Tổng thống Nga Vladimir Putin cáo buộc máy bay IL-76 của Nga chở tù binh Ukraine đã bị tên lửa phòng không Patriot của Mỹ bắn hạ.
"Máy bay đã bị bắn hạ. Phân tích của các chuyên gia cho thấy chính hệ thống Patriot của Mỹ đã bắn rơi phi cơ", Tổng thống Nga Vladimir Putin nói trên truyền hình ngày 31/1, đề cập đến vụ vận tải cơ IL-76 rơi ở tỉnh Belgorod ngày 24/1.
Theo Tổng thống Nga, Ukraine đã phóng hai tên lửa từ hệ thống Patriot vào máy bay. "Chúng tôi nhấn mạnh cần tiến hành một cuộc điều tra quốc tế. Không tổ chức quốc tế nào sẵn sàng làm việc này", ông Putin nói, thêm rằng Nga đã chính thức yêu cầu cuộc điều tra như vậy.
Chiếc máy bay vận tải quân sự IL-76 của Nga rơi ngày 24/1. Nga cho biết có 65 tù binh chiến tranh Ukraine trên máy bay. Trước đó, Moscow đã cáo buộc Kyiv bắn hạ máy bay IL-76, khiến toàn bộ 74 người trên máy bay thiệt mạng.
Theo Reuters, Ukraine không xác nhận và cũng không phủ nhận đã bắn hạ máy bay, đồng thời chưa phản hồi về phát ngôn mới nhất của ông Putin. Tuy nhiên trong các bình luận trước đó, các quan chức Ukraine đặt câu hỏi về việc liệu chiếc máy bay có thực sự chở tù binh Ukraine hay không.
Ông Putin nói thêm rằng Nga muốn có một cuộc điều tra quốc tế về vụ việc, nhưng "không có tổ chức quốc tế nào sẵn sàng" tham gia.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cũng đã kêu gọi mở cuộc điều tra quốc tế, nhưng nhận định rằng nỗ lực điều tra có thể bị cản trở vì Nga có toàn quyền kiểm soát việc tiếp cận địa điểm máy bay rơi.
Nga đã công bố danh sách 65 tù binh Ukraine có mặt trên chiếc IL-76. Cơ quan phụ trách quản lý tù binh của Ukraine xác nhận danh sách này bao gồm những người sẽ được trao đổi. Tuy nhiên, Tổng cục Tình báo Quân đội Ukraine (GUR) cho biết Nga chưa cung cấp bằng chứng cho biết binh sĩ Ukraine có mặt trên máy bay, cũng như không sẵn sàng trao trả thi thể họ.
Phát biểu trên truyền hình, ông Putin nhấn mạnh Nga và Ukraine vẫn sẽ tiếp tục trao đổi tù binh sau vụ rơi máy bay. Bộ Quốc phòng Nga hôm 31/1 cho biết 195 binh sĩ nước này đã được trả tự do. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cũng thông báo 207 binh sĩ và thường dân đã trở về Ukraine.
Hệ thống phòng không Patriot được Mỹ cung cấp cho Ukraine vào cuối năm 2022 sau nhiều lần trì hoãn. Patriot là hệ thống phòng thủ tên lửa đạn đạo do tập đoàn Raytheon của Mỹ phát triển và được đưa vào phục vụ trong quân đội Mỹ từ cuối năm 1981. Hệ thống được thiết kế để chống lại tên lửa đạn đạo, tên lửa hành trình và máy bay.
Hệ thống phòng không này bao gồm bệ phóng, trạm điều khiển và mang theo tối đa 16 tên lửa. Bệ phóng có thể được vận chuyển bằng xe tải, xe kéo và có thể được vận hành bởi một kíp gồm ba người.
Tên lửa có chiều dài 5,21 m; trọng lượng 312 kg; được trang bị một động cơ kép xung lực, có thể tiêu diệt tên lửa đang bay tới ở độ cao 40 km với tốc độ bay đạt Mach 5.
Nhờ tốc độ cao, sử dụng công nghệ tìm-diệt mục tiêu chính xác cho phép tên lửa đánh chặn nhiều mục tiêu trên không như tên lửa đạn đạo, tên lửa hành trình và máy bay chiến đấu.
Tổ hợp quan trọng nhất trong hệ thống tên lửa Patriot là hệ thống radar AN/MPQ-53/65. Loại radar này cho phép phát hiện, xác định, bám dẫn tên lửa tiêu diệt mục tiêu; điều khiển bằng điện tử quét từng phần và rất khó bị gây nhiễu.
Viên Minh (tổng hợp)
