Sức mạnh quân sự gắn liền với sức mạnh kinh tế, vì một quốc gia giàu có hơn sẽ có nhiều tiền hơn cho quân đội của mình.
Hoa Kỳ là cường quốc quân sự số 1 thế giới, trong khi Trung Quốc là số 3. Để bắt kịp Hoa Kỳ, Trung Quốc sẽ cần duy trì mức tăng trưởng kinh tế nhất định. Tuy nhiên, trong bối cảnh nền kinh tế đang chậm lại và cơ cấu dân số có nhiều vấn đề, Carnegie Foundation dự đoán rằng tốc độ tăng trưởng GDP dài hạn của Trung Quốc sẽ không vượt quá 2-3%.
“Thế giới đang bước vào một thời kỳ chiến tranh mới, một thời kỳ mà sự tích hợp giữa công nghệ, khái niệm/nguyên tắc, đối tác và hệ thống — chứ không chỉ riêng quy mô hạm đội — sẽ quyết định ai giành chiến thắng trong xung đột”, theo Bản cập nhật Kế hoạch Điều hướng của Chỉ huy Hoạt động Hải quân Mỹ xuất bản ngày 26/07/2022.
Trong khi phần còn lại của thế giới đang tăng lãi suất để kiềm chế lạm phát, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc lại cắt giảm lãi suất các khoản vay doanh nghiệp 5 năm và lãi suất vay thế chấp - một nỗ lực tuyệt vọng nhằm kích thích nền kinh tế đang trì trệ. Trung Quốc hiện phải đối mặt với tỷ lệ thất nghiệp ở thanh niên là 20,8%, xuất khẩu giảm, nợ ngày càng tăng và tăng trưởng kinh tế chậm lại. Trong khi đó, dân số đang già đi. Năm ngoái, số ca tử vong nhiều hơn số ca sinh. Nền kinh tế chậm lại và dân số già có thể làm hỏng tham vọng quân sự của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ).
Tầm nhìn của nhà lãnh đạo ĐCSTQ Tập Cận Bình là hiện đại hóa Quân đội Giải phóng Nhân dân (PLA) vào năm 2035. Trớ trêu thay, vào năm đó, 30% dân số dự kiến sẽ trên 60 tuổi. Phần thứ hai trong tầm nhìn của ông Tập là để PLA trở thành quân đội đẳng cấp thế giới vào năm 2049, có khả năng “chiến đấu và chiến thắng trong các cuộc chiến tranh”. Đến năm 2050, dân số Trung Quốc dự kiến sẽ giảm 100 triệu người và 52% được dự đoán là trên 65 tuổi.
Sức mạnh quân sự gắn liền với sức mạnh kinh tế, vì một quốc gia giàu có hơn sẽ có nhiều tiền hơn cho quân đội của mình. Một quốc gia giàu có hơn cũng ở vị thế tốt hơn để tài trợ cho nghiên cứu - phát triển vũ khí và công nghệ thế hệ tiếp theo.
-
- Thủy quân lục chiến Hoa Kỳ đi trên sàn đáp của tàu USS Kearsarge ở Gdynia, Ba Lan, ngày 17/09/2022. (Ảnh: Omar Marques/Getty Images)
Hiện tại, Hoa Kỳ đang nắm giữ những lợi thế đáng kể so với Trung Quốc trên một số lĩnh vực. Hoa Kỳ chiếm 24% GDP toàn cầu, trong khi Trung Quốc chỉ chiếm khoảng 15%. Vào năm 2022, Hoa Kỳ đã chi 877 tỷ USD cho quân đội của mình, trong khi Trung Quốc chỉ chi 292 tỷ USD. Kể từ khi Chiến tranh Lạnh kết thúc, Hoa Kỳ đã chi 19 nghìn tỷ USD cho quân đội, nhiều hơn so với 3 nghìn tỷ USD mà Trung Quốc đã chi. Khoản chi tiêu này đã mang lại cho Hoa Kỳ quyền chỉ huy và kiểm soát, cũng như ưu thế kỹ thuật tổng thể, bao gồm các lợi thế về thông tin liên lạc, máy tính, tình báo, giám sát và trinh sát. Hoa Kỳ cũng đi đầu về các hệ thống vũ khí trên không, trên mặt nước và dưới biển.
Trung Quốc đang ưu tiên tăng quy mô hải quân để cạnh tranh với Hoa Kỳ. Hiện Mỹ duy trì 11 tàu sân bay, trong khi Trung Quốc chỉ có 2 chiếc. Trung Quốc hiện đóng tàu với tốc độ nhanh hơn Mỹ và dự kiến sẽ phát triển Hải quân PLA lên 400 tàu trong 2 năm tới. Khi đó, Hải quân PLA sẽ có nhiều tàu hơn Mỹ, nhưng vẫn sẽ tồn tại những câu hỏi về chất lượng và hỏa lực, vì hầu hết các tàu của Hải quân PLA đều ‘dưới tầm’ tàu của Hoa Kỳ.
Trung Quốc có 200 đầu đạn hạt nhân và dự kiến sẽ tăng gấp đôi con số này trong 10 năm tới. Nhưng Hoa Kỳ đã có sẵn gần 4.000 đầu đạn hạt nhân tối tân với 1.600 vũ khí chiến lược. Mỗi đầu đạn hạt nhân có giá từ 4,9 triệu USD đến 8,4 triệu USD, trong khi tàu chiến có thể tiêu tốn tới 3,4 tỷ USD. Hiện đại hóa và mở rộng quân đội sẽ khiến Bắc Kinh tốn kém thời gian và tiền bạc.
Trong khi đó, Hoa Kỳ có một số lợi thế mà Trung Quốc không thể có được. Washington là thành viên của các liên minh quân sự lớn nhất và mạnh nhất hành tinh là NATO và AUKUS, trong khi Bắc Kinh chỉ có các thỏa thuận quốc phòng với Triều Tiên. Quân đội Hoa Kỳ vận hành và duy trì một mạng lưới gồm 516 cơ sở tại 41 quốc gia, tạo nên sự hiện diện đáng kể trên toàn cầu. Hơn nữa, Hoa Kỳ có các căn cứ quân sự ở hơn 80 quốc gia, mang đến phạm vi tiếp cận rộng lớn và tầm ảnh hưởng quốc tế cho Washington.
Quân đội Mỹ cũng có lợi thế về kinh nghiệm chiến đấu. Kể từ Chiến tranh Triều Tiên - khi mà Hoa Kỳ và Trung Quốc đều tham chiến, Washington đã tiến hành các cuộc chiến tranh ở Việt Nam, Afghanistan và Iraq, đồng thời thực hiện các hoạt động quân sự phối hợp quy mô lớn, mặc dù trong thời gian ngắn hơn, ở Panama, Grenada, Chiến tranh Vùng Vịnh lần I và Kosovo. Mỹ cũng tham gia vô số các hoạt động nhỏ hơn ở châu Mỹ Latinh, châu Phi, châu Á và châu Âu. Trong khi đó, ngoài các cuộc giao tranh nhỏ với Việt Nam và Ấn Độ, một số hoạt động chống cướp biển và một số hoạt động của Cảnh sát Liên hợp quốc, PLA có rất ít kinh nghiệm chiến đấu.
Với dân số già và nền kinh tế đang phát triển chậm chạp, người ta đặt câu hỏi liệu Trung Quốc có đạt được mục tiêu vượt trội toàn diện về quân sự so với Hoa Kỳ hay không. Một số chuyên gia tin rằng ĐCSTQ đang trì hoãn cuộc xâm lược Đài Loan cho đến khi PLA đạt được mức hỏa lực ngang bằng với Hoa Kỳ và các đồng minh. Nhưng trong thời gian cần thiết để cải thiện quân đội, nền kinh tế Trung Quốc được dự đoán sẽ liên tục chậm lại và dân số co lại. Trong khi đó, Washington tiếp tục chi tiêu nhiều hơn Bắc Kinh năm này qua năm khác, khiến Bắc Kinh ngày càng khó thu hẹp khoảng cách.
Ông Tập rất có thể đã nhận thức được những sự thật này, vì vậy câu hỏi vẫn còn là: ĐCSTQ sẽ sớm có động thái đối với Đài Loan hay sẽ cố gắng đợi cho đến khi PLA ở trong tình trạng tối ưu? Một câu hỏi nữa là liệu trạng thái tối ưu đó có thể đạt được hay không.
Bài viết chỉ phản ánh quan điểm của tác giả, không nhất thiết phản ánh quan điểm của NTD Việt Nam.
Theo The Epoch Times
Xuân Hoa biên dịch
Tiến sĩ Antonio Graceffo là nhà phân tích kinh tế Trung Quốc đã có hơn 20 năm làm việc tại châu Á. Ông tốt nghiệp Đại học Thể thao Thượng Hải và có bằng MBA của Đại học Giao thông Thượng Hải; và hiện đang theo học ngành quốc phòng tại Đại học Quân đội Mỹ. Ông là tác giả của cuốn sách: Beyond the Belt and Road: China’s Global Economic Expansion (Đằng sau Vành đai và Con đường: Sự mở rộng kinh tế toàn cầu của Trung Quốc).
