Nga và Trung Quốc đang dẫn đầu nhóm tiến hành các chiến dịch phi USD hóa. Sự thống trị của đồng bạc xanh sắp kết thúc? Chuyên gia dự đoán USD vẫn là đồng tiền dự trữ quan trọng nhất thế giới, nhưng sẽ suy yếu trong những năm tới bởi sự trỗi dậy của đồng nhân dân tệ (CNY); hệ thống tài chính toàn cầu sẽ phân mảnh hơn.
Dữ liệu từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cho thấy USD vẫn là đồng tiền được nhiều quốc gia trên thế giới ưa thích; nhưng các loại tiền khác đang tăng dần sự hiện diện trong dự trữ quốc tế.
Quý IV/2021, USD chiếm 82,5% tổng lượng dự trữ quốc tế (gần 7,1 ngàn tỷ). So với quý trước đó, tỷ trọng dự trữ của đồng USD giảm gần 0,01%.
Tuy nhiên, chuyên gia tin rằng trong thời gian tới các quốc gia sẽ gia tăng dự trữ đồng USD do nhu cầu tìm nơi trú ẩn an toàn. Chỉ số U.S. Dollar Index (DXY) - chỉ số đo lường đồng bạc xanh so với rổ tiền tệ - đã tăng 4,5% từ đầu năm đến nay, và tăng đột biến khoảng 10% trong 12 tháng qua.
Sự trỗi dậy của đồng nhân dân tệ
Trong khi đồng bảng Anh và đô-la Canada đã tăng tỷ trọng trong dự trữ ngoại hối, thì đồng CNY của Trung Quốc cũng thu hút nhiều sự chú ý.
Trong giai đoạn từ tháng 10 đến tháng 12/2021, tỷ trọng của đồng CNY trong dự trữ ngoại hối toàn cầu đã tăng lên 336,1 tỷ USD, nhiều hơn 23% so với cùng kỳ năm trước khi nó ở mức 271,6 tỷ USD.
Ngân hàng Trung ương Israel đã làm kinh ngạc thị trường tài chính khi bổ sung lượng CNY trị giá 206 tỷ USD vào dự trữ ngoại hối, làm giảm tỷ trọng của đồng USD từ 66,5% xuống 61% và giảm tỷ trọng của đồng euro (EUR) từ 30% xuống 20%.
Trong những năm gần đây, Trung Quốc đã cố gắng mở rộng việc sử dụng và tiếp cận đồng CNY trong các giao dịch tại khu vực, đặc biệt là khi Bắc Kinh mở rộng thương mại với các nước châu Á khác.
Vào tháng 1, theo số liệu của Hiệp hội Viễn thông Tài chính Liên ngân hàng Toàn cầu (SWIFT), các khoản thanh toán bằng đồng CNY đã lên tăng mức cao kỷ lục là 3,2% thị phần. Để so sánh, USD và đồng EUR lần lượt chiếm 40% và 36,5%.
Tháng trước, Ảrập Xêút và Trung Quốc đã trao đổi về một thỏa thuận, trong đó Ảrập Xêút sẽ chấp nhận Trung Quốc thanh toán cho các giao dịch mua dầu bằng đồng CNY thay vì đồng USD.
Nhà tư vấn công nghệ tài chính Richard Turrin cảnh báo rằng Bắc Kinh cũng đang thúc đẩy việc sử dụng đồng CNY kỹ thuật số (e-CNY). Điều này đe dọa đến vị thế của đồng USD trong thương mại quốc tế. Ông nói, với việc nhiều quốc gia đang tìm cách giảm bớt sự phụ thuộc vào USD, họ sẽ có động lực lớn hơn để sử dụng đồng CNY.
Ông Turrin nói với CNBC vào tháng trước: “Hãy nhớ rằng, Trung Quốc là quốc gia thương mại lớn nhất. Quý vị sẽ thấy đồng e-CNY dần thay thế đồng USD khi mua hàng từ Trung Quốc. Sau khoảng 5-10 năm nữa, đúng vậy, e-CNY có thể đóng một vai trò quan trọng trong việc giảm mức sử dụng USD trong thương mại quốc tế”.
Ông nói thêm rằng Bắc Kinh đang đi trước Mỹ và các nước khác về tất cả loại hình công nghệ tài chính.
Ông Kyle Bass, người sáng lập và Giám đốc đầu tư của Hayman Capital Management, cảnh báo: e-CNY là “mối đe dọa lớn nhất đối với phương Tây trong 50 năm qua”. Ông nói với EpochTV vào đầu tháng này: Hãy tưởng tượng nếu chính phủ Trung Quốc có quyền truy cập vào bất kỳ ai ở Mỹ… Họ có khả năng biết tài khoản ngân hàng của quý vị ở đâu, tình trạng như thế nào, thu nhập của quý vị là bao nhiêu, và liệu quý vị có gặp khó khăn về tài chính không. Hãy tưởng tượng nếu họ có thể chạy chéo một thuật toán tìm kiếm các nhân viên chính phủ Mỹ đang thiếu tiền, và rồi họ sẽ tiến hành tha hóa những nhân viên này ngay lập tức.
Ông Bass đã có quan điểm này được một thời gian. Năm ngoái, ông nói với CNBC rằng đồng e-CNY không khác gì con ngựa thành Troy có thể làm suy yếu các nền kinh tế phương Tây.
-
- Nhân viên lễ tân của khách sạn Prince Ski Town ngồi đằng sau tấm biển chấp nhận đồng nhân dân tệ kỹ thuật số (e-CNY), ở Trương Gia Khẩu, Trung Quốc, hôm 04/12/2021. (Ảnh: Andrea Verdelli / Getty Images)
Các chiến dịch phi USD hóa trên diện rộng
Không có gì bí mật khi nói rằng các quốc gia khác đang giảm sự phụ thuộc của họ vào đồng USD; qua đó cho phép các loại tiền tệ khác có được chỗ đứng vững chắc hơn trên thị trường quốc tế.
Nga đã bắt đầu nỗ lực phi USD hóa ngay sau khi sáp nhập Crimea vào năm 2014. Đồng rúp (RUB) đang chống đỡ các lệnh trừng phạt kinh tế và hạn chế tài chính của phương Tây, trở lại mức trước khi xảy ra cuộc chiến Nga - Ukraine. Ngoài ra, Moscow đang thúc giục châu Âu mua dầu thô và xăng của họ bằng đồng RUB.
Ông Brock Pierce, Chủ tịch Bitcoin Foundation, cho biết: “Bất chấp các lệnh trừng phạt từ Mỹ và hầu hết các quốc gia phương Tây, Nga vẫn giữ mối quan hệ tài chính với nhiều quốc gia lớn trên thế giới, bao gồm cả Trung Quốc và Ấn Độ. Họ đã và đang thúc đẩy các đối tác thương mại của họ hướng tới phi USD hóa; và các lệnh trừng phạt hiện tại là chất xúc tác để họ tăng tốc những nỗ lực đó”.
Ấn Độ đã gây chú ý vào tháng 3 khi xác nhận rằng nước này đang đẩy mạnh các giao dịch song phương giữa đồng rupee và đồng rúp liên quan đến năng lượng và hàng hóa nông nghiệp. Hai bên đã thiết lập một thỏa thuận để giải quyết việc mua bán vũ khí của Nga và ngăn chặn các lệnh trừng phạt trong Đạo luật chống lại đối thủ của nước Mỹ bằng các lệnh trừng phạt (CAATSA).
Tuy vậy, ông Zongyuan Zoe Liu thuộc Hội đồng Quan hệ Đối ngoại (CFR) cho biết cả Trung Quốc và Ấn Độ đều khó xử trong “tình thế tiến thoái lưỡng nan của Nga”.
Ông Zongyuan viết: “Nếu họ chọn giúp Nga tránh các lệnh trừng phạt, các tổ chức tài chính của họ sẽ phải đối mặt với nhiều hậu quả nghiêm trọng đến từ các biện pháp trừng phạt thứ cấp, bên cạnh đó là thiệt hại về danh tiếng. Nếu họ quyết định không giúp Nga, thì việc chính phủ Putin phá sản có thể gây ra trở ngại lớn cho nỗ lực của họ trong việc xây dựng một hệ thống tài chính toàn cầu thay thế”.
Gần một thập kỷ trước, các nước BRICS (Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi) đã thành lập Ngân hàng Phát triển Mới (NDB) để phi USD hóa tài chính. Khung thanh toán này cũng có thể kết nối với các loại tiền kỹ thuật số trong cơ sở hạ tầng tài chính quốc tế.
Ngân hàng Trung ương Nga đang xem xét sử dụng đồng RUB kỹ thuật số, với việc bà Olga Skorobogatova, Phó Chủ tịch thứ nhất của Ngân hàng Nga, gần đây đã nói rằng việc số hóa đồng tiền này là “rất cần thiết”.
Đồng USD yếu đi sẽ khiến hệ thống tài chính thế giới phân mảnh hơn
Giám đốc điều hành của DoubleLine Capital, ông Jeffrey Gundlach, đánh giá rằng đồng USD sẽ đối diện với một bước ngoặt. Ông viết trong một tweet hôm 18/04: “Quan điểm về đồng USD của tôi đã rõ ràng và không thay đổi trong một năm nay: Tăng giá trong ngắn hạn (sáu tháng đến một năm) và giảm trong dài hạn (trên hai năm). Xu hướng dài hạn sẽ chiếm ưu thế. Đường cong lợi suất hiện đang tăng độ dốc, trong khi thâm hụt kép vẫn ở mức cao. Khó khăn với đồng USD đang gia tăng, do đó bước ngoặt đang đến gần”.
Theo ông John Kicklighter, chiến lược gia trưởng tại Daily FX, đa dạng hóa trong dự trữ tiền tệ có thể sẽ là xu hướng chính sắp tới. Ông cho biết, năm vừa qua chứng kiến nỗ lực của thế giới trong việc đa dạng hóa khỏi đồng tiền có tính thanh khoản cao nhất thế giới (đồng USD). Đồng CNY đang được thúc đẩy để trở thành thách thức dài hạn đối với đồng bạc xanh.
Trong khi đó, theo ông Neil Shearing - nhà kinh tế trưởng tại Capital Economics, những lo ngại về sự sụp đổ của USD là “phóng đại quá mức”. “10 năm tới, điều có thể xảy ra nhất là một hệ thống tài chính toàn cầu bị phân mảnh hơn — nhưng hệ thống này vẫn lấy đồng USD làm cốt lõi”.
Ông Jack Bouroudjian, Chủ tịch của Global Smart Commodity Group, đồng ý với ông Shearing. Ông nói, “pháp quyền và sức mạnh kinh tế là nền tảng của một đồng tiền toàn cầu”. “USD, cùng tất cả vấn đề của nó, vẫn là đồng tiền tốt nhất và mạnh nhất trên thế giới. Nó vẫn sẽ là đồng tiền dự trữ cho thương mại toàn cầu trong nhiều thập kỷ”.
Tác giả Andrew Moran chuyên viết bài về kinh doanh, kinh tế, và tài chính. Các bài viết của ông được đăng trên Liberty Nation, Digital Journal, và Career Addict. Ông Moran cũng là tác giả của cuốn sách The War on Cash (Cuộc chiến tiền mặt).
Lê Minh
Theo The Epoch Times
