Loại ung thư số 1 ở Việt Nam: Cảnh báo ung thư gan và những người cần tầm soát

Ung thư gan là ung thư đứng đầu tại Việt Nam, trong đó 90% số ca ung thư gan là ung thư biểu mô tế bào gan (HCC). Vượt qua ung thư phổi, ung thư gan trở thành bệnh ung thư phổ biến nhất ở Việt Nam với tỷ lệ tử vong cao.

Theo Globocan 2020 (Cơ quan nghiên cứu ung thư quốc tế), tỷ lệ mắc mới ung thư gan tại Việt Nam là 26.418 ca mỗi năm, chiếm 14,5% tổng số ung thư và 77% số ca ung thư gan là nam giới. Ung thư gan cũng là ung thư có số ca tử vong dẫn đầu với 25.272 ca, chiếm 21% tổng số tử vong do ung thư, gấp 3,8 lần tổng số ca tử vong do TNGT năm 2020 (6.700 ca).

Do phát hiện muộn, nên tỷ lệ tử vong cao trong khi bệnh không khó phát hiện. Ung thư gan vượt qua ung thư phổi (26.262 ca) trở thành bệnh ung thư phổ biến nhất ở nam giới tại Việt Nam.

Ung thư gan là gì?

Ung thư gan gồm 2 thể là nguyên phát và thứ phát. Thể thứ phát do các tế bào ung thư ở bộ phận khác di căn vào gan gây ra các khối u. Thể nguyên phát là bệnh lý ác tính của gan xảy ra khi tế bào bình thường của gan trở nên đột biến về hình thái và chức năng.

Ung thư gan nguyên phát gồm 3 loại chính: ung thư biểu mô tế bào gan (phát triển từ tế bào gan), ung thư biểu mô đường mật (phát triển từ đường mật trong gan) và u nguyên bào gan (Hepatoblastoma). Loại ung thư gan phổ biến nhất được gọi là ung thư biểu mô tế bào gan, hay còn được gọi là HCC. HCC phát triển từ sự bất thường của các tế bào cấu trúc gan. Một số loại ung thư gan hiếm gặp là: Sarcoma mạch máu; U máu ác tính những bệnh ung thư này khởi phát từ các tế bào lót trong các mạch máu của gan. Chúng thường phát triển nhanh chóng.

(Ảnh: benhvienk.vn).

Ung thư gan thứ phát: Đa số trường hợp khi phát hiện khối u ác tính tại gan, thường là do di căn từ một nơi khác trong cơ thể chứ không phải khởi phát ung thư từ các tế bào gan. Vì ung thư di căn từ nơi khác đến gan nên được gọi là ung thư gan thứ phát. Ví dụ, ung thư khởi phát ở phổi và di căn đến gan được gọi là ung thư phổi di căn gan, không phải ung thư gan.

Dấu hiệu cảnh báo ung thư gan

Đáng lưu ý đây là loại ung thư có tỷ lệ tử vong hàng đầu cho cả hai giới. Đa số bệnh nhân đến khám khi đã muộn, thời gian sống trung bình không quá một năm. 60% đến viện khi đã ở giai đoạn trung gian và tiến triển, tỷ lệ được phát hiện sớm rất thấp. Trong khi đó, ung thư gan có thể chữa được nếu phát hiện sớm.

Có rất nhiều phương pháp để chữa trị như phẫu thuật cắt bỏ phần gan có khối u, ghép gan, nút mạch gan bằng hóa chất, xạ trị, hóa trị…

Triệu chứng và cách phát hiện sớm ung thư gan:

Ở giai đoạn sớm của ung thư có thể gặp các triệu chứng của viêm gan mạn tính hoặc xơ gan tiến triển:

• • Chán ăn.
  • Đau, nặng tức vùng hạ sườn phải.
  • Chướng bụng.
  • Vàng da, củng mạc mắt…

Trong giai đoạn muộn hơn của ung thư gan, các triệu chứng trên rõ ràng hơn, hoặc xuất hiện thêm các biến chứng của bệnh:

• • Sụt cân.
  • Buồn nôn, nôn.
  • Mệt mỏi.
  • Chán ăn.
  • Chướng bụng.
  • Đau, nặng tức vùng hạ sườn phải.
  • Ngứa.
  • Vàng da, củng mạc mắt.
  • Đi ngoài phân trắng/bạc màu.
  • Không khó phát hiện sớm ung thư gan.

Giai đoạn sớm của bệnh thường không có dấu hiệu, người bệnh thường ít chú ý. Tuy nhiên, bệnh không khó phát hiện. Cách đơn giản nhất là tầm soát bằng siêu âm gan ít nhất mỗi 6 tháng/lần, đặc biệt là những bệnh nhân có yếu tố nguy cơ cao (xơ gan, viêm gan mãn tính do rượu, viêm gan virus B, C…).

(Ảnh: benhvienk.vn)

Đối tượng cần lưu ý tầm soát ung thư gan

Theo Bác sĩ Hà Hải Nam, Phó Trưởng khoa Ngoại bụng 1 - Bệnh viện K, những đối tượng có nguy cơ cao cần tầm soát ung thư gan bao gồm:

Những người mắc bệnh về gan và người có tiền sử gia đình mắc ung thư gan:

Những người mắc bệnh viêm gan virus B, C, xơ gan, gan nhiễm mỡ… hoặc trong gia đình có người mắc ung thư gan cần được tầm soát. Đặc biệt, người mắc viêm gan B,C thể hoạt động thì cần điều trị sớm tránh nguy cơ biến chứng thành ung thư gan. Virus viêm gan B và C là nguyên nhân hàng đầu gây ra ung thư tế bào gan nguyên phát.

Các bệnh viêm gan do nguyên nhân tự miễn, có thể đi kèm các bệnh tự miễn khác: như đái tháo đường typ 1, Basedow, viêm khớp dạng thấp, Lupus ban đỏ.... thì cần điều trị các bệnh tự miễn để tránh biến chứng sang gan về sau.

Những người béo phì, tiểu đường:

Trong vài năm gần đây, tỷ lệ người mắc bệnh tiểu đường, béo phì kèm theo ung thư gan trên thế giới đã gia tăng đáng kể. Đường máu và mỡ máu cao, sẽ được tích tụ tại gan, dẫn đến tổn thương thoái hoá các tế bào gan và dẫn tới xơ gan, làm tăng nguy cơ ung thư gan.

Người uống nhiều đồ uống có cồn:

Rượu, bia có khả năng thúc đẩy gen sinh ung thư phát triển nhanh, dẫn đến ung thư sớm. Acetaldehye được sinh ra trong quá trình chuyển hóa rượu cũng làm suy yếu khả năng sửa chữa sai sót tự nhiên DNA của tế bào, gây tăng nguy cơ đột biến tế bào, từ đó khối ung thư sẽ hình thành.

Rượu còn gây tổn thương các tế bào gan: khi uống quá nhiều rượu, chức năng thải độc của gan sẽ bị quá tải, các tế bào gan bị tổn thương trầm trọng, hình thành nên các mô sẹo, xơ, từ đó hình thành các bè gan xơ và ung thư gan.

Những người ăn thực phẩm nấm mốc:

AFLATOXIN trong nấm mốc là loại độc tố gây ung thư gan mạnh nhất hiện nay. Aflatoxin gây ung thư gan bằng cách gây đột biến ở gen p53. Nấm mốc thường xuất hiện ở những thực phẩm bảo quản, lưu trữ trong môi trường nóng, ẩm như gạo, lạc, đậu tương, lúa mì, ngô…

Người hay ăn thịt tươi sống nhiễm sán:

Thực phẩm tươi sống không được chế biến kỹ (như ăn gỏi) thường chứa nhiều loại sán (sán lá gan lớn, sán lá gan nhỏ…), trong đó có những loại sán khi xâm nhập vào cơ thể sẽ phá hủy gan, gây ung thư gan.

Người lạm dụng thuốc, hoá chất gây tổn thương gan:

Một số thuốc, hóa chất nếu sử dụng hay tiếp xúc trong thời gian dài có thể gây tổn thương cho gan và dẫn tới ung thư gan như: thorotrast (trước đây được sử dụng cho chẩn đoán hình ảnh), vinyl chloride (sử dụng trong công nghiệp nhựa)v.v…

Người sử dụng chất kích thích:

Các chất kích thích như thuốc lá, café nếu sử dụng với hàm lượng nhiều, trong thời gian dài có thể gây nên các bệnh về gan, trong đó có ung thư gan.

(Ảnh: benhvienk.vn)

Trên đây là 7 nhóm đối tượng nguy cơ, rất cần được sàng lọc sớm các bệnh về gan nói chung, và bệnh ung thư gan nói riêng. Việc khám kiểm tra ung thư gan không quá phức tạp, thông thường, các bác sĩ sẽ cho chỉ định làm xét nghiệm chỉ số ung thư gan (Alphafetoprotein-AFP) và siêu âm hình thái gan, để có thể đánh giá về nguy cơ đối với lá gan. Sau đó, nếu nghi ngờ, các bác sĩ sẽ làm thêm một số xét nghiệm khác để chẩn đoán xác định, mà không nhất thiết phải chọc kim sinh thiết vào gan mới khẳng định ung thư gan.

Lời khuyên từ chuyên gia về phòng ngừa và điều trị ung thư gan

Theo các bác sĩ Bệnh viện K, điều trị ung thư gan là điều trị đa mô thức, do vậy việc lựa chọn phác đồ điều trị ung thư gan thích hợp phải phụ thuộc vào tổn thương và tình trạng xơ của gan.

Các phương pháp điều trị ung thư gan phổ biến bao gồm: phẫu thuật, ghép gan, phá hủy u tại chỗ, nút hóa chất động mạch gan, xạ trị, hóa trị hay điều trị nhắm trúng đích…

Ung thư gan hiện nay vẫn là nỗi ám ảnh với nhiều người vì tiên lượng khó hơn các bệnh ung thư khác và đặc biệt đây là căn bệnh đang gia tăng ở Việt Nam. Cách tốt nhất để phòng ngừa, phát hiện ung thư gan là khám sức khỏe định kỳ siêu âm gan 6 tháng/lần, đặc biệt là những bệnh nhân có yếu tố nguy cơ cao như xơ gan, viêm gan mạn tính do rượu, viêm gan virus B, C…

Tư Hạ (Tổng hợp)

Nguồn: benhvienk.vn

THÔNG TIN ĐẶC BIỆT - HƯỚNG ĐI MỞ RA KỶ NGUYÊN MỚI:

• • ‘Ganjing World’ (Thế Giới Kiền Tịnh) - Một Công ty Công nghệ cao có trụ sở chính tại Middle Town, New York, ra mắt nền tảng tích hợp thông tin nghe nhìn trực tuyến thế hệ mới nhiều tính năng phong phú với công nghệ đám mây mới nhất.
    
  • ‘Ganjing World’ cam kết trải nghiệm thoải mái và bảo mật, phục vụ tất cả những nhà sáng tạo nội dung, có thể trình chiếu đồng thời hàng triệu video và phục vụ hàng trăm triệu lượt xem. ‘Ganjing World’ đảm bảo an toàn và lợi nhuận cao.
    
  • Nền tảng này không liên quan tới chính trị, không thiên vị và trung lập. ‘Ganjing World’ kiên quyết tránh xa các nội dung không phù hợp dựa trên bốn tiêu chí: “không bạo lực, không nội dung khiêu dâm, không tội phạm và không ma túy hoặc gây hại”.
    
  • Sứ mệnh của ‘Ganjing World’ hướng đến “Truyền thông xã hội” và “Truyền thông cá nhân” thân thiện với mọi gia đình. Một nền tảng số rộng lớn cho phép mọi lứa tuổi tự do chia sẻ kiến thức, ý tưởng, quan điểm và giải trí về nhiều chủ đề… mà không sợ bị kiểm duyệt. ‘Ganjing World’ mang đến trải nghiệm phong phú và trong sạch.