Những cú sốc trên thị trường chứng khoán Trung Quốc đang mang tới những hậu quả thương tâm. Tâm lý của thị trường đang rất xấu, và mọi thứ dường như đang vượt qua ngoài tầm kiểm soát.
Mới đây, ông Cao Xin, nhà sáng lập Công ty TNHH Quản lý Tài sản Tianli (Thượng Hải), một người mới chỉ 34 tuổi, đã qua đời. Thông tin này đã gây chấn động cộng đồng đầu tư.
Tờ Caixin vào ngày 7/2 đưa tin ông Cao Xin đã qua đời vào ngày 31/1 vì có vấn đề về sức khỏe tâm thần.
Bài báo dẫn lời những người biết về sự việc cho biết, người thân, bạn bè và đồng nghiệp vô cùng đau buồn và tiếc nuối trước cái chết của ông Cao Xin.
Những người nói trên nói rằng Tianli không phải là một công ty cổ phần tư nhân định lượng. Tianli là công ty đang tham gia vào vốn đầu tư mạo hiểm trên thị trường sơ cấp. Tianli cũng không có các khoản đầu tư có đòn bẩy như thông tin trên mạng.
Bài báo cho biết, kể từ đầu năm nay, các cổ phiếu vốn hóa siêu nhỏ, thứ vốn là tâm điểm của các quỹ định lượng đã trải qua đợt điều chỉnh mạnh, với mức giảm gần 50%.
Tuy nhiên, trên mạng có tin ông Cao Xin đã chết sau khi nhảy từ một tòa nhà xuống.
Theo Deep Blue Finance, một ảnh chụp màn hình cuộc trò chuyện đã được lan truyền trên mạng xã hội ở quy mô nhỏ. Ảnh chụp màn hình cho biết một nhà quản lý quỹ định lượng vốn cổ phần tư nhân ở Thượng Hải đã nhảy từ một tòa nhà xuống và tử vong. Vì vậy, nhiều người nghi ngờ người tử vong chính là ông Cao Xin và nghi ngờ cái chết có liên quan đến cú sốc trên thị trường vừa qua.
Được biết, tin nhắn cuối cùng của ông Cao Xin trên mạng xã hội có nội dung: "Hãy bước một bước trước tiên, tạm biệt". “Trầm cảm quá đau đớn, xin lỗi, tôi phải bước một bước trước tiên, tôi rất muốn yêu thương thế giới này…”
Tin nhắn cuối cùng trên tài khoản Weibo cá nhân của ông Cao Xin là vào ngày 28/1. Ông đã đến Jakarta, Indonesia để kiểm tra thị trường nước ngoài và cho biết sẽ bắt đầu tập trung vào thị trường nước ngoài trong năm nay.
Ngày 13/6/2023, ông Cao Xin đăng bài trên Weibo than thở rằng vạn vật đều vô thường, không tồn tại mãi mãi, và chúng ta phải sống trong hiện tại. Khi đó, ông còn cho rằng tiêu chuẩn để sống ở hiện tại là: làm sao để nếu chết vào giây phút sau, bạn sẽ không phải hối tiếc.
Thông tin công khai cho thấy Tianli Asset được thành lập vào tháng 7/2016. Ông Cao Xin, hiện tên là Cao Bangxun, là đối tác sáng lập của Công ty TNHH Quản lý Tài sản Tianli (Thượng Hải) (Tianli Asset Management Co., Ltd.) và là nhà quản lý quỹ đầu tư mạo hiểm và quỹ cổ phần tư nhân; ông cũng là Chủ tịch của Zhongrong Holding Group Ltd.
Bước sang năm 2024, thị trường chứng khoán Trung Quốc sụp đổ, giá trị thị trường giảm hơn 60% so với mức cao nhất năm 2021, bốc hơi gần 2 nghìn tỷ USD, chạm mức thấp nhất 5 năm. Ngày 5/2, chỉ số chứng khoán Thượng Hải giảm xuống dưới 2.700 điểm, hàng nghìn cổ phiếu giảm sàn, gây hoảng loạn trên thị trường. Tin tức về việc các nhà đầu tư chứng khoán tự tử bằng cách nhảy lầu tiếp tục được lan truyền trên mạng.
-
- Một nhà đầu tư theo dõi giá cổ phiếu tại một công ty chứng khoán ở Cửu Giang, tỉnh Giang Tây, Trung Quốc, vào ngày 11/10/2018. (Ảnh: STR/AFP qua Getty Images)
Đột ngột thay lãnh đạo cơ quan quản lý chứng khoán
Vào ngày 7/2, cơ quan ngôn luận chính thức của ĐCSTQ, Tân Hoa Xã, bất ngờ thông báo rằng ông Yi Huiman, Chủ tịch Ủy ban Điều tiết Chứng khoán Trung Quốc, đã bị cách chức và thay thế bởi ông Wu Qing. Đó là quyết định của Ủy ban Trung ương ĐCSTQ và Hội đồng Nhà nước.
Các nhà quan sát lưu ý rằng trước khi Tân Hoa Xã đưa ra thông báo, Ban Tổ chức ĐCSTQ không đưa ra bất kỳ thông báo nội bộ nào. Thông thường, Ban Tổ chức vẫn đưa ra các thông báo nội bộ trước khi công bố những thay đổi nhân sự quan trọng. Theo các bài báo, ngay cả các quan chức cấp cao trong Ủy ban Điều tiết Chứng khoán Trung Quốc cũng ngạc nhiên trước sự thay đổi đột ngột này.
Ông Lý Lâm Nhất (Li Linyi), một nhà bình luận thời sự làm việc tại Mỹ, chỉ ra rằng khi các lãnh đạo cấp cao của ĐCSTQ đưa ra quyết định thay thế nhân sự như vậy, họ thường thông báo trước cho Ban Tổ chức và liên lạc trước với các bộ phận liên quan.
Ông nói: “Việc bổ nhiệm và sa thải nhân sự [người đứng đầu cơ quan quản lý chứng khoán] cho thấy tình hình đang rất cấp bách”. “Lãnh đạo ĐCSTQ rất lo lắng về tình hình hiện tại của thị trường chứng khoán nên đã vội vàng thực hiện động thái cách chức ngay lập tức ông Yi Huiman khỏi chức vụ của mình và thực hiện quyết định một cách nhanh chóng. Nói cách khác, quyết định của cấp lãnh đạo cao nhất đã đến tay Ủy ban Điều tiết Chứng khoán Trung Quốc trong cùng ngày. Vì vậy, nó làm ngạc nhiên các quan chức trong Ủy ban. Điều này cũng cho thấy thị trường tài chính Trung Quốc thực sự đang trong tình trạng khủng hoảng”.
Điều đầu tiên ông Wu làm với tư cách là người đứng đầu mới của cơ quan quản lý chứng khoán Trung Quốc là trừng phạt các công ty công nghệ và khoảng 100 chuyên gia chứng khoán bằng các khoản tiền phạt nặng và xử phạt hành chính, theo thông báo vào ngày 9/2 của Ủy ban Điều tiết Chứng khoán Trung Quốc.
-
- Một người đi bộ đi ngang qua Sở giao dịch chứng khoán Thượng Hải ở Thượng Hải, Trung Quốc, vào ngày 4/11/2020. (Ảnh: Hector Retamal/AFP qua Getty Images)
Giới đầu tư chứng khoán ‘tức nước vỡ bờ'
Vào ngày 2/2, tài khoản Weibo của Đại sứ quán Mỹ đã đăng một tuyên bố nhân kỷ niệm 3 năm cuộc đảo chính quân sự ở Miến Điện (Myanmar), nhưng phần bình luận của bài đăng lại chứa đầy thông tin về sự sụp đổ của thị trường chứng khoán Trung Quốc.
Một cư dân mạng bình luận, đề cập đến tài khoản đại sứ quán ít bị kiểm duyệt hơn: “Tự do ngôn luận đang ở đây. Cảm ơn nước Mỹ”.
Điều tương tự cũng xảy ra vào ngày 3/2 khi tài khoản Weibo của Đại sứ quán Mỹ đăng bài về việc bảo tồn hươu cao cổ ở châu Phi. Tuy nhiên, những bình luận lại không liên quan gì đến hươu cao cổ mà chủ yếu xoay quanh mối lo ngại của cư dân mạng về thị trường chứng khoán Trung Quốc. Nhiều người còn tố cáo sự tà ác của ĐCSTQ, thậm chí còn yêu cầu Mỹ gửi quân đến “loại bỏ căn bệnh ung thư trên trái đất” và tuyên bố sẽ “dẫn đường cho quân đội Mỹ”.
Cuối ngày hôm đó, Đại sứ quán Mỹ đã công bố một bài đăng video trên blog để chúc mừng năm mới người dân Trung Quốc. Cổ đông lại đổ xô vào để lại tin nhắn.
Theo ông Lu Yuanxing, một nhà phân tích kinh tế và chính trị Trung Quốc làm việc tại Mỹ và là cựu giám đốc điều hành của một công ty Trung Quốc, có vẻ như tài khoản của Đại sứ quán Mỹ đã trở thành nơi duy nhất trên mạng Internet của Trung Quốc mà mọi người có thể bày tỏ các hình thức chỉ trích nhằm tới các chính sách của ĐCSTQ.
Ông nói: “Điều này cho thấy hoạt động tuyên truyền chống Mỹ của ĐCSTQ đã hoàn toàn thất bại”.
Ông Lu lưu ý, bất chấp sự kiểm soát thông tin chặt chẽ của ĐCSTQ, người dân Trung Quốc đang tìm hiểu về thế giới bên ngoài thông qua các phương tiện khác. Ông nói thêm rằng trong khi Bắc Kinh khoe khoang về “nền kinh tế đang bùng nổ” của Trung Quốc, thì người dân không còn tin vào những lời tuyên truyền của ĐCSTQ và, do đó, việc tuyên truyền của nó đã trở nên kém hiệu quả.
Ngoài những nhà đầu tư đăng bài "nổi loạn", cũng có nhiều người từng là "nhà đầu tư phấn hồng" để lại tin nhắn xin lỗi nước Mỹ, đối tượng mà trước đây họ thường thóa mạ và nói rằng họ đã thức tỉnh trước bàn tay sắt của thị trường chứng khoán và nhận ra sự xấu xa của hệ thống của Bắc Kinh.
Ngoài tài khoản chính thức của Đại sứ quán Mỹ, các bài đăng trên blog của các tài khoản Big V (những người có ảnh hưởng trực tuyến) về thị trường chứng khoán cũng trở thành nơi để các nhà đầu tư thể hiện sự “nổi loạn”. Dưới một trong những bài đăng trên blog, bình luận phổ biến nhất là "Toàn bộ Internet đang kêu gọi Chen Sheng và Wu Guang" [hai nhà lãnh đạo của cuộc nổi dậy đầu tiên ở triều đại nhà Tần]. Bình luận phổ biến thứ hai là những lời mắng nhiếc Bắc Kinh vì chỉ biết khoe khoang hàng ngày.
Một video của Oriental Fortune phân tích xu hướng thị trường chứng khoán từng bị tràn ngập bởi thông điệp từ các nhà đầu tư mắng mỏ chính quyền và kêu gọi nổi dậy. Sau đó Oriental Fortune buộc phải hủy các nội dung.
Trên nền tảng Toutiao, nhiều cư dân mạng không trực tiếp nói về thị trường chứng khoán mà hướng sự tức giận của họ vào những quan chức trong ĐCSTQ. Một số người đã đăng các bài viết theo cách uyển ngữ có nội dung “phản đối việc ông Viên Thế Khải [Yuan Shikai] khôi phục chế độ quân chủ”. [Ông Viên Thế Khải tự phong làm Tổng thống suốt đời và sau đó tuyên bố thành lập một triều đại đế quốc mới ở Trung Quốc với tư cách là hoàng đế vào năm 1915-1916. Điều này có thể được dùng để ám chỉ những động thái tương tự của ông Tập Cận Bình].
-
- Một nhà đầu tư nhìn vào màn hình hiển thị diễn biến thị trường chứng khoán tại một công ty chứng khoán ở Phụ Dương, tỉnh An Huy, Trung Quốc, vào ngày 29/5/2023. (Ảnh: STR/AFP qua Getty Images)
Vừa mới trải qua ‘Thứ 2 đen tối'
The Wall Street Journal đưa tin các nhà đầu tư đang ngày càng lo lắng về điều kiện kinh tế, và các chỉ số chứng khoán lớn ở Trung Quốc đại lục và Hong Kong đều sụt giảm trong nhiều năm liên tiếp.
Tình hình tính từ đầu năm 2024 đến nay tiếp tục rất hỗn loạn.
Mới cách đây ba tuần, vào thứ 2 (22/1), chứng khoán Trung Quốc đã trải qua ‘Thứ 2 đen tối'. Trong toàn bộ thị trường cổ phiếu hạng A, tất cả các ngành và lĩnh vực đều giảm điểm, điều có thể được mô tả là sự “hủy diệt hoàn toàn”. Chỉ số Shanghai Composite Index lại giảm xuống dưới 2.800 điểm. Thị trường chứng khoán Hong Kong cũng tiếp tục sụt giảm với chỉ số Hang Seng một lần nữa tụt xuống dưới mốc 15.000 điểm.
Tại thời điểm đó, tài khoản @caijingshujuku đăng trên X: “GDP có thể bị thay đổi, dữ liệu thất nghiệp có thể bị thay đổi, nhưng việc thị trường chứng khoán lao dốc tới mức như sụp đổ thì không thể thay đổi, cũng không thể cứu vãn được!”
Người này viết tiếp: “Bây giờ thị trường chứng khoán Mỹ đang bay cao, Đài Loan và Nhật Bản đang bay cao, còn Trung Quốc đang ở trong địa ngục… Tài sản ở Trung Quốc lao dốc không thấy đáy, và không còn rõ điều gì sẽ xảy ra nữa".
Người có ảnh hưởng trên mạng xã hội Cao Jitw đã đăng trên tài khoản @caojitw của mình rằng sự sụt giảm mạnh của thị trường chứng khoán ở Trung Quốc và Hong Kong vào ngày 22/1 cho thấy những sự kiện sau có thể sắp xảy ra: 1) Nền kinh tế Trung Quốc đang sụp đổ và sự suy giảm của nền kinh tế trong tương lai là không thấy đáy; 2) Khả năng Trung Quốc trở thành Triều Tiên trong tương lai ngày càng cao, nước này sẽ không còn cần đến thị trường chứng khoán…; 3) Khủng hoảng tài chính Trung Quốc sắp bùng nổ; 4) Mâu thuẫn nội bộ giữa các lãnh đạo cao nhất của ĐCSTQ ngày càng gay gắt, những chuyện lớn bất ngờ có thể xảy ra, cuộc khủng hoảng bất ổn đang đến gần. Trong trường hợp thiết quân luật toàn quốc, mọi giao dịch sẽ chấm dứt.
-
- Các nhà đầu tư nhìn vào màn hình hiển thị diễn biến thị trường chứng khoán tại một công ty chứng khoán ở Phụ Dương, tỉnh An Huy, Trung Quốc, vào ngày 17/1/2024. (Ảnh: STR/AFP qua Getty Images)
Vấn đề nan giải: Khủng hoảng niềm tin
Đằng sau những tin tức tiêu cực về chứng khoán Trung Quốc là một vấn đề thậm chí còn đáng lo ngại hơn. Đó chính là sự mất lòng tin của công chúng đối với nền kinh tế Trung Quốc. Điều này khiến người dân ngần ngại chi tiền, các doanh nghiệp ngần ngại đầu tư kinh doanh, nền kinh tế trì trệ với giảm phát dai dẳng, và thị trường chứng khoán cũng theo đó lao dốc.
Trong bài báo “Kinh tế Trung Quốc cho thấy các điểm tương đồng với Mỹ trong thời kỳ Đại khủng hoảng", đăng ngày 21/1 trên tờ The Epoch Times, tác giả Ezrati đã phân tích về khủng hoảng niềm tin trong nền kinh tế Trung Quốc.
Ông Ezrati cho biết, Trung Quốc chưa trải qua sự sụp đổ của thị trường chứng khoán giống như điều Mỹ đã phải gánh chịu vào năm 1929. Tuy nhiên, điểm chung của Trung Quốc với nước Mỹ vào thời kỳ đó là sự mất niềm tin khủng khiếp vào cấu trúc và tương lai của nền kinh tế. Ông Ezrati cho rằng, bức tranh kinh tế năm 2024 của Trung Quốc không mấy hứa hẹn.
Tâm lý thị trường vốn đã rất tồi tệ ở Trung Quốc trong thời gian qua. Không những vậy, tình từ đầu năm mới, liên tiếp các sự kiện xuất hiện, tiếp tục tạo ra thêm các ảnh hưởng tiêu cực tới tâm lý chung. Vào ngày 29/1, tòa án Hong Kong đã ra lệnh buộc Evergrande phải thanh lý. Sự kiện đã làm tổn hại tâm lý thị trường và gây ra mối lo ngại về hiệu ứng domino trong nền kinh tế.
Moody's cho biết trong một báo cáo ngày 30/1 được tiếp cận bởi The Epoch Times: “Quyết định này mang tính tiêu cực về uy tín đối với lĩnh vực bất động sản nói chung vì nó sẽ làm suy yếu tâm lý của thị trường và nhà đầu tư vốn đã mong manh [và] có thể sẽ ảnh hưởng đến quyết định mua nhà của người mua nhà trong tương lai gần”.
Ông Brock Silvers, giám đốc đầu tư của tập đoàn cổ phần tư nhân Hong Kong Kaiyuan Capital, tin rằng quyết định của tòa án là “tin xấu cho tất cả các bên và là một đòn giáng nữa vào niềm tin vào thị trường vốn của Trung Quốc” vì lệnh thanh lý sẽ đánh dấu sự khởi đầu của một quá trình kéo dài nhiều năm, rất tốn kém và khó có thể dẫn đến kết quả là một sự bù đắp tổn thất đáng kể.
Trước đó, công ty quản lý quỹ lớn nhất Trung Quốc, "Tập đoàn Zhongzhi" (Zhongzhi Enterprise Group), đã nộp đơn xin thanh lý phá sản và đã được tòa án Bắc Kinh chấp nhận. Đây là diễn biến báo hiệu một năm 2024 không yên ả đối với ngành tài chính của Trung Quốc.
Bảo Nguyên tổng hợp
