Bạn sẽ nhìn thấy khuôn mặt của cô ấy trên các tờ rơi quảng cáo, áp phích du lịch và các quảng cáo khác khắp Thổ Nhĩ Kỳ nếu bạn đi du lịch tới đó. Đôi mắt đẹp đầy quyến rũ đó nhìn chằm chằm vào chúng ta như thể cuốn hút tất cả vào tâm hồn cô ấy.
Vẻ mặt của cô ấy toát lên nét buồn, rồi lại chuyển sang hạnh phúc và ngược lại. Hình ảnh sống động này theo bạn mọi lúc mọi nơi - khắp Thổ Nhĩ Kỳ.
Không ai biết chính xác cô ấy là ai, kể cả sử gia hay nhà khảo cổ học, mặc dù cô được gọi đùa là “Gypsy Girl” khi lần đầu tiên được các nhà nghiên cứu hiện đại khai quật từ dưới đống đổ nát, trong một phòng ăn ở Biệt thự Mainad. Đó là một mảnh khảm đá màu, hiện cô được treo trong Bảo tàng Khảm Zeugma ở Gaziantep, cách biệt thự nói trên khoảng 50km về phía Tây.
Cô ấy bây giờ là biểu tượng của Gaziantep, Thổ Nhĩ Kỳ
-
- Không ai biết chính xác cô ấy là ai, kể cả sử gia hay nhà khảo cổ học, cô được gọi đùa là "Gypsy Girl". (Mitzo/ Shutterstock)
Gypsy Girl trở nên nổi tiếng đến mức được dành cả một căn phòng cho riêng mình, và ánh mắt không thể nhầm lẫn đó đã khiến cô được mệnh danh là ‘Mona Lisa’ của Zeugma. Một ngọn đèn duy nhất chiếu sáng mờ mờ bức chân dung. Mái tóc không chải tự nhiên, gò má cao, đôi khuyên tai và tấm vải buộc tóc có thể đã tạo ra biệt danh này, nhưng không thể nói chắc chắn rằng cô ấy có phải là ‘cô gái’ hay không. Một số người cho rằng cô ấy có thể là Gaia, Nữ Thần Trái đất, trong khi những người khác cho rằng có thể là Alexander Đại đế.
Cô ấy là ai? Nữ Thần Trái đất Gaia hay Alexander Đại đế
Alexander Đại đế? Điều đó sẽ hoàn toàn hợp lý nếu xét đến khu vực nơi cô ấy được tìm thấy.
Quân đoàn La Mã từng đóng quân ở tiền đồn thành phố Zeugma, nằm dọc theo sông Euphrates, thuộc miền Nam Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay. Được người La Mã đổi tên thành Zeugma sau khi họ chinh phục khu vực này vào năm 64 trước Công nguyên, xóa bỏ biệt danh Seleucia từ thế kỷ thứ 3, theo tên người kế vị Alexander Đại đế.
-
- Cuộc khai quật tại Zeugma, miền Nam Thổ Nhĩ Kỳ. (Dreamer Company/ Shutterstock)
Bây giờ chúng ta đã biết vì sao Zeugma trở thành một cửa ngõ vĩ đại, dẫn từ nền văn minh Hy Lạp-La Mã vào Đế chế Ba Tư. Như vậy, buôn bán và thương mại cũng như tầm quan trọng chiến lược đã bổ sung vào nền văn hóa quốc tế và sự thịnh vượng của nó. Hơn nữa, vì thành phố nằm ở điểm nông nhất của sông Euphrates, nên người La Mã đã xây dựng một cây cầu phao lớn (hiện không còn cây cầu nào tồn tại) và thu phí qua cầu. Bản thân từ Zeugma có nghĩa là “cây cầu” hoặc “vượt qua” trong tiếng Hy Lạp cổ.
Nhiều người La Mã giàu có đã xây dựng những biệt thự sang trọng với đồ trang trí, vượt xa những gì chúng ta thấy ở bức tranh Gypsy Girl, bao gồm những bức bích họa, những bức tranh khảm trên tường và sàn được chế tác tinh xảo. Nhiều tiện ích về nước được tích hợp với đài phun nước, được thiết kế để làm mát không khí khô khi nó đi vào từ bên ngoài. Nhiều vị Thần sông và Thần biển như Poseidon. Những cột đá cẩm thạch, đài phun nước La Mã và những bức tượng đá vôi lộng lẫy khắp nơi.
-
- Thần Eros, Thần tình yêu và Psyche. (Dreamer Company/ Shutterstock)
-
- Thần Zeus trong hình dạng một con bò đực và Europa. (Dosseman/ CC BY-SA 4.0)
-
- Một bức tranh khảm La Mã từ Zeugma, mô tả Daedalus và con trai ông là Icarus. Bức tranh hiện nằm trong Bảo tàng Khảm Zeugma. (Dosseman/ CC BY-SA 4.0)
Cho đến khi Đế chế La Mã sụp đổ - khi thành phố chứng kiến vận mệnh của mình bốc hơi, những biệt thự sang trọng biến thành đống đổ nát. Sau đó, nhiều cư dân nông thôn chuyển đến và những nơi này trở thành nơi chăn nuôi gia súc. Sự hùng vĩ của thành phố đã bị lãng quên trong khoảng 1.700 năm, chỉ được các nhà nghiên cứu khám phá lại vào nhiều thế kỷ sau đó.
Vào năm 2000, việc xây dựng Đập Birecik khổng lồ trên sông Euphrates đã đẩy tất cả những tác phẩm nghệ thuật cổ xưa có một không hai vào tình thế nguy hiểm, vì vậy các nhà khoa học đã được kêu gọi để giải cứu. Với tốc độ mực nước dâng cao 10cm mỗi ngày, hoạt động trục vớt khẩn cấp đã thu hồi khoảng 3.000m2 bức tranh khảm, 137m bức bích họa, 20 cột, 4 bức tượng và 4 đài phun nước La Mã. Tất cả đã được tháo dỡ và chuyển đến Bảo tàng Khảm Zeugma mới và hiện đại trị giá 30 triệu USD vào năm 2011. Nguồn vốn tư nhân và công cộng đã cứu được những bức tranh khảm quý giá.
Ngày nay, bạn có thể du lịch đến Thổ Nhĩ Kỳ và chiêm ngưỡng nghệ thuật đỉnh cao của những bức tranh khảm, bao gồm cả ánh nhìn đầy bí ẩn của Gypsy Girl. Bảo tàng này có ba khu:
Khu A là nơi có các bức tranh khảm trên sàn kiểu La Mã. Du khách được chào đón bởi hình tượng của Thần Oceanus và Tethys, vị Thần của tất cả các vị Thần sông và vợ của ông. Có những hình trang trí cá và cá heo tinh tế tượng trưng cho sự phong phú của biển.
-
- Bên trong Bảo tàng Khảm Zeugma ở Gaziantep, Thổ Nhĩ Kỳ. (Todor Stoyanov/ Shutterstock)
-
- Achilles cầm vũ khí, tiết lộ danh tính của mình trước Odysseus. (Ảnh: cornfield/ Shutterstock)
Nhiều màu sắc sống động và chi tiết đáng kinh ngạc cũng được trưng bày trong bức tranh khảm Thần Eros và Psyche. Vị Thần tình yêu có đôi cánh - Eros, được miêu tả bên cạnh vợ mình - Psyche trong y phục rũ xếp nếp màu vàng. Đường viền phức tạp của tán lá, hoa quả và các thiết kế hình học tạo nên sự tráng lệ của nhân vật trung tâm.
Và sau đây là những bức tranh tuyệt đẹp tại Bảo tàng Khảm Zeugma ở Gaziantep, Thổ Nhĩ Kỳ:
-
- Trái: Bức tranh về Thần Eros, vị Thần tình yêu và Psyche (Dosseman/ CC BY-SA 4.0); Phải: Thần Oceanus, vị Thần của tất cả các vị Thần sông (Dosseman/ CC BY-SA 4.0).
-
- Thần Oceanus, vị Thần của tất cả các vị Thần sông, và vợ ông, Thetys. (Dosseman/ CC BY-SA 4.0)
-
- Á Thần Perseus và Danae. Danae là con gái của Acrisius, Vua xứ Argos. (Dosseman/ CC BY-SA 4.0)
-
- Thần Dionysos với Nữ Thần Nike có cánh và maenad - là những nữ tín đồ, tùy tùng của Thần. (Dosseman/ CC BY-SA 4.0)
-
- "Gypsy Girl". (Phạm vi công cộng)
Khu B của bảo tàng chứa các bức tranh khảm đến từ Gaziantep và các khu vực xung quanh, có thiết kế đơn giản hơn về các loài động vật sống động và các bức tranh khảm sàn từ các nhà thờ thời Đông La Mã.
Khu C được dành riêng cho hội trường, quán cà phê và cửa hàng quà tặng lưu niệm.
Nhiều du khách cho biết những bức tranh khảm Zeugma là địa điểm không thể bỏ qua nếu bạn đến thăm Gaziantep. Và, không cần phải nói, bạn sẽ thấy cô gái với đôi mắt sâu thẳm quyến rũ đang dõi theo bạn khắp thị trấn nếu bạn cần một lời nhắc nhở!
Theo Michael Wing - The Epoch Times
Cao Nguyên biên dịch
