Bạn đã bao giờ gặp phải khoảnh khắc như vậy chưa? Lời ở trên môi, nhưng không thể nói ra, đã lâu không dùng giấy bút, lại đột nhiên quên cách viết những chữ rất thông dụng...
Một cuộc khảo sát gần đây của Trung tâm Khảo sát Xã hội Hàng ngày Thanh niên Trung Quốc cho thấy, hơn một nửa số thanh niên được khảo sát cảm thấy kỹ năng diễn đạt ngôn ngữ của họ đã giảm sút trong những năm gần đây.
Hiện tượng quên chữ khi viết cũng như quên lời khi nói ngày càng trở nên phổ biến và dần trở thành một “căn bệnh” mới càn quét khắp xã hội đương đại.
Tạp chí Life Times đã phỏng vấn các chuyên gia để phân tích nguyên nhân và hướng dẫn bạn cách giải quyết. Các chuyên gia được phỏng vấn gồm:
- Tang Yonglong, Giáo sư Khoa Tâm lý học ứng dụng, Khoa Tâm lý học, Đại học Tây Nam (Trung Quốc).
- Wan Jifeng, Bác sĩ trưởng Khoa Não số 1, Bệnh viện Dongzhimen, Đại học Y học Bắc Kinh.
Khảo sát hơn 1.000 thanh niên, cho thấy:
- Hơn 40% người trẻ tuổi cảm thấy vốn từ vựng của họ hạn hẹp, ít viết tay hơn và gặp khó khăn trong việc diễn đạt ý tưởng.
- 38% gặp tình trạng "quên chữ khi lời ở đầu môi", 35% cảm thấy khó khăn khi viết.
- Nhiều người còn gặp các vấn đề như tư duy lộn xộn, lười biếng trong việc diễn đạt, không thể giao tiếp nếu thiếu biểu tượng cảm xúc.
Trong cuộc phỏng vấn, Tang Yonglong nói rằng với sự phát triển của internet, các phương thức xã hội đang dần thay đổi, "Trước đây, cách duy nhất mọi người giao tiếp là gặp mặt trực tiếp, gọi điện thoại và viết thư".
Hiện tại, người lớn tuổi cảm thấy bối rối khi xem nội dung trò chuyện của thế hệ trẻ, họ bối rối trước việc liên tục tạo ra nhiều từ mới và "meme", cũng như sử dụng biểu tượng cảm xúc để hoàn thành cuộc trò chuyện.
Tuy nhiên, con người không thể sống mãi với Internet, sẽ luôn có lúc cần phải thoát ra khỏi phương tiện truyền thông này, lúc này nó trở thành một thách thức lớn đối với một số bạn trẻ.
Lời đã ở trên môi, sao không nhớ được? Wan Jifeng suy đoán rằng có hai nguyên nhân chính khiến con người hiện đại “mắc phải” tình trạng này.
- Sử dụng mạng xã hội quá mức
Ưu tiên sử dụng giọng nói thay vì viết, viết tắt tối đa, lạm dụng biểu tượng cảm xúc... khiến tay và não dần trở nên "lười biếng".
Một số người cố tình sử dụng ngôn ngữ mạng sai chính tả, tiếng lóng, từ mới… Điều này khó tránh khỏi dẫn đến tình trạng "đầu óc đoản mạch" khi nói chuyện trực tiếp hoặc viết lách.
Một số học giả cho rằng, vấn đề mất ngôn ngữ sẽ tác động đến văn hóa truyền thống và dẫn đến sự đơn giản hóa, thô sơ trong cách suy nghĩ của mỗi cá nhân. Không chỉ vậy, việc nghiện mạng xã hội trực tuyến còn có thể khiến con người mất liên lạc với thực tế.
"Ngôn ngữ internet khác với cách diễn đạt ngôn ngữ trong đời thực. Sự suy giảm tính mạch lạc của ngôn ngữ sẽ làm giảm tần suất suy nghĩ và giao tiếp. Sau khi phản ứng chậm lại, con người có xu hướng né tránh giao tiếp và rút lui, tạo thành một vòng luẩn quẩn", Wan Jifeng nói.
- Lo lắng xã hội
Tang Yonglong phân tích rằng phần lớn mọi người gặp khó khăn trong việc diễn đạt có thể là do lo lắng xã hội gây ra.
Trong cuộc sống thực, nói chuyện trực tiếp không có vùng đệm của phương tiện truyền thông trực tuyến, vì vậy bạn cần suy nghĩ kỹ và cẩn thận trước khi nói để tránh những lời nói gây bối rối hoặc không phù hợp.
Nếu bạn cảm thấy lo lắng về các tương tác xã hội trong thời gian dài, điều đó có thể dẫn đến việc không được hỗ trợ đầy đủ, thiếu các kỹ năng xã hội cần thiết và mối quan hệ giữa các cá nhân kém, khiến mọi người cảm thấy cô đơn, bất lực và thiếu hy vọng, từ đó ảnh hưởng đến công việc của một cá nhân, cuộc sống và thậm chí cả sức khỏe tinh thần.
Người duy trì được khả năng ngôn ngữ sống lâu hơn, khả năng sử dụng ngôn ngữ là cơ sở quan trọng để đánh giá trạng thái tinh thần, khả năng nhận thức... và cũng liên quan mật thiết đến tuổi thọ.
Một nghiên cứu kéo dài 20 năm của Viện Nghiên cứu Dân số thuộc Đại học Cambridge ở Anh cho thấy, những người lớn tuổi có tài hùng biện sống lâu hơn trung bình 8,4 năm so với những người im lặng.
Từ quan điểm bên trong, việc không thể sử dụng ngôn ngữ thành thạo cũng có thể gây ra vấn đề suy thoái chức năng ngôn ngữ.
Wan Jifeng cho rằng sự lo lắng, trầm cảm và những cảm xúc khác sẽ làm suy giảm khả năng học tập, không chịu tiếp nhận kiến thức mới và những điều mới, đồng thời khiến bản thân ngày càng cô lập.
Càng sử dụng bộ não càng thông minh hơn. Các chuyên gia cho rằng trong cuộc sống hàng ngày, bạn có thể kích hoạt tư duy của mình bằng cách làm 3 việc.
- Đọc nhiều hơn, viết nhiều hơn, nói nhiều hơn
Việc thực hành đọc, viết và nói cho phép não tiếp nhận nhiều kích thích thông tin hơn. Bạn có thể ghi lại cuộc sống hàng ngày của mình, đặt mục tiêu đọc và luyện tập nhiều hơn trước khi giao tiếp hoặc phát biểu.
- Học cách suy nghĩ độc lập
Phá vỡ hiện trạng chấp nhận thông tin rời rạc và duy trì tư duy độc lập một cách có ý thức; thoát khỏi hiệu ứng bầy đàn, bám sát ý kiến của riêng mình và sử dụng ngôn ngữ tích cực hơn.
- Tham gia nhiều hoạt động ngoại tuyến hơn
Khi nói chuyện trực tiếp, bạn không chỉ phải học cách lắng nghe mà còn phải phản ứng tốt, chăm chỉ rèn luyện kỹ năng diễn đạt và nâng cao kỹ năng xã hội.
Theo Li Hua - Aboluowang
Hoàng Tuấn
