Cựu Ngoại trưởng Mỹ Henry Kissinger, nhân vật chủ chốt trong việc định hình chính sách đối ngoại của Mỹ vào cuối thế kỷ 20, đã qua đời ở tuổi 100.
Theo thông tin từ tổ chức Kissinger Associates, Inc., ông Kissinger qua đời tại nhà riêng ở bang Connecticut hôm thứ 4 (29/11) giờ địa phương.
Là một nhà ngoại giao người Mỹ gốc Đức, ông từng giữ chức ngoại trưởng trong hai đời tổng thống. Khi phục vụ dưới thời Tổng thống Richard Nixon (Đảng Cộng hòa) vào những năm 1970, ông Kissinger đã đóng vai trò then chốt trong nhiều sự kiện quan trọng trên toàn cầu.
Tổng thống Nixon đã đưa ông Kissinger vào Nhà Trắng làm cố vấn an ninh quốc gia sau khi giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống năm 1968 với lời hứa chấm dứt Chiến tranh Việt Nam.
Ông Kissinger có nhiều đóng góp trong việc mở ra mối quan hệ giữa Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) với Washington trong Chiến tranh Lạnh đầu những năm 1970. Vào ngày 20/7 năm nay, ông đã gặp nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình trong chuyến thăm bất ngờ tới Bắc Kinh.
Cựu Ngoại trưởng Kissinger cũng góp phần thúc đẩy các cuộc đàm phán về kiểm soát vũ khí giữa Mỹ và Liên Xô, mở rộng quan hệ giữa Israel và các nước láng giềng Ả Rập, và thúc đẩy Hiệp định Hòa bình Paris năm 1973 dẫn đến sự kết thúc của Chiến tranh Việt Nam.
Trong khi nhiều người ca ngợi ông Kissinger, những người khác lại coi ông là tội phạm chiến tranh do ông ủng hộ các chính sách thực dụng đối với các chế độ độc tài, đặc biệt là ở Mỹ Latinh. Giới phê bình vẫn chưa ngừng các cuộc tranh luận xung quanh mức độ hỗ trợ trực tiếp của Hoa Kỳ cho cuộc đảo chính ở Chile năm 1973 lật đổ Tổng thống Salvador Allende và dẫn đến việc thành lập chế độ độc tài quân sự Augusto Pinochet. Một cuộc điều tra của ủy ban Thượng viện Hoa Kỳ năm 1975 đã xác nhận rằng có sự tham gia bí mật của nước này vào Chile trong những năm 1960 và 1970, nhưng tìm thấy ít bằng chứng cho thấy chính phủ Hoa Kỳ hỗ trợ cuộc đảo chính của Pinochet.
Tiếng tăm của ông Kissinger với tư cách là kiến trúc sư trưởng về chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ giảm dần sau khi Tổng thống Nixon từ chức vào năm 1974. Mặc dù vậy, ông vẫn là nhà ngoại giao có nhiều ảnh hưởng dưới thời Tổng thống Gerald Ford và cho đến tận khi ông qua đời mới đây.
Ông Kissinger vẫn hoạt động tích cực khi ở tuổi 100. Vào tháng 5, ông vẫn tham gia các cuộc họp ở Nhà Trắng, xuất bản một cuốn sách về các phong cách lãnh đạo, điều trần trước ủy ban Thượng viện về mối đe dọa hạt nhân từ Triều Tiên; vào tháng 7, ông đến thăm giới lãnh đạo ĐCSTQ ở Bắc Kinh.
Trong những năm cuối đời, cựu quan chức ngoại giao Hoa Kỳ phải đối mặt với những hạn chế trong việc đi lại khi các quốc gia khác tìm cách thẩm vấn hoặc bắt giữ ông, bởi ông có liên quan đến nhiều quyết định chính sách đối ngoại trước đây của Hoa Kỳ.
Tổng thống Gerald Ford, người gọi ông Kissinger là “siêu ngoại trưởng”, từng thừa nhận về thái độ gai góc và sự tự tin của ông Kissinger, điều mà một số nhà phê bình coi là hoang tưởng và tự cao tự đại. Tổng thống Ford từng nhận xét rằng ông Kissinger “có làn da mỏng nhất so với bất kỳ nhân vật nào của công chúng mà tôi từng biết”.
Cựu Ngoại trưởng Mike Pompeo, người phục vụ dưới thời cựu Tổng thống Donald Trump, vào hôm thứ 4 đã bày tỏ sự kính trọng đối với ông Kissinger.
Ông Pompeo nói: “Từ ngày ông ấy đến Hoa Kỳ khi còn là một thiếu niên chạy trốn Đức Quốc xã, Tiến sĩ Kissinger đã cống hiến cả cuộc đời mình để phục vụ đất nước vĩ đại này và giữ cho nước Mỹ được an toàn”.
“Ông ấy đã để lại một dấu ấn không thể phai mờ trong lịch sử nước Mỹ và thế giới. Tôi sẽ luôn biết ơn những lời khuyên và sự giúp đỡ ân cần của ông ấy trong suốt thời gian tôi làm Bộ trưởng”, ông Pompeo nói thêm. "Luôn ủng hộ và luôn sẵn lòng cung cấp thông tin, sự thông thái của ông ấy giúp tôi trở nên tốt hơn và có được sự chuẩn bị tốt hơn sau mỗi cuộc trò chuyện".
Sinh ra vào ngày 27/5/1923 với cái tên Heinz Alfred Kissinger, tại Furth, gần Nuremberg, Đức, ông Kissinger cùng gia đình đã chuyển đến Hoa Kỳ vào năm 1938, trốn thoát khỏi chiến dịch tiêu diệt người Do Thái ở châu Âu của Đức Quốc xã.
Ông đặt tên mình là Henry và nhập quốc tịch Hoa Kỳ vào năm 1943. Ông phục vụ trong Quân đội Hoa Kỳ ở châu Âu trong Thế chiến II và sau đó có được học bổng của Đại học Harvard. Ông lấy bằng thạc sĩ năm 1952 và bằng tiến sĩ năm 1954, sau đó gia nhập đội ngũ giảng viên của Harvard và ở lại đó trong 17 năm tiếp theo.
Theo The Epoch Times
Xuân Hoa biên dịch
