Trong triết lý Đạo giáo, có nói: "người khôn ngoan hít thở từ gót chân của mình." Về mặt thể chất, cụm từ này ám chỉ việc hít thở sâu rất tốt cho sức khỏe. Ngày nay, nhiều nghiên cứu đang tiết lộ cách hít thở ảnh hưởng đến não bộ.
Khi cảm thấy căng thẳng hoặc lo lắng, điều đầu tiên chúng ta thường được khuyên là "hít thở thật sâu". Tại sao lại như vậy? Có một mối liên quan rất quan trọng giữa cảm giác bình tĩnh, thở bằng mũi, ngủ ngon và sức khỏe não bộ.
Não người được bao quanh bởi một chất lỏng trong suốt gọi là dịch não tủy (CSF). CSF vận chuyển oxy và chất dinh dưỡng đến các tế bào não đồng thời loại bỏ các sản phẩm thải. Các nghiên cứu gần đây sử dụng hình ảnh cộng hưởng từ cho thấy mối liên quan giữa lưu lượng CSF và nhịp thở.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá quá trình thở và cách nó ảnh hưởng đến não bộ.
Dịch não tủy - máu của não
Có lẽ chất lỏng quan trọng nhất trong cơ thể bạn chính là 250ml dịch não tủy lưu thông xung quanh một hệ thống các ống trong não gọi là não thất. Dịch não tủy được sản xuất bởi đám rối mạch máu trong não thất thứ ba, và từ đó, nó lưu thông qua não thông qua các não thất và sau đó đến tủy sống.
Mỗi ngày, toàn bộ thể tích của CSF được thay thế bốn lần. Trong khi ngủ, hàng rào máu não thư giãn để cho CSF vào các tế bào thần kinh và loại bỏ các chất tích tụ từ ban ngày. Đây là lý do lớn tại sao giấc ngủ lại quan trọng đến vậy.
Hít thở ảnh hưởng đến não và dịch não tủy như thế nào
Đối với một số người, có một giấc ngủ ngon hằng đêm là điều không hề dễ dàng, nhưng cũng có cách để có được giấc ngủ ngon hơn bằng phương pháp thở một cách có ý thức. Thở ảnh hưởng đến lưu chuyển của dịch não tủy thông qua thay đổi áp suất trong lồng ngực. Các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra hô hấp ảnh hưởng như thế nào đến dòng chảy đi qua các não thất của dịch não tủy. Điều này là rất quan trọng vì cần đảm bảo rằng bộ não nhận được càng nhiều dịch não tủy càng tốt.
Nếu bạn ngủ không ngon hoặc thức dậy cảm thấy mệt mỏi hoặc lo lắng, thì điều đó có thể cho thấy bạn mắc chứng rối loạn giấc ngủ. Các tình trạng như ngáy ngủ, ngưng thở khi ngủ và một số vấn đề khác được biết đến là làm ảnh hưởng dòng chảy của dịch não tủy đi tới
Các nghiên cứu cho thấy áp lực trong lồng ngực sẽ ảnh hưởng đến áp lực trong lòng các động mạch và tĩnh mạch. Trước đây, người ta nghĩ rằng dòng chảy dịch não tủy thay đổi đáp ứng với áp lực của động mạch trong lúc hít sâu, tuy nhiên, gần đây đã phát hiện ra rằng sự thay đổi áp lực trong lồng ngực trong quá trình thở có thể là nguyên nhân ảnh hưởng trực tiếp.
Thở bằng cơ hoành tác động đến áp lực của các tĩnh mạch xung quanh cột sống ngực (nằm ở vùng giữa lưng), và các tĩnh mạch trong ngực phản ứng với những thay đổi áp lực này bằng cách bơm dịch não tủy vào tủy sống.
Thở, thông qua áp lực của các tĩnh mạch trong lồng ngực, tác động lên Dịch Não Tủy
Các tĩnh mạch xung quanh cột sống ngực truyền áp lực lên não. Chúng tạo thành một mạng lưới rộng lớn các tĩnh mạch nhỏ hơn kết nối với hệ tĩnh mạch màng cứng gọi là đám rối tĩnh mạch ống tủy sống.
Lồng ngực phình ra và xẹp xuống khi hít vào và thở ra, . Sự thay đổi áp lực này tác động tới sự lưu chuyển của dịch não tủy xung quanh não. Và sau đây là cơ chế hoạt động:
Hít vào: áp lực trong lồng ngực giảm, làm rỗng đám rối tĩnh mạch. Dịch não tủy chảy xuống cột sống.
Thở ra: áp lực trong lồng ngực tăng, ép lên đám rối tĩnh mạch, đẩy dịch não tủy lên đầu.
Như vậy, hô hấp điều khiển nhịp chảy của dịch não tủy, thay đổi luân phiên, lên và xuống tủy sống.
Hít thở saâu và não bộ
Hầu hết các tĩnh mạch trong cơ thể đều có van để ngăn máu chảy ngược. Tuy nhiên, đám rối tĩnh mạch ngực không có van, do đó bất cứ áp lực nào cũng sẽ gây ra dòng chảy theo cả hai hướng. Áp lực cao hơn từ động tác thở sâu làm lượng dịch não tủy chảy lên não nhiều hơn.
Một nghiên cứu năm 2013 cho thấy độ sâu của nhịp thở thậm chí có thể thay đổi tốc độ di chuyển của dịch não tủy qua não, với nhịp thở sâu hơn sẽ đẩy dịch não tủy lên cao hơn vào não. Các nhà nghiên cứu cũng kiểm tra việc nín thở và thấy nó cũng làm tăng lưu lượng dịch não tủy.
Sự thay đổi áp suất của dịch não tủy có thể đẩy dịch não tủy vào hệ thống bạch huyết, vì vậy với mỗi nhịp thở, dịch não tủy sẽ chảy vào não. Sau đó, cơ thể sẽ đẩy nó vào hệ thống bạch huyết, nơi bất kỳ vấn đề tiềm ẩn nào sẽ được hệ thống miễn dịch xử lý.
Những mẹo hít thở dễ dàng để ngủ ngon hơn và giảm căng thẳng.
Chúng ta đã biết cách thở giúp não được bao phủ trong dịch não tủy, điều quan trọng là phải biết cách bạn thở trong khi thức sẽ ảnh hưởng đến kiểu thở của bạn khi ngủ. Chuẩn bị cho cơ thể thở tốt trong khi ngủ có thể giúp nuôi dưỡng não bằng dịch não tủy.
Để có giấc ngủ ngon hơn, não khỏe mạnh hơn và giảm căng thẳng, lo lắng, hãy thực hiện các bài tập thở sau.
Bước 1: Hít thở sâu để giảm căng thẳng
- Nằm xuống sàn với hai bàn tay đặt lên bụng.
- Áp chặt lưỡi lên hàm ếch, khép hai môi lại với nhau và hít thở sâu qua mũi.
- Hít sâu bằng cơ hoành. Hai bàn tay của bạn phải nhô cao lên khi bụng phình ra. Hít vào trong 4 giây.
- Thở ra từ từ trong 8 giây.
- Thở 30 nhịp mỗi lượt, lặp lại 3 lượt.
Bước 2: Tăng cường dung tích hô hấp
- Lặp lại các bước trên, và khi đạt đến giới hạn, cố gắng kéo dài thời gian mỗi nhịp thở hơn.
- Kéo dài hơi thở ra lên 10-12 giây.
- Cảm nhận mỗi đợt dịch não tủy tràn lên não. Khi kéo dài hơi thở bạn sẽ cảm thấy thoải mái trong nhịp thở chậm, sâu.
Bước 3: Cải Thiện Tư Thế Cột Sống
Ghi nhớ rằng, dịch não tủy di chuyển ngược lên theo cột sống vào não khi hít thở. Vì vậy, tư thế cột sống của bạn sẽ ảnh hưởng đến con đường đi của dòng chảy này. Đây là một bài tập khí công tư thế đứng để tăng tính linh hoạt của cơ thể. Giữ tư thế sau trong hai phút:
- Đẩy trọng lượng cơ thể về giữa bàn chân, hơi xa khỏi gót chân.
- Duỗi hai cánh tay ra phía trước cơ thể.
- Với mỗi nhịp thở khi ngực phồng lên, đẩy trọng lượng cơ thể về phía trước, giảm bớt áp lực lên gót chân.
- Để giữ thăng bằng với chuyển động này, duỗi thẳng cột sống và kéo căng tới tận gót chân.
- Đảm bảo chuyển động về phía trước và sự kéo căng xuống phía gót được hoàn toàn cân bằng để gót chân không di chuyển.
- Đối với người quan sát bên ngoài, gót chân vẫn có vẻ chạm đất, nhưng thực tế, ở bên trong (của người tập) nó đang như kéo dài xuống dưới với mỗi nhịp thở.
- Cảm nhận sự vững chãi của cột sống và tưởng tượng dịch não tủy đang chảy ngược lên theo cột sống.
Não phụ thuộc vào thở sâu để được tắm trong dịch não tủy. Sử dụng cơ hoành để tối đa hóa thay đổi áp lực trong lồng ngực sẽ giúp tăng cường dòng chảy của dịch não tủy lên não.
Theo GreenMedInfo, The Epoch Times
Tân Minh biên dịch
