Vào năm 1901 một khối kim loại bị ăn mòn và một số cổ vật khác có giá trị đã được kéo lên từ đáy đại dương gần đảo Antikythera của Hy Lạp. Trong đó có một vật thể đã bị mục, dễ bị vỡ và được xác định là không có gì khác thường.
Sau khi điều tra khối kim loại này, các nhà nghiên cứu xác định nó là một phần của công nghệ tiên tiến thời cổ đại - họ phân loại vật thể này là một “máy tính thiên văn” khoảng 2.000 năm tuổi.
Nó được tìm thấy như thế nào?
Mục tiêu ban đầu là lặn tìm bọt biển, nhưng những ngư dân đã khám phá đáy biển gần Antikythera, một hòn đảo giữa Crete và Laconia, hơn một thế kỷ trước đã tìm thấy nhiều điều hơn những gì họ mong đợi: họ đã tìm thấy hài cốt của một vụ đắm tàu Hy Lạp cổ đại. Trong số hàng hóa của nó có những bức tượng, bình hoa và các hiện vật quý giá khác bằng đồng và đá cẩm thạch có tầm cỡ bảo tàng. Một cỗ máy kỳ lạ cũng đã được phát hiện trong số đó.
Các nhà nghiên cứu bảo tàng thường đam mê với các tác phẩm nghệ thuật; họ ít chú ý đến những tàn tích đã bị rỉ sét. Tuy nhiên, ngay sau đó, nhà khảo cổ học Valerios Stais đã kiểm tra nó kỹ hơn vào năm 1902 và xác định nó là một thiết bị. Vật thể gây tò mò này giống như một chiếc đồng hồ thiên văn chạy bằng cơ, nó cũng là chiếc máy tính đầu tiên được biết đến của nhân loại - có thể tính toán các sự kiện thiên văn vượt xa những gì có thể tính toán bằng tay.
Thiết bị này được gọi là Antikythera Mechanism, nó được đặt theo tên của một hòn đảo ở Hy Lạp, nơi nó được tìm thấy.
Ban đầu nó chỉ là một khối sắt nhưng ngay sau đó nó vỡ ra thành ba khối và lại vỡ thêm thành nhiều mảnh hơn nữa vì bị ngâm trong nước nhiều thập kỷ. Nhiều mảnh vỡ nhỏ hơn cũng được tìm thấy ở nhiều nơi khác.
Các cuộc kiểm tra đã xác định rằng nó có 37 bánh răng bằng đồng, mỗi chiếc đều có răng hình tam giác nhỏ. Chúng được giấu đằng sau mặt số kim loại và được đặt trong khung bằng đồng và gỗ, có kích thước gần bằng hộp đựng giày.
Có 7 mảnh vỡ có ý nghĩa quan trọng về mặt cơ học, trong khi 16 mảnh nhỏ hơn được xác định là có khắc chữ Hy Lạp cổ đại. Do những tiến bộ trong chụp ảnh bằng tia X trong suốt 50 năm qua mà những phát hiện này đã được xác minh. Năm 1974, khi kiểm tra bằng tia gamma cũng giúp xác minh thêm 82 mảnh vỡ khác.
Thiết bị này có chức năng gì?
Mặc dù máy tính Antikythera Mechanism được tìm thấy trên tàu nhưng nó khó có thể được sử dụng để điều hướng vì các bánh răng mỏng manh của nó sẽ không hoạt động tốt trong điều kiện khắc nghiệt trên biển. Nó có thể cộng, trừ, nhân và chia – và cũng có thể làm được nhiều hơn thế, tính toán các sự kiện thiên văn.
-
- Các mảnh của máy tính Antikythera Mechanism, vào khoảng năm 150-200 trước Công nguyên. (Trái: Louisa Gouliamaki/AFP qua Getty Images; Phải: Tilemahos Efthimiadis/CC BY 2.0 DEED)
Khi quay thiết bị này bằng tay cầm sẽ dẫn động một chuỗi bánh răng phức tạp chuyển động theo. Cơ chế của nó giống như một chiếc đồng hồ có thể cho phép chúng ta tính toán vị trí của mặt trời, mặt trăng, các chòm sao và hành tinh trong hệ mặt trời. Bằng cách nhập giữ liệu cho một ngày nhất định, những dữ liệu này có thể được dự đoán với độ chính xác về mặt toán học. Nó cũng có thể cho biết các giai đoạn của mặt trăng và thời điểm xảy ra nhật thực tiếp theo.
Nó tiến bộ đến mức còn tính được cả năm nhuận và theo dõi các kỳ thế vận hội Olympic kéo dài 4 năm một lần trong thời Hy Lạp cổ đại.
Khi so sánh với các đồng hồ thiên văn của châu Âu những thế kỷ sau này thì máy tính Antikythera Mechanism không hề thua kém về tiến bộ công nghệ cho đến khi những sáng tạo về đồng hồ của Richard xứ Wallingford xuất hiện vào thế kỷ 14. Một số bộ phận của thiết bị cổ xưa này được cho là có độ phức tạp tương đương với một số đồng hồ cổ thế kỷ 18.
Chiếc máy tính ra đời như thế nào?
Nghiên cứu cho thấy rằng thiết bị thiên văn này có thể đã được chế tạo ở Syracuse trên đảo Sicily - do các mốc lịch trên mặt số của nó chỉ về các thuộc địa của Corinth, trong đó có Syracuse. Năm 2008, dự án nghiên cứu về Antikythera Mechanism có mối liên hệ với nhà triết học Archimedes, ông đến từ Syracuse.
-
- Tàn tích của chiếc máy tính đầu tiên trên thế giới. (Trái: Marsyas/CC BY-SA 3.0 DEED; Phải: Louisa Gouliamaki/AFP qua Getty Images)
Ngoài ra, các nhà khoa học còn cho rằng nó đến từ Rhodes và được chế tạo bởi nhà triết học Khắc kỷ Posidonius - vì nhiều chiếc bình được tìm thấy trên tàu có nguồn gốc từ vùng đảo của Hy Lạp.
Căn cứ vào tuổi của con tàu, nó đã chìm vào khoảng năm 60-70 trước Công nguyên. Tuy nhiên thiết bị này có thể đã xuất hiện trước đó. Các nghiên cứu gần đây cho thấy nó có thể được chế tạo vào khoảng năm 150 trước Công nguyên, hoặc có lẽ sớm nhất là vào năm 200 trước Công nguyên.
Tại sao nó lại quan trọng?
Mặc dù Antikythera Mechanism có thể là chiếc máy tính đầu tiên được tìm thấy nhưng nó có thể không phải là duy nhất. Gần như chắc chắn có những phiên bản tương tự khác. Quan điểm này đã đặt ra một loạt câu hỏi hóc búa cho các nhà nghiên cứu và sử học ngày nay.
-
- Bên trái: Có thể nhìn thấy chữ khắc trên máy tính Antikythera Mechanism, được trưng bày tại Bảo tàng Khảo cổ học ở Athens. (LOUISA GOULIAMAKI/AFP qua Getty Images); Phải: Bản tái tạo của một nghệ sĩ về máy tính Antikythera Mechanism. (Đại học Aristotle ở Thessaloniki) (Gts-tg/CC BY-SA 4.0 DEED); Hình nhỏ: Mặt bên của bản tái tạo của nghệ sĩ, Bảo tàng Công nghệ Thessaloniki (Gts-tg/CC BY-SA 4.0 DEED)
Chiếc máy tính cổ được tìm thấy gần Antikythera sau 2.000 năm dưới đáy biển mang những ý nghĩa sâu rộng cho mô hình ngày nay; nếu nó thực sự được phát minh vào thời điểm đó và hoạt động như một số nhà khoa học chứng thực, điều này cho thấy rằng nền văn minh của nhân loại còn rất nhiều bí ẩn mà chúng ta chưa khám phá hết.
Bạn có thể xem thiết bị này được trưng bày tại Bảo tàng Khảo cổ Quốc gia ở Athens. Ngoài ra còn có một số tác phẩm tái tạo lại chiếc máy tính này tại Đại học Thessaloniki và Bảo tàng Công nghệ Thessaloniki, Trung Macedonia.
Theo Michael Wing -The Epoch Times
Thiên Hòa biên dịch
