Thảo bản bông vàng thường được xem là loài cỏ dại. Kích thước to lớn của loại cây này (có thể cao tới 3,3 mét trong năm thứ hai) khiến nhiều người hiểu lầm. Loài cây này sẽ dễ nhận biết nhất vào cuối hè và đầu thu khi những thân cây cao vút ra hoa.
Tuy nhiên, thảo bản bông vàng có rất nhiều lợi ích. Loại cây này giúp phục hồi trạng thái của đất ở những khu vực bị ô nhiễm hoặc cạn kiệt dinh dưỡng và có thể phát triển mạnh dưới ánh sáng mặt trời. Tuy nhiên, lợi ích lớn nhất của thảo bản bông vàng là dùng để chữa bệnh.
Thảo bản bông vàng
Trong hàng trăm năm qua, các nhà thảo dược học đã phát hiện tác dụng điều trị của thảo bản bông vàng cho nhiều bệnh như: dị ứng, hen suyễn, nhọt, viêm phế quản, viêm thanh khí phế quản, khí phế thũng, sưng tuyến, mất ngủ, sưng khớp, các bệnh về phổi, căng thẳng thần kinh, đau (phần rễ của cây), viêm màng phổi, viêm xoang, đau họng, viêm amidan và bệnh lao.
Ở Bắc Mỹ, loài thảo bản bông vàng phổ biến nhất là Verbascum thapsus. Các loài khác như V. virgatum, V. densiflorum và V. olympicum cũng có tác dụng giống như V. thapsus. Những loài này có cuống hoa dày hơn V. thapsus, giúp việc thu hoạch hoa dễ dàng hơn và thường được các nhà cung cấp hạt giống chuyên về hạt giống dược liệu thu mua.
Thảo bản bông vàng có vòng đời hai năm. Trong năm thứ nhất, cây sẽ hình thành một cụm lá hình hoa thị lớn với lá màu xanh bạc và nhiều lông. Vào cuối mùa hè và mùa thu, lá có thể mọc thẳng đứng và dài tới một gang tay. Thân cây sẽ ra hoa vào năm thứ hai. Các lá mọc so le dọc theo thân cây nhỏ dần khi thân phát triển. Cuối cùng, những bông hoa màu vàng sẽ nở ra. Chỉ riêng thân cây đã có thể cao tới ít nhất 2 mét.
Hoa của thảo bản bông vàng có năm cánh hoa và năm nhụy. Hoa bắt đầu nở từ gốc thân và nở dần lên trên. Thân hoa chuyển sang màu nâu vào mùa thu và thường tồn tại đến mùa đông. Thân cây thảo bản bông vàng tạo ra hàng triệu hạt giống nhỏ có thể tồn tại trong đất hàng trăm năm. Phần rễ của cây là loại rễ chính, mỏng, phân nhánh và có màu kem.
Lá của thảo bản bông vàng có lợi cho phổi
Trong khi nhiều người đang gặp các vấn đề về phổi do COVID-19, khói từ những đám cháy rừng ở Bờ Tây nước Mỹ càng khiến vấn đề này trầm trọng hơn. Nhiều bệnh nhân nhắn tin hỏi tôi cách bảo vệ phổi.
Và đề xuất của tôi chính là thảo bản bông vàng.
Việc sử dụng lá thảo bản bông vàng để làm dịu hệ hô hấp và giảm ho đã có từ nhiều thế kỷ trước. Do có tác dụng thư giãn và làm dịu nhẹ, lá thảo bản bông vàng giúp làm giảm tình trạng tắc nghẽn trong phổi. Tiếp xúc với khói thuốc gây viêm và khô đường hô hấp. Hoa của thảo bản bông vàng trộn thêm lá sẽ có nhiều lợi ích trong những trường hợp đường thở khô và kích ứng như thế này.
Thảo bản bông vàng có tác dụng rất tốt đối với triệu chứng ho và tình trạng viêm phổi do tất cả các loại chất kích ứng và bệnh lý, trong đó bao gồm cả những tác nhân như bụi trong không khí và bệnh hen suyễn. Bạn sẽ rất ngạc nhiên trước khả năng làm dịu hệ hô hấp của thảo bản bông vàng. Loại thảo dược này có tính dịu nhẹ nên an toàn cho cả trẻ em và người già. Một bài báo cáo khoa học cũng ghi nhận tác dụng của thảo bản bông vàng trong việc giảm các triệu chứng liên quan đến các bệnh về đường hô hấp.
Để trị ho hiệu quả bằng thảo dược, người thầy thuốc cần nắm rõ loại ho hoặc tình trạng của phổi: là ho khan hay ho có đàm, ho nhiều hay ít. Thảo bản bông vàng có thể được sử dụng để điều trị ho. Khi cho vào trà, hoặc dưới dạng cồn thuốc, hay thậm chí hít dưới dạng hơi, thảo bản bông vàng vẫn có tác dụng làm dịu tình trạng viêm và kích thích của phổi
Mullein và bệnh phổi COVID
Bệnh nhân COVID-19 thường có triệu chứng ho khan, từ đó gây ra đau ngực. Khó thở cũng hay đi kèm với cảm giác tức ngực. Các bệnh nhân mắc bệnh phổi COVID của tôi thường nói rằng họ không thể thở được và phải thở hổn hển. Điều này khiến bệnh nhân rất sợ.
Vì vậy sẽ không có gì ngạc nhiên khi thảo bản bông vàng giúp cải thiện bệnh phổi do COVID. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng có thể sử dụng thảo bản bông vàng (Verbascum thapsus L., Scrophulariaceae) để điều trị các bệnh viêm nhiễm, hen phế quản, ho do co thắt và các bệnh phổi khác. Thảo bản bông vàng còn có tác dụng kháng khuẩn, chống khối u và có thể giúp điều trị viêm phổi. Tác dụng chống viêm mạnh của thảo bản bông vàng có thể là nguyên nhân chính giúp loại thực vật này hiệu quả trong điều trị bệnh phổi do COVID.
Elsie Bjorndahl mắc COVID-19 vào mùa thu năm 2021. Vài tuần sau khi phát bệnh, Elsie cảm thấy dễ chịu hơn nhiều và cho rằng mình đã hồi phục hoàn toàn. Thế nhưng không may là phổi của Elsie lại xuất hiện tình trạng sung huyết trong vòng một tuần sau đó. Khi đó Elsie đã gọi cho tôi và hỏi về trạng thái này. Elsie nói rằng mình khó thở, đặc biệt là khi chuẩn bị ngủ. Ngực của cô co thắt và có cảm giác nặng ngực đến mức gần như không thở được. Tư thế duy nhất Elsie ngủ được là ngủ thẳng lưng trên ghế tựa. Tôi đã cho Elsie sử dụng tinh chất thảo bản bông vàng. Trong vòng một tuần, Elsie cảm thấy khỏe hơn. Sau vài tuần, phổi của Elsie đã hoàn toàn hồi phục.
Noris Witt, một người đàn ông lớn tuổi từng làm nghề sửa xe đã mắc bệnh phổi do COVID trên nền hen phế quản và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Mặc dù Noris đã quen với tình trạng phổi nhạy cảm nhưng mức độ nhiễm COVID của bệnh nhân này rất nặng. Khi ấy, Noris đã nghĩ rằng căn bệnh sẽ giết chết mình. Triệu chứng của Noris cũng tương tự như Elsie nhưng bệnh nhân này còn có thêm tiếng thở rít. Với Elsie, tôi đã kê tinh chất thảo bản bông vàng ở liều lượng thấp, nhưng với Noris, chúng ta phải sử dụng liều cao hơn. Mặc dù quá trình hồi phục diễn ra chậm do các bệnh nền của phổi nhưng tinh chất thảo bản bông vàng vẫn chữa khỏi bệnh phổi COVID của Noris. Ngay cả bệnh hen phế quản và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính của bệnh nhân này cũng đang dần được cải thiện. Bệnh nhân cảm thấy rất biết ơn khi được hồi phục.
Lá của thảo bản bông vàng giúp cai thuốc lá
Các nhà thảo dược học thường sử dụng lá thảo bản bông vàng để giúp cai thuốc lá. Ngoài việc tăng cường sức khỏe cho phổi, uống trà hoặc cồn thuốc của thảo bản bông vàng kết hợp với sử dụng lá thảo bản bông vàng để hút có tác dụng làm giảm cơn thèm thuốc lá. Tuy rằng chưa có nghiên cứu về cách dùng này, nhưng trong hàng trăm năm qua, các nhà thảo dược học đã sử dụng một lượng nhỏ lá thảo bản bông vàng để cai nghiện cho những người hút thuốc lá. Đây là một phương pháp có hiệu quả rất tốt.
Khi hít vào, khói của lá thảo bản bông vàng làm thư giãn các cơn co thắt và giảm ho. Nếu sử dụng đúng, phương pháp này có thể mang lại kết quả nhanh và đáng kể, nhưng cũng khả năng bị lạm dụng.
Bôi lá của thảo bản bông vàng có nhiều lợi ích
Lá thảo bản bông vàng to bản và có lớp lông dày, tạo cảm giác như len. Lớp lông này giúp bảo vệ thảo bản bông vàng khỏi tác động của ánh nắng mặt trời. Tuy những sợi lông này có thể làm kích ứng da và gây khó chịu nhưng lại có thể tác dụng cải thiện quá trình lưu thông máu. Do đó, bạn nên đeo găng tay khi xử lý lá thảo bản bông vàng.
Thảo bản bông vàng có một chất gây sung huyết, có thể kích ứng, làm da ửng đỏ và tăng cường lưu thông máu. Chất gây sung huyết này có nhiều ứng dụng điều trị khác nhau. Ví dụ, lá thảo bản bông vàng có thể được sử dụng ở vùng ngực để làm di chuyển các dịch nhầy ứ đọng, giúp đẩy các chất này ra ngoài một cách hiệu quả.
Trong lịch sử, lá thảo bản bông vàng thường được sử dụng để bôi ngoài da trong các trường hợp trĩ ngoại và giãn tĩnh mạch. Một bác sĩ thế kỷ 17 tên là Nicholas Culpeper cùng với các bác sĩ Cook of St. Andrews, Harvey Wickes Felter và John Uri Lloyd đều khuyến cáo sử dụng Thảo bản bông vàng để điều trị bệnh trĩ.
Lá thảo bản bông vàng còn có tác dụng giảm tình trạng ứ trệ bạch huyết. Có thể dùng lá thảo bản bông vàng dưới dạng trà hoặc cồn thuốc kết hợp với bôi tại chỗ lên vùng da có tình trạng này..
Nếu muốn tìm hiểu về hoạt tính của chất gây xung huyết, bạn có thể chà xát lá thảo bản bông vàng tươi hoặc khô lên da. Cách làm này từng được sử dụng để tạo ra má ửng hồng ở những cộng đồng cấm việc trang điểm.
Lá thảo bản bông vàng dùng trong trường hợp đau và thấp khớp
Việc sử dụng lá thảo bản bông vàng bôi lên các khớp bị đau và viêm đã được ghi nhận trong suốt lịch sử.
Gần đây, rễ của thảo bản bông vàng còn ưa chuộng trong điều trị đau lưng.
Nhà thảo dược học Jim McDonald giải thích rằng bản thân rễ thảo bản bông vàng đã có hiệu quả rõ rệt: “Loại cây này là cứu tinh của tôi những lúc làm việc hơi quá sức khiến lưng của tôi bị “gập” và không thể đứng thẳng được vào sáng hôm sau. Tôi thường dùng khoảng bảy giọt cồn thuốc, sau đó kéo giãn cơ một chút và lưng tôi đã có thể thẳng trở lại”. Mặc dù số lần rễ thảo bản bông vàng có tác dụng nhiều đến mức không thể đếm được nhưng McDonald cũng nói rằng không phải lúc nào loại thảo dược này cũng có tác dụng.
Trong cuốn sách “The Earthwise Herbal: A Complete Guide to Old World Medicinal Plants”, nhà thảo dược học với 40 năm kinh nghiệm, Matthew Wood đã mô tả cơ chế tác dụng của thảo bản bông vàng: “Thảo bản bông vàng giải phóng chất hoạt dịch vào bao hoạt dịch và phân tán chất lỏng bên trong vào các mô xung quanh, bôi trơn các khớp, cơ, xương và dây chằng. Vì vậy, loại thảo dược là phương pháp chữa trị những vết gãy phức tạp, khi đó xương cần được bôi trơn trước khi có thể liền lại. Thảo bản bông vàng cũng được chỉ định cho tình trạng khó cử động, đau thần kinh dọc theo các dây thần kinh bị chèn ép hoặc bị kích thích.”
Dùng rễ thảo bản bông vàng cho bàng quang
Theo cuốn “Today’s Herbal Health: The Essential Reference Guide” của nhà thảo dược bậc thầy Louise Tenny, rễ thảo bản bông vàng còn được sử dụng để điều trị các vấn đề tiểu không tự chủ như tiểu không tự chủ do căng thẳng, tiểu không tự chủ khi mang thai, tiểu không tự chủ khi mãn kinh và tiểu không tự chủ ở trẻ em. Ngoài ra, có thể sử dụng loại thảo dược này để điều trị viêm bàng quang kẽ và tăng sản tuyến tiền liệt lành tính.
Những lợi ích của hoa thảo bản bông vàng
Hoa thảo bản bông vàng còn là một phương thuốc chữa đau tai.
Dầu thuốc tẩm hoa thảo bản bông vàng có bán ở các cửa hàng thực phẩm sức khỏe và tiệm bào chế thuốc.
Mặc dù có thể chỉ cần dùng hoa thảo bản bông vàng nhưng loại thảo dược này thường được kết hợp với tỏi và/hoặc St. John's Wort trong dầu ngâm. Dầu hoa thảo thảo bản bông có tác dụng làm giảm đau tai đồng thời có hoạt tính giống với một tác nhân bạch huyết giúp giải quyết tình trạng nhiễm trùng quanh tai.
Cách sử dụng trong trường hợp này là làm ấm một chai dầu nhỏ trong bồn nước ấm đến khi đạt đến nhiệt độ cơ thể, sau đó dùng tăm bông nhỏ vài giọt vào một hoặc cả hai tai.
Hoa thảo bản bông vàng có đặc tính kháng virus không?
Nghiên cứu in vitro cho thấy thảo bản bông vàng có một số đặc tính kháng virus chống lại virus HSV-1 và virus cúm. Trà hoa Mullein ức chế virus herpes simplex (HSV-1), đặc biệt ở phụ nữ và trẻ em thường xuyên bị lở miệng do ánh nắng mặt trời, dị ứng thực phẩm hoặc tình trạng tăng estrogen trước khi rụng trứng.
Cách chọn lá thảo bản bông vàng
Lá thảo bản bông vàng có hàm lượng dinh dưỡng cao. Ngoài việc giúp chữa nhiều bệnh khác nhau, thảo bản bông vàng còn có hàm lượng canxi và magiê có lợi.
Phần rễ sâu của thảo bản bông vàng hút khoáng chất vào lá. Tuy nhiên, loại cây này cũng có thể hấp thụ các kim loại nặng. Tùy thuộc vào mức độ ô nhiễm của đất, đặc tính này có thể gây ra mối đe dọa sức khỏe cho con người. Đó là lý do tại sao tôi không khuyên bạn nên thu hoạch thảo bản bông vàng hoang dã nào ở những con đường đông đúc, đường ray xe lửa hoặc gần các khu công nghiệp. Thảo bản bông vàng có làm sạch đất ở những khu vực này nhưng sẽ không tốt nếu sử dụng các cây này làm thuốc.
Khi cần sử dụng làm thuốc, bạn nên tự trồng thảo bản bông vàng trong vườn hoặc mua từ những nguồn đáng tin cậy.
Mẹo để thu hoạch thảo bản bông vàng
Để tạo ra các chế phẩm thảo dược, đầu tiên bạn cần thu hoạch những bộ phận mong muốn của cây vào đúng thời điểm. Lá và rễ của thảo bản bông vàng có thể thu hoạch vào cuối năm thứ nhất, đầu năm thứ hai nhưng hoa chỉ có thể thu hoạch vào năm thứ hai vì thảo bản bông vàng là loài cây hai năm.
Thông thường, bạn sẽ gặp nhiều cây thảo bản bông vàng ở một địa điểm. Những cây thảo bản bông vàng này không phải là những loài có nguy cơ tuyệt chủng và cũng không có khả năng ảnh hưởng xấu đến quần thể thực vật.
Thỉnh thoảng, có những người bạn muốn tôi lấy toàn bộ cây thảo bản bông vàng ra khỏi vườn. Tuy nhiên để duy trì sức khỏe cho quần thể thực vật hoang dã, tôi chỉ lấy những phần lá và hoa cần thiết. Tại các khu vực khan hiếm thảo bản bông vàng, việc thu hoạch theo cách hỗ trợ tăng trưởng của cây trong tương lai như thế này là vô cùng quan trọng.
Lá
Thời điểm tốt nhất để hái lá thảo bản bông vàng là khi lá còn tươi và có màu sắc rực rỡ, đồng thời vẫn đang mọc trên cụm lá hình hoa thị. Lý tưởng nhất là thu hoạch vào mùa thu của năm đầu tiên hoặc vào mùa xuân của năm thứ hai trước khi hoa xuất hiện.
Rễ
Bạn có thể thu hoạch rễ vào mùa thu ở năm thứ nhất hoặc vào mùa xuân của cây năm thứ hai. Không nên thu hoạch rễ sau khi cây đã ra hoa hoặc đã có hạt.
Hoa
Hái hoa từng bông thảo bản bông xuất hiện trên cuống hoa. Chọn một cụm thảo bản bông vàng nhiều hoa và chỉ hái vài bông từ mỗi cây. Bạn có thể cần quay lại cụm thảo bản bông vàng nhiều lần để hái đủ số hoa.
Leslee Dru Browning, The Epoch Times
Đức Nhân biên dịch
Leslee Dru Browning là một nhà báo của The Epoch Times. Cô là một nhà thảo dược y học, đồng thời là một chuyên gia dinh dưỡng thế hệ thứ 6 từ dòng tổ tiên của nữ hộ sinh tiên phong kiêm nhà thảo mộc Patty Bartlett Sessions. Cô đã chữa bệnh bằng thảo dược và dinh dưỡng trong hơn 25 năm, cô cũng chuyên về sức khỏe ung thư cùng với bệnh mạn tính.
