- Ngưng tim: Một số rối loạn nhịp tim có thể dẫn đến tình trạng tim không đập được nữa (ngừng tim đột ngột). Đây là tình trạng nguy hiểm chết người nếu không điều trị ngay lập tức.
Các phương pháp điều trị bệnh viêm cơ tim
Phác đồ điều trị sẽ phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh. Nghỉ ngơi là yếu tố quan trọng đối với những bệnh nhân viêm cơ tim. Ngoài ra, bác sĩ sẽ có thể sử dụng thêm một số loại thuốc hoặc liệu pháp khác.
Thuốc và liệu pháp
- Thuốc điều trị các bệnh lý đồng mắc: Nếu bạn đang mắc các bệnh lý viêm, bác sĩ sẽ sử dụng những loại thuốc để điều trị tình trạng viêm. Ví dụ, rituximab là một kháng thể đơn dòng nhắm vào các tế bào lympho B CD20, được sử dụng để điều trị các bệnh lý tự miễn viêm khớp dạng thấp và lupus. Theo một bài báo trên tạp chí Circulation Research, các nhà nghiên cứu cho rằng rituximab có thể có hiệu quả trong những trường hợp bệnh nhân viêm cơ tim không đáp ứng với steroid,.
- Liệu pháp ức chế miễn dịch: Thuốc ức chế miễn dịch giúp giảm thiểu những tác động xấu của hệ miễn dịch trên các mô và tế bào khỏe mạnh. Theo bài báo của tạp chí Circulation Research, các nghiên cứu cho thấy liệu pháp ức chế miễn dịch bằng azathioprine và prednisone giúp cải thiện chức năng tim ở những bệnh nhân viêm cơ tim không có bằng chứng do virus (dựa trên sinh thiết mô). Một số phác đồ điều trị sẽ sử dụng steroid kết hợp với cyclosporine.
- Thuốc làm giảm nguy cơ hình thành cục máu đông: Nếu máu ứ lại trong tim do hoạt động bơm không hiệu quả, các bác sĩ thường kê thuốc chống đông. Các loại thuốc chống đông như warfarin và heparin, làm chậm quá trình hình thành cục máu đông. Thuốc chống ngưng tập tiểu cầu như aspirin giúp ngăn tiểu cầu không kết tụ với nhau để tạo thành cục máu đông.
- Một số loại thuốc tim mạch: Một số loại thuốc làm giảm áp lực cho tim bằng cách đào thải lượng dịch dư thừa ra khỏi cơ thể. Trong trường hợp tim suy, các bác sĩ sẽ sử dụng thuốc lợi tiểu, thuốc ức chế men chuyển angiotensin (ACE) hoặc thuốc chẹn beta. Thuốc lợi tiểu gồm có furosemid, bumetanid và một số loại thuốc khác. Thuốc ức chế men chuyển làm giãn tĩnh mạch và động mạch nhằm làm giảm huyết áp. Ngoài ra còn có một số loại thuốc ức chế men chuyển như benazepril, enalapril và lisinopril.
- Liệu pháp interferon: Dữ liệu cho thấy rằng tiêm interferon-beta điều hòa miễn dịch có thể giúp đẩy nhanh quá trình đào thải virus hoặc giảm tải lượng virus ở những bệnh nhân bị viêm cơ tim do enterovirus và adenovirus.
- Globulin miễn dịch tiêm tĩnh mạch (IV): Globulin miễn dịch tiêm tĩnh mạch (gồm có kháng thể IgG, IgA và IgM) có tác dụng kháng virus và chống viêm, đồng thời giúp điều chỉnh các cytokine gây chết tế bào cơ. Một nghiên cứu phân tích tổng hợp cho thấy liệu pháp kháng thể này giúp giảm tỷ lệ tử vong tại bệnh viện và giúp phục hồi chức năng tâm thất trái ở những bệnh nhân viêm cơ tim cấp tính.
Thủ thuật và Thiết bị
Nếu bạn đang bị viêm cơ tim nặng, bạn sẽ cần một trong những phương pháp điều trị sau:
- Thiết bị hỗ trợ tâm thất trái (LVAD): Thiết bị này hỗ trợ tim bơm máu ra khỏi tâm thất trái để đến phần còn lại của cơ thể.
- Máy tạo nhịp: Nếu nhịp tim không đều do tổn thương viêm cơ tim, người bệnh có thể sẽ cần phải đặt máy tạo nhịp nhân tạo để điều chỉnh nhịp tim.
- Oxy hóa máu qua màng ngoài cơ thể (ECMO): Trong quá trình thực hiện ECMO, máu sẽ được đưa ra khỏi cơ thể và đi qua máy ECMO rồi quay trở lại cơ thể. Khi đi qua máy ECMO, carbon dioxide sẽ được loại bỏ và thay thế bằng oxy. Trong trường hợp suy tim nặng, thiết bị này được dùng để duy trì sự sống cho bệnh nhân.
- Ghép tim: Trong một số trường, tổn thương cơ tim nặng, không thể phục hồi sẽ cần phải cấy ghép tim.
Sức khỏe tâm trí ảnh hưởng như thế nào đến bệnh viêm cơ tim?
Trạng thái căng thẳng kéo dài có thể góp phần gây ra tình trạng viêm. Như vậy, điều quan trọng là chúng ta phải tìm ra các hoạt động giúp giải tỏa căng thẳng, từ đó làm giảm hiện tượng viêm. Có nhiều phương pháp có thể kết hợp vào cuộc sống hàng ngày của chúng như:
- Viết nhật ký.
- Ở ngoài trời, tiếp xúc với thiên nhiên trong 20 phút.
- Kéo dãn cơ bắp.
- Đi bộ nhanh.
- Uống một tách trà ấm.
- Đọc hoặc xem những nội dung vui nhộn.
- Nghe các loại nhạc êm dịu.
- Suy nghĩ về ba điều mà bạn biết ơn.
- Viết ra một danh sách các mục tiêu.
- Hít thở sâu, thư giãn.
Các phương pháp tự nhiên để điều trị viêm cơ tim
Một số loại thực phẩm chức năng có kết quả đầy hứa hẹn trong việc điều trị bệnh viêm cơ tim:
- Polyphenol: Đây là nhóm các hợp chất có nguồn gốc thực vật có trong nhiều loại trái cây, rau và ngũ cốc. Quercetin là loại polyphenol có tính chất chống oxy hóa mạnh có trong hành tây, táo, việt quất, cải xoăn, bông cải xanh và nhiều loại rau củ khác. Chrysin là loại polyphenol được tìm thấy trong nhiều loại thực vật như hoa lạc tiên, nấm và mật ong.
- Alkaloids: Đây là nhóm hợp chất thực vật giúp ngăn ngừa stress oxy hóa và viêm nhiễm. Trong nhóm hợp chất này có berberine, một thành phần trong những loại thuốc thảo dược truyền thống (Hydrastis canadensis, Berberis và Coptis), ngoài ra còn có colchicin có nguồn gốc từ cây huệ đất.
- Terpenoids: Nhóm thực phẩm chức năng này gồm có Ginkgo biloba và Astragaloside IV, được tìm thấy trong cây hoàng kỳ. Hoàng kỳ là một loại thảo dược quan trọng trong y học cổ truyền, có tác dụng chống oxy hóa và chống viêm. Một báo cáo gồm 28 nghiên cứu ngẫu nhiên có đối chứng về tác dụng của hoàng kỳ này đối với bệnh viêm cơ tim do virus cho thấy loại cây này “có chức năng bảo vệ tim trên động vật và những bệnh nhân [có tình trạng viêm cơ tim do virus] thông qua các thụ thể chống virus, tác dụng dụng chống virus, chống viêm, chống oxy hóa, chống lại chu trình chết tế bào, chống xơ hóa và giảm lượng canxi cho tim”.
(Vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng các loại thảo mộc).
Làm thế nào để phòng ngừa bệnh viêm cơ tim?
Mặc dù không có phương pháp nào có thể phòng ngừa 100% bệnh viêm cơ tim, nhưng chúng ta vẫn có thể thực hiện một số bước để giảm nguy cơ nhiễm trùng, từ đó làm giảm nguy cơ chung của bệnh viêm cơ tim.
- Tránh tiếp xúc gần với những người bị bệnh.
- Tránh các hành vi khiến bạn có nguy cơ phơi nhiễm với HIV, virus viêm gan B và vi khuẩn chlamydia.
- Tránh tiếp xúc với bức xạ, kim loại nặng và carbon monoxide.
- Ăn thịt nấu chín đúng cách.
- Tránh tiếp xúc với phân động vật.
Được kiểm tra về mặt y khoa bởi bác sĩ Beverly Timerding.
(Bài đăng trên The Epoch Times - Epoch Health của tác giả: Jacquelyn Waters
Jacquelyn Waters: Viết các bài báo về chủ đề sức khỏe, khoa học và y học. Cô đặc biệt quan tâm đến tất cả các lĩnh vực của khoa học thần kinh—từ khoa học thần kinh phân tử đến tâm lý học. Cô có 8 năm kinh nghiệm giảng dạy sinh học tại trường đại học và nhận bằng Thạc sĩ khoa học y sinh chuyên ngành khoa học thần kinh tại Đại học Vanderbilt).
Theo The Epoch Times - Epoch Health tiếng Anh
Đức Nhân biên dịch
THÔNG TIN ĐẶC BIỆT - HƯỚNG ĐI MỞ RA KỶ NGUYÊN MỚI:
- ‘Ganjing World’ (Thế Giới Kiền Tịnh) - Một Công ty Công nghệ cao có trụ sở chính tại Middle Town, New York, ra mắt nền tảng tích hợp thông tin nghe nhìn trực tuyến thế hệ mới nhiều tính năng phong phú với công nghệ đám mây mới nhất.
- ‘Ganjing World’ cam kết trải nghiệm thoải mái và bảo mật, phục vụ tất cả những nhà sáng tạo nội dung, có thể trình chiếu đồng thời hàng triệu video và phục vụ hàng trăm triệu lượt xem. ‘Ganjing World’ đảm bảo an toàn và lợi nhuận cao.
- Nền tảng này không liên quan tới chính trị, không thiên vị và trung lập. ‘Ganjing World’ kiên quyết tránh xa các nội dung không phù hợp dựa trên bốn tiêu chí: “không bạo lực, không nội dung khiêu dâm, không tội phạm và không ma túy hoặc gây hại”.
- Sứ mệnh của ‘Ganjing World’ hướng đến “Truyền thông xã hội” và “Truyền thông cá nhân” thân thiện với mọi gia đình. Một nền tảng số rộng lớn cho phép mọi lứa tuổi tự do chia sẻ kiến thức, ý tưởng, quan điểm và giải trí về nhiều chủ đề… mà không sợ bị kiểm duyệt. ‘Ganjing World’ mang đến trải nghiệm phong phú và trong sạch.
