“Can thiệp từ nước ngoài vào nền dân chủ Canada” là chủ đề được thảo luận nhiều nhất tại Đồi Quốc hội tại Canada trong tuần vừa qua. Thủ tướng Justin Trudeau đã công bố các biện pháp mới để điều tra những gì đã xảy ra trong hai cuộc bầu cử liên bang gần đây nhất; một số ủy ban cũng đang nghiên cứu vấn đề này.
Giáo sư khoa học chính trị Lisa Young của Đại học Calgary (Canada) cho biết chính phủ sẽ phải đối phó với nhiều “thủ đoạn” khi điều tra nạn can thiệp bầu cử vì nó có thể có nhiều hình thức.
Bà Young đã nghiên cứu về các nỗ lực can thiệp của nước ngoài đối với các chiến dịch bầu cử tại Canada năm 2021.
Dưới đây là phân tích của bà về các phương pháp can thiệp bầu cử khác nhau và cách chúng hoạt động.
Can thiệp kỹ thuật số
Bà Young cho hay những người muốn can thiệp vào một cuộc bầu cử có thể phát tán, khuếch đại hoặc chặn các thông điệp trên mạng xã hội. Khi điều đó xảy ra tại một nền tảng xã hội đặt máy chủ bên ngoài Canada, các nhà chức trách khó có thể hoặc không thể kiểm soát những nội dung đó.
“Tôi không biết rằng có thể áp dụng luật pháp Canada để yêu cầu gỡ bỏ nó, đặc biệt là trong thời điểm thích hợp hay không”, bà nói.
Các chính phủ nước ngoài có thể sử dụng các nền tảng truyền thông xã hội để truyền bá thông tin sai lệch hoặc lan tỏa trên diện rộng chiến dịch tranh cử của ứng cử viên mà họ ưa thích.
Can thiệp trên phương diện kỹ thuật số cũng có thể xảy ra ở dạng video “deepfake”. Thuật ngữ "deepfake" là sự kết hợp giữa "deep learning" và "fake". Công nghệ này được xây dựng trên nền tảng machine learning (máy học) mã nguồn mở của Google. Deepfake sẽ quét video và ảnh chân dung của một người nào đó; sau đó kết hợp, thay thế, chồng chéo với video khác nhờ trí tuệ nhân tạo (AI); cuối cùng tạo ra video giả với đặc điểm trên khuôn mặt như mắt, miệng, mũi hay giọng nói như thật. Chẳng hạn, “deepfake” có thể được dùng để tạo ra video giả của một ứng cử viên chính trị nào đó; trong video, người này nói hoặc làm điều gì đó mà họ chưa từng nói hay làm trong đời thực.
Các phương pháp can thiệp kỹ thuật số khác bao gồm đe dọa trực tuyến các cử tri, tấn công máy tính của các đảng chính trị hoặc của ứng cử viên, phát tán tài liệu gây tổn hại cho một đảng hoặc ứng cử viên cụ thể nào đó, hay phát tán trực tuyến thông tin sai lệch.
Can thiệp bằng tiền
Chính phủ nước ngoài có thể can thiệp bầu cử bằng cách đưa tiền cho thường trú nhân hoặc công dân không phải là người Canada và yêu cầu họ chuyển số tiền đó cho một ứng cử viên cụ thể.
“Đó là khoản đóng góp bất hợp pháp theo luật của chúng ta, nhưng rất khó để theo dõi”, bà Young nói. “Sẽ rất khó để chứng minh điều này trừ khi ai đó là người trung gian sẵn sàng đứng ra làm chứng”.
Đây là hình thức can thiệp được Global News thường xuyên nhắc đến trong những tháng gần đây. Hãng thông tấn này cho biết các quan chức Trung Quốc ở Toronto đã đưa tiền cho một mạng lưới bí mật gồm những người được giao nhiệm vụ can thiệp cuộc bầu cử năm 2019 của Canada.
Các chính phủ nước ngoài cũng có thể đe dọa cử tri một cách trực tiếp hoặc đe dọa thông qua người thân của họ ở bên ngoài Canada.
Can thiệp từ nước ngoài và can thiệp trong nước
Bà Young cho biết có “rất nhiều nghi vấn và sự mù mờ” về nguồn gốc của các hoạt động can thiệp bầu cử.
Trong một số trường hợp, ai đó ở Canada có thể sử dụng nền tảng trực tuyến nước ngoài để can thiệp kỹ thuật số: “Những nền tảng nước ngoài này đã trở thành phương tiện cho những kẻ trong nước muốn truyền bá một số loại thông tin sai lệch”, bà nói.
Theo bà Young, biện pháp khắc phục tốt nhất mà chính phủ Canada có thể làm để chống lại can thiệp từ nước ngoài là cung cấp cho cử tri thông tin về những gì đang xảy ra theo thời gian thực.
Cũng theo bà Young, các nỗ lực can thiệp của nước ngoài nên được xem xét nghiêm túc vì nó có thể đe dọa chủ quyền của Canada. Đồng thời, cần phải tách biệt giữa chính phủ nước ngoài và người dân.
“Điều thực sự quan trọng là phải phân biệt giữa một bên là chính quyền Trung Quốc và bên kia là người Canada gốc Hoa”, bà lấy ví dụ.
Theo The Canadian Press
Xuân Hoa biên dịch
