Sáng ngày 2/4, theo giờ miền Đông Hoa Kỳ, Tổng thống Biden đã có cuộc điện thoại với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Trong thông cáo báo chí của Tân Hoa Xã đã đưa tin thiên kiến, thoạt nhìn có vẻ như ông Tập đang dạy cho ông Biden một bài học, nhưng thực tế lại hoàn toàn ngược lại, chính quyền Trung Quốc đang có dấu hiệu thất bại và gần như không thể chống chọi được. Bài viết này giải thích ba điểm.
Trung Quốc thất bại khi dùng ‘thượng binh phạt mưu’ với Hoa Kỳ
Vì sao ông Tập nhấn mạnh vấn đề nhận thức chiến lược luôn là “nút thắt đầu tiên” phải thắt chặt trong quan hệ Trung - Mỹ? Đó là bởi vì kế hoạch lừa dối Hoa Kỳ mang tính chiến lược kéo dài gần thế kỷ của Trung Quốc đã hoàn toàn thất bại, Trung Quốc vô cùng lo lắng nhưng không còn lựa chọn nào khác ngoài việc phải làm bất cứ điều gì.
Một trong những ý nghĩa của kế sách “Thượng binh phạt mưu - Đánh địch tốt nhất là đánh bằng mưu kế” là nhằm gây ảnh hưởng, thay đổi hoặc thậm chí kiểm soát lối suy nghĩ của đối phương, khiến đối phương đưa ra những phán đoán chiến lược sai lầm. Về vấn đề này, Trung Quốc từ lâu đã thực hiện chiến lược lừa dối chống lại Hoa Kỳ. Vào tháng 10/2020, Cố vấn An ninh Quốc gia Hoa Kỳ Robert C. O'Brien đã viết một bài báo nói rằng “thất bại lớn nhất trong chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ kể từ những năm 1930” và "sai lầm không thể lấy lại" là hiểu sai về Trung Quốc.
Quả thực, tác phẩm ‘Sao đỏ chiếu Trung Quốc’ (Red star over china) của Edgar Snow vào những năm 1930 là đỉnh cao trong “âm mưu” chống Mỹ của ĐCSTQ, nó ảnh hưởng lớn đến chính sách của Mỹ đối với Trung Quốc và khiến Mỹ “mất Trung Quốc”. "Cách mạng văn hóa" đã tàn phá Trung Quốc và "Sự kiện ngày 13/9/1971 đã đẩy Mao Trạch Đông và ĐCSTQ vào một cuộc khủng hoảng chưa từng có”, tuy nhiên, chuyến thăm Trung Quốc của Nixon vào năm 1972 đã mang lại cho Trung Quốc một cơ hội khác. Sau sự sụp đổ của Liên Xô và Chiến tranh Lạnh kết thúc, chính quyền Trung Quốc đã khiến Hoa Kỳ lầm tưởng rằng “việc Trung Quốc trở nên tự do hơn chỉ là vấn đề thời gian”. Chỉ sau khi ông Trump lên nắm quyền vào năm 2017, sương mù do chính quyền Trung Quốc giăng ra mới được xua tan.
Tại sao chính quyền Trung Quốc phản đối việc sử dụng từ “cạnh tranh” để xác định quan hệ Trung - Mỹ? Tại sao lần này Tập Cận Bình lại nói nhiều đến “hòa bình là quan trọng nhất”, “ổn định là quan trọng nhất” và “niềm tin là nền tảng”? Trên thực tế, Trung Quốc vẫn muốn tiếp tục lừa dối Mỹ về mặt chiến lược. Hoa Kỳ hiện đang thức tỉnh sau giấc mơ của mình, nhưng chính quyền Trung Quốc vẫn chìm trong giấc mơ cũ.
Vấn đề Đài Loan, Trung Quốc ‘cùng quá hóa liều’ để uy hiếp
Chính sách của Hoa Kỳ đối với Đài Loan là vừa kiềm chế Đài Loan độc lập, vừa ngăn chặn Trung Quốc tấn công Đài Loan bằng vũ lực. Trong thời kỳ của ông Trần Thủy Biển, Hoa Kỳ tập trung vào vấn đề đầu tiên. Trong thời kỳ của bà Thái Anh Văn, trọng tâm chuyển sang vấn đề sau; và điều này trùng hợp với sự thay đổi mang tính lịch sử trong chiến lược của Mỹ đối với Trung Quốc.
Ông Lại Thanh Đức (Lai Ching-te) sẽ nhậm chức vào tháng tới. Đây thực chất là một thất bại lớn của “kế hoạch một quốc gia, hai chế độ” do chính quyền Trung Quốc đề xuất vào đầu năm 2019. Trước cuộc bầu cử Đài Loan năm 2024, Trung Quốc và Hoa Kỳ đang cạnh tranh khốc liệt. Tuy nhiên, chính quyền của ông Biden không muốn Trung Quốc ‘cùng quá hóa liều’ và không muốn làm mất mặt Trung Quốc trong tuyên bố của mình. Chẳng hạn, vài giờ trước khi cuộc bỏ phiếu của Đài Loan bắt đầu, Washington cảnh báo rằng “bất kỳ” sự can thiệp nào của quốc gia nào vào cuộc bầu cử là “không thể chấp nhận”; mặt khác, sau khi Đảng Dân Tiến giành được nhiệm kỳ tổng thống vào ngày 13/1, ông Biden nói thêm: "Chúng tôi không ủng hộ độc lập".
Trên thực tế, Mỹ đã và đang tích cực ứng phó trước khả năng bùng nổ chiến tranh ở eo biển Đài Loan. Ví dụ: vào ngày 11/3, ngân sách của chính quyền ông Biden cho năm tài chính 2025 lần đầu tiên liệt kê riêng mục “viện trợ quân sự cho Đài Loan”. Một ví dụ khác, vào ngày 14/3, Bộ trưởng Quốc phòng Đài Loan Khâu Quốc Chính ám chỉ rằng quân đội Hoa Kỳ đang huấn luyện quân đội Đài Loan trên các hòn đảo xa xôi của Đài Loan như đảo Kim Môn. Trang tin quân sự của Mỹ SOFREP trước đó đưa tin, Mỹ đã khởi xướng hợp tác quân sự lớn với Đài Loan, bao gồm cả việc triển khai Lực lượng đặc biệt của quân đội Mỹ để tham gia các hoạt động huấn luyện đang diễn ra tại Đài Loan.
Trong lần gặp mặt giữa ông Tập và ông Biden, ông Tập nhấn mạnh rằng vấn đề Đài Loan là ranh giới đỏ đầu tiên không thể vượt qua trong quan hệ Trung - Mỹ, nhưng đó là một lời nói sáo rỗng đến mức người Mỹ nghe phát ngán. Thái độ thực sự của Hoa Kỳ là: Nếu Trung Quốc thực sự muốn tấn công Đài Loan, hãy thử xem! Hoa Kỳ biết rất rõ cách sử dụng sức mạnh để nói lên tiếng nói của mình. Khoảng cách giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ rất rõ ràng. Trung Quốc có vẻ mạnh mẽ nhưng thực sự lại yếu đuối.
Trung Quốc sợ mắc kẹt về công nghệ
Trong bản tin của Tân Hoa Xã, điểm chính là đoạn nói của Tập Cận Bình: "Mỹ liên tiếp thực hiện các biện pháp áp đặt kinh tế, thương mại và công nghệ đối với Trung Quốc, danh sách các doanh nghiệp Trung Quốc bị trừng phạt ngày càng dài. Điều này không phải là để "giảm rủi ro", mà là tạo ra rủi ro... Nếu Mỹ cố ý áp đặt các biện pháp đối với sự phát triển công nghệ cao của Trung Quốc, tước đoạt quyền phát triển hợp pháp của Trung Quốc, chúng tôi cũng sẽ không ngồi yên".
Điều này vạch trần điểm yếu lớn nhất và nỗi sợ hãi thực sự của Trung Quốc. Nếu nói về vấn đề eo biển Đài Loan, Trung Quốc vừa ‘giả diễn, làm thật’ vừa ‘làm giả, diễn thật’, thật thật giả giả mơ hồ không rõ ràng. Khi nói đến vấn đề kinh tế, thương mại và công nghệ, Trung Quốc đang thực sự lo sợ. Trong những năm gần đây, Trung Quốc đã nỗ lực rất nhiều để “xây dựng một đất nước hùng mạnh về công nghệ” và mong muốn “tự lực cánh sinh và tự chủ bằng khoa học công nghệ trình độ cao” nhưng sự thực lại không như mong đợi. Chỉ cần xem xét về việc sản xuất chip, Trung Quốc đã gặp rất nhiều khó khăn do ảnh hưởng từ Mỹ. Nếu không có sự hỗ trợ của Hoa Kỳ, bản thân Trung Quốc không tự tin rằng mình có thể xây dựng được một “cường quốc công nghệ”.
Hoa Kỳ biết rất rõ điểm yếu của Trung Quốc nằm ở đâu. Theo tuyên bố của Nhà Trắng, Mỹ không có kế hoạch dỡ bỏ các hạn chế đối với xuất khẩu công nghệ cao sang Trung Quốc. Ông Biden nói với ông Tập rằng ông sẽ "tiếp tục đưa ra các quyết định cần thiết để ngăn chặn việc sử dụng công nghệ tiên tiến của Mỹ cho các mục đích đe dọa an ninh quốc gia của Mỹ". Nói cách khác, Mỹ sẽ không khoan dung trong việc “cắt đứt chuỗi cung ứng” trong lĩnh vực khoa học công nghệ. Trọng tâm thực sự của cuộc đối đầu giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ là ở điểm này. Ông Tập Cận Bình hiếm khi nói gay gắt, điều đó cho thấy Trung Quốc thực sự bị tổn thương, nhưng không có cách nào phản công nên chỉ có thể dùng lời nói để thể hiện sự gay gắt của mình.
Kết luận
Cuộc điện đàm này không được tổ chức đột ngột mà đã được chuẩn bị từ lâu. Từ ngày 26 đến ngày 27/1, ông Vương Nghị và ông Sullivan đã có cuộc hội đàm tại Bangkok kéo dài hai ngày và kéo dài hơn 10 giờ. Sau cuộc gặp, Nhà Trắng tuyên bố Mỹ và Trung Quốc đang sắp xếp một cuộc điện đàm khác giữa Tổng thống Biden và Chủ tịch Tập Cận Bình. Ngày 27/3, tân Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ, Campbell, đã có cuộc điện đàm với Mã Triêu Húc, Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc, ông Campbell nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình, ổn định ở Đài Loan, Nam Hải và Bán đảo Triều Tiên, và đã bày tỏ lo ngại về việc Trung Quốc hỗ trợ ngành công nghiệp quốc phòng của Nga, đồng thời truyền đạt các chủ đề chính của cuộc hội đàm giữa ông Biden và ông Tập.
Cuộc điện đàm giữa ông Biden và ông Tập lần này không có nhiều ý mới, mà là một cuộc biểu diễn ngoại giao, mỗi bên nói lên điều mình cần. Tuy nhiên, nhìn chung, Trung Quốc rất bị động trong tình hình này.
Theo The Epoch Times
Lý Ngọc biên dịch
