Ngoài “tốc độ cấp phép điên cuồng vào năm 2022”, các dự án điện than được phê duyệt vào năm 2023 của Trung Quốc ở mức hai nhà máy mới mỗi tuần, cùng với đó là việc khởi công xây dựng một nhà máy mới mỗi tuần.
Theo các chuyên gia, khi cuộc tranh luận về năng lượng bẩn - một thuật ngữ chỉ việc sản xuất năng lượng đi ngược lại các nỗ lực chống biến đổi khí hậu và gây tổn hại cho cộng đồng - đang diễn ra gay gắt, Trung Quốc tiếp tục công bố các dự án điện than mới, bất chấp các kế hoạch và những cam kết chống biến đổi khí hậu của chính quyền.
Một báo cáo mới của tổ chức nghiên cứu Giám sát Năng lượng Toàn cầu (GEM) của Hoa Kỳ và Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng và Không khí Sạch (CREA) có trụ sở tại Helsinki (Phần Lan) cho thấy rằng với việc Trung Quốc tăng tốc điện khí hóa mọi thứ, quốc gia này đã phê duyệt 106 gigawatt (GW) công suất điện than - một con số đáng kinh ngạc - và bắt đầu xây dựng 70 GW vào năm 2023. Trung Quốc cũng đã đưa vào hoạt động 47 GW công suất nhiệt điện than và công bố 108 GW trong các dự án mới vào năm 2023.
Ngoài “tốc độ cấp phép điên cuồng vào năm 2022”, các phê duyệt mới vào năm 2023 ở mức hai nhà máy điện than mới mỗi tuần, đi cùng với đó là việc khởi công xây dựng một nhà máy mới mỗi tuần.
Báo cáo cho biết: “Trung Quốc đang đi chệch hướng trong việc đạt được một số mục tiêu về khí hậu mà nước này đặt ra vào năm 2025 do việc tăng cường sử dụng than và đầu tư vào năng lượng điện than”.
Báo cáo nói thêm rằng sản xuất điện từ than đã tăng 12% từ năm 2020 đến năm 2023, chiếm 44% tổng mức tăng sản lượng điện, bất chấp những lời hùng biện chỉ ra rằng điện than chỉ đóng vai trò “hỗ trợ”.
Gần một nửa (46%) tăng trưởng năng lượng đến từ than đá và 70% từ nhiên liệu hóa thạch, còn xa mới đạt được mục tiêu năng lượng tái tạo chiếm hơn 50% mức tăng.
Trung Quốc cam kết giảm lượng phát thải khí nhà kính xuống 0 vào năm 2030 và cam kết “kiểm soát chặt chẽ” việc bổ sung công suất đốt than mới và kết nối một số lượng chưa từng có các cơ sở năng lượng gió và năng lượng mặt trời vào lưới điện của mình.
Theo nghiên cứu của GEM và CREA, quá trình chuyển đổi sang năng lượng sạch của Trung Quốc có thể đã bị chậm lại do sự bùng nổ việc cấp phép điện than những năm gần đây, xảy ra sau làn sóng thiếu điện vào năm 2021.
Chỉ trong hai năm, Trung Quốc đã phê duyệt 218 GW công suất điện than mới, một lượng đủ để cung cấp điện cho Brazil.
Theo báo cáo, Trung Quốc cần phải có “hành động quyết liệt” để đạt được các mục tiêu về carbon và năng lượng sạch vào năm 2025. Nó cảnh báo rằng Trung Quốc cũng có thể phải đối mặt với những thách thức trong việc đạt được mục tiêu tăng tỷ lệ nhiên liệu không hóa thạch lên 20% trong tổng cơ cấu năng lượng vào cùng năm đó.
Các nhà phân tích cho biết, năng lượng điện than đang góp phần tạo ra khoảng 70% lượng khí thải ở Trung Quốc.
-
- Một công nhân dùng đèn khò để cắt các ống thép gần Nhà máy điện Trương Gia Khẩu Datang Quốc tế chạy bằng than ở Trương Gia Khẩu, tỉnh Hà Bắc phía bắc của Trung Quốc vào ngày 12/11/2021. (Ảnh: Greg Baker/AFP qua Getty Images)
Công suất dư thừa
Tình trạng thiếu điện thường được coi là lý do chính để xây dựng các nhà máy điện than mới, nhưng bà Vibhuti Garg, nhà phân tích tại Viện Phân tích Tài chính và Kinh tế Năng lượng, cho biết Trung Quốc có đủ công suất phát điện để đáp ứng nhu cầu điện, ngay cả trong thời kỳ cao điểm mùa hè.
Bà Garg nói với The Epoch Times: “Dù Trung Quốc là một nền kinh tế đang phát triển, nhưng công suất than khổng lồ là rất đáng chú ý và là mối lo ngại vì thực tế là các nhà máy điện than đang hoạt động với công suất thấp”.
“Tốc độ bổ sung cơ sở hạ tầng hiện tại của Trung Quốc không biện minh được cho việc bổ sung công suất than của nước này và chúng tôi không hiểu tại sao Trung Quốc không tập trung vào việc tận dụng hết công suất các nhà máy điện hiện có”.
Bà nói thêm rằng Trung Quốc chưa tuyên bố rõ ràng liệu một số công suất mới hơn có được dùng để thay thế cho các nhà máy cũ hoạt động kém hiệu quả hay không.
Theo CREA, phương pháp vận hành lưới điện cứng nhắc và lỗi thời là nguyên nhân sâu xa dẫn đến tình trạng thiếu hụt điện. Hiện đang có tình trạng dư cung công suất nhiệt điện than ở một số khu vực của lưới điện, mặc dù 60% các dự án điện than mới đều nằm ở đó. Ví dụ, ở các tỉnh Sơn Đông và Quý Châu, nơi hiện có rất nhiều công suất chưa được sử dụng, nhiều nhà máy điện than mới đang được xây dựng.
“Việc bùng nổ cấp phép và xây dựng nhà máy điện than đang diễn ra của Trung Quốc tiếp tục mâu thuẫn với cam kết của Chủ tịch Tập Cận Bình về việc kiểm soát chặt chẽ các dự án điện than mới và không đồng bộ với phần còn lại của thế giới. Việc xây dựng quá nhiều than 'để đề phòng' và với cách tiếp cận 'chúng ta sẽ giải quyết vấn đề đó sau' là một canh bạc tốn kém và rủi ro, đặc biệt là khi có sẵn các giải pháp thay thế để đáp ứng các mục tiêu và giải quyết vấn đề an ninh năng lượng”, bà Flora Champenois, nhà phân tích nghiên cứu từ GEM, lưu ý.
-
- Toàn cảnh nhà máy điện than ở Hán Xuyên, tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc, ngày 11/11/2021. (Ảnh: Getty Images)
Các cam kết về khí hậu đi chệch hướng
Cam kết về khí hậu nhằm “kiểm soát chặt chẽ năng lượng điện than mới” chỉ là một trong nhiều cam kết mà Trung Quốc đang gặp khó khăn trong việc thực hiện.
Đến năm 2025, Trung Quốc đặt mục tiêu giảm đáng kể cường độ carbon, đồng thời hạn chế nghiêm ngặt việc mở rộng sử dụng than, theo bản Đóng góp do quốc gia tự quyết định sửa đổi năm 2021 theo Thỏa thuận Paris. Một mục tiêu bổ sung trong kế hoạch 5 năm của đất nước là một nửa mức tăng trưởng tiêu thụ năng lượng sẽ tới từ các nguồn tái tạo vào năm 2025 và nâng tỷ lệ nhiên liệu không hóa thạch trong cơ cấu năng lượng lên 20%.
Nhưng sau năm 2023, Trung Quốc sẽ không đạt được mục tiêu nào trong số này, CREA cho biết.
Tăng trưởng GDP của Trung Quốc giảm trong và sau những năm zero-COVID (2020–2023), mặc dù lượng khí thải CO2 tăng vọt. Trong giai đoạn này, lĩnh vực dịch vụ sử dụng ít năng lượng hơn đã rơi vào tình trạng khó khăn trong khi các ngành công nghiệp sử dụng nhiều carbon lại đóng vai trò thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Theo nghiên cứu của CREA về số liệu thống kê sơ bộ của chính phủ về sử dụng năng lượng vào năm 2023, lượng khí thải CO2 từ ngành năng lượng đã tăng 5,2%.
-
- Ảnh chụp từ trên không cho thấy ô nhiễm phát ra từ các nhà máy thép ở Hán Thành, tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc, vào ngày 17/02/2018. (Ảnh: FRED DUFOUR / AFP qua Getty Images)
Chống biến đổi khí hậu là để phục vụ Trung Quốc
Trong khi đó, theo các chuyên gia, các phong trào đấu tranh vì khí hậu không để phục vụ khí hậu mà là để làm lợi cho Trung Quốc.
Trong bài báo “ĐCSTQ [Đảng Cộng sản Trung Quốc] chứng minh cuộc chiến khí hậu không thực sự là về khí hậu", đăng ngày 10/1/2023, trên tờ The Epoch Times, tác giả Alex Newman đã phơi bày thực tế của các phong trào khí hậu và mối liên hệ của nó với Trung Quốc. Ông Newman là nhà báo quốc tế từng đạt giải thưởng, nhà giáo dục, tác giả và nhà tư vấn.
Ông Newman cho biết, theo dữ liệu từ Dự án Carbon Toàn cầu, Trung Quốc thải ra lượng CO2 nhiều hơn gấp đôi so với Mỹ. Lượng khí thải của nó đang tăng nhanh một cách chóng mặt ngay cả khi lượng khí thải của Mỹ và lượng khí thải từ các quốc gia phương Tây khác tiếp tục giảm.
Năm 2021, người Mỹ thải ra khoảng 5 tỷ tấn CO2, trong khi Trung Quốc thải ra khoảng 11,5 tỷ. Nếu xu hướng hiện tại tiếp tục, ĐCSTQ có thể thải ra nhiều CO2 hơn cả phần còn lại của thế giới cộng lại trong một tương lai không xa.
Trong khi đó, tất cả hoạt động sản xuất được chuyển ra khỏi phương Tây và tới Trung Quốc sẽ dẫn đến sự gia tăng trên quy mô lớn của lượng khí CO2 đi vào bầu khí quyển so với việc hoạt động sản xuất đó vẫn được duy trì ở Mỹ, Canada hoặc châu Âu.
Cho dù vậy, các chính phủ phương Tây, các nhà hoạt động khí hậu được tài trợ bởi thuế, các nhà lãnh đạo Liên Hợp Quốc và các đồng minh truyền thông của họ đều đã ăn mừng và tiếp tục ăn mừng Thỏa thuận Paris và các diễn biến tiếp theo sau đó như một thành công to lớn trong việc cứu khí hậu.
Có lẽ ông Donald Trump đã biết được điều gì đó khi vào năm 2012, ông viết trên Twitter: “Khái niệm về sự nóng lên toàn cầu được tạo ra bởi và vì người Trung Quốc nhằm khiến ngành sản xuất của Mỹ trở nên kém cạnh tranh”.
Tất nhiên, đó chính xác là những gì đã xảy ra khi giá điện ngày càng được đẩy lên cao hơn theo thời gian. Năm 1975, giá điện trung bình khoảng 3 xu mỗi kilowatt giờ, giúp ngành công nghiệp Mỹ duy trì khả năng cạnh tranh trên toàn cầu. Đến năm 2010, một phần nhờ vào các chính sách của Obama, nó đã tăng gấp ba lần. Và đến năm 2021, nó đã đạt gần 15 xu.
Trong khi đó, giá điện ở Trung Quốc chỉ bằng một nửa.
Có nhiều lý do dẫn đến việc chuyển sản xuất từ Mỹ sang Trung Quốc - nhiều lý do trong số đó liên quan trực tiếp đến chính sách của Mỹ - nhưng một yếu tố quan trọng là chi phí năng lượng.
Vậy mà, giá năng lượng cao hơn đã được ông Obama công khai rêu rao như một mục tiêu chính sách. Như ông đã nói rõ trong một cuộc phỏng vấn năm 2008 với tờ San Francisco Chronicle, “theo kế hoạch của tôi… giá điện chắc chắn phải tăng vọt”.
Cuối năm đó, ông ấy cũng bày tỏ quan điểm tương tự khi giá xăng tăng vọt lên khoảng 4 USD, chỉ nói rằng ông ấy “thích” “sự điều chỉnh dần dần”.
-
- Tổng thống Mỹ Barack Obama phát biểu về Thỏa thuận Paris tại Tòa Bạch Ốc vào ngày 05/10/2016 tại Washington D.C., Mỹ. (Ảnh: Chris Kleponis-Pool/Getty Images)
Đối mặt với chi phí lao động cao hơn và môi trường pháp lý khó khăn hơn, các công ty và doanh nhân Mỹ đã phải vật lộn để giữ hoạt động sản xuất lại Mỹ trong bối cảnh cơ chế thương mại toàn cầu bại hoại mang lại lợi ích cho ĐCSTQ bằng việc gây thiệt hại cho Mỹ.
Chi phí năng lượng tăng cao trong nhiều trường hợp đã đẩy các công ty đến bờ vực thẳm, buộc họ phải chuyển hoạt động sản xuất sang Trung Quốc hoặc đóng cửa trước sự cạnh tranh của Trung Quốc.
Một lần nữa, nếu bạn thực sự tin rằng CO2 là nguồn ô nhiễm, thì kết quả tệ hại nhất có thể xảy ra sau các cuộc đàm phán về “khí hậu” sẽ là việc chuyển nhiều sản xuất hơn nữa sang Trung Quốc, nơi lượng khí thải CO2 trên mỗi đơn vị sản xuất kinh tế cao hơn rất nhiều.
Nhưng đây chính xác là kết quả của chương trình “khí hậu” nổi tiếng của Liên Hợp Quốc.
Việc chuyển sang cái gọi là “năng lượng tái tạo” do chính quyền Biden và các nhà hoạch định chính sách liên bang thiết kế đang và sẽ tiếp tục đem lại lợi ích lớn cho ĐCSTQ - và không chỉ bởi vì nó sẽ đẩy giá cả lên cao hơn trong khi khiến lưới năng lượng của Mỹ bất ổn hơn.
Gần 80% pin mặt trời được sản xuất vào năm 2019 được sản xuất tại Trung Quốc, theo dữ liệu của Bloomberg. ĐCSTQ thống trị hoạt động sản xuất trong lĩnh vực năng lượng gió và cả ngành công nghiệp pin. Nó cũng kiểm soát chuỗi cung ứng nguyên liệu đất hiếm cần thiết để sản xuất tất cả các sản phẩm “năng lượng xanh” này.
Về phần mình, chính phủ Mỹ đang cung cấp các khoản trợ cấp lớn cho các ngành công nghiệp do ĐCSTQ thống trị này, đồng thời buộc người Mỹ phải phụ thuộc vào chúng thông qua các quy định, mệnh lệnh, trợ cấp và các chính sách khác. Việc làm thế nào mà điều này được cho là giúp môi trường không bao giờ được làm rõ.
The Heritage Foundation đã đưa ra các con số trong một nghiên cứu năm 2016, phản ánh thảm họa kinh tế do kế hoạch Paris của ông Obama gây ra cho nước Mỹ, thứ mà ông tuyên bố là một “thỏa thuận hành pháp” và do đó không phải chịu sự phê chuẩn của Thượng viện theo yêu cầu của Hiến pháp.
Trong số các phát hiện, tổ chức tư vấn có khuynh hướng bảo thủ này cho biết các cam kết của ông Obama ở Paris sẽ làm tăng chi phí điện cho một gia đình bốn người từ 13 đến 20% hàng năm trong khi làm bốc hơi gần nửa triệu việc làm, trong đó có khoảng 200.000 việc làm trong ngành sản xuất.
Thiệt hại đó tương đương với khoảng 20.000 USD thu nhập bị mất đi đối với các gia đình Mỹ vào năm 2035 và mức giảm GDP hơn 2,5 nghìn tỷ USD.
Đối tượng nào được lợi từ tất cả những điều này? Chắc chắn không phải là “khí hậu”. Một lần nữa, di dời ngành công nghiệp Mỹ đến Trung Quốc sẽ dẫn đến nhiều CO2 hơn trong khí quyển chứ không phải ít hơn. Và trong mọi trường hợp, dựa trên các “mô hình” của chính Liên Hợp Quốc, việc loại bỏ hoàn toàn tất cả lượng khí thải CO2 của Mỹ sẽ hầu như không làm giảm nhiệt độ toàn cầu.
Theo một bài báo đã được đồng nghiệp đánh giá của Tiến sĩ Bjorn Lomborg đăng trên tạp chí Chính sách Toàn cầu, ngay cả khi tất cả các cam kết quan trọng được đưa ra ở Paris được thực hiện, nhiệt độ toàn cầu sẽ chỉ mát hơn 0,05 độ C (0,086 độ F) vào năm 2100 - tương đương với một lỗi làm tròn thống kê không đáng kể.
Tất nhiên, người chiến thắng lớn là ĐCSTQ, kẻ đã kiếm được rất nhiều tiền từ việc tiếp nhận các nhà máy, công việc và hoạt động sản xuất của cải mà Mỹ và các chính quyền phương Tây khác đang đóng cửa để “cứu khí hậu”.
Điều này dường như là có chủ ý, như các tuyên bố của các quan chức hàng đầu trong chính quyền Obama và Liên Hợp Quốc đã làm rõ.
“Sa hoàng khoa học” John Holdren của ông Obama đã công khai ủng hộ việc phi công nghiệp hóa Mỹ trong cuốn sách “Sinh thái học con người” năm 1973 của ông.
“Một chiến dịch lớn phải được phát động để khôi phục môi trường chất lượng cao ở Bắc Mỹ và đảo ngược sự phát triển của Mỹ”, ông Holdren và các đồng tác giả của ông viết. “Đảo ngược sự phát triển có nghĩa là khiến hệ thống kinh tế của chúng ta (đặc biệt là các mô hình tiêu dùng) trở nên phù hợp với thực tế của hệ sinh thái”.
Sau đó, hãy xem xét những bình luận có vẻ kỳ lạ của bà Christiana Figueres, Thư ký điều hành của Liên Hợp Quốc lúc bấy giờ về Công ước khung của Liên Hợp Quốc về biến đổi khí hậu.
Phát biểu với Bloomberg vài tháng sau khi Thủ tướng Canada Justin Trudeau bày tỏ sự ngưỡng mộ đáng lo ngại đối với ĐCSTQ, bà Figueres tuyên bố rằng chế độ ở Bắc Kinh - vốn chịu trách nhiệm cho khoảng một phần ba sản lượng CO2 toàn cầu – đang “thực hiện đúng đắn” đối với chính sách khí hậu.
Trong các bình luận riêng biệt khi thúc đẩy các chính sách khí hậu lớn, bà Figueres cũng gợi ý rằng mục tiêu của chính sách “khí hậu” thực sự là chuyển đổi kinh tế.
“Đây là lần đầu tiên trong lịch sử nhân loại, chúng ta đặt ra cho mình nhiệm vụ một cách cố ý, trong một khoảng thời gian xác định, nhằm thay đổi mô hình phát triển kinh tế đã thống trị ít nhất 150 năm, kể từ cuộc Cách mạng Công nghiệp”, bà ấy nói vào ngày 04/02/2015.
Năm năm trước những bình luận đó, một trong những quan chức hàng đầu của Hội đồng liên chính phủ về biến đổi khí hậu của Liên Hợp Quốc, ông Ottmar Edenhofer, đã tiết lộ một kế hoạch tương tự trong các bình luận cho NZZ Online của Đức.
“Người ta phải nói rõ ràng rằng chúng ta phân phối lại sự giàu có của thế giới trên thực tế bằng chính sách khí hậu", ông nói. “Người ta phải thoát khỏi ảo tưởng rằng chính sách khí hậu quốc tế là chính sách môi trường. Điều này hầu như không còn liên quan gì đến chính sách môi trường nữa”.
Phân phối lại của cải? Thay đổi mô hình kinh tế của thế giới? Đảo ngược sự phát triển của Mỹ? Trong khi đó, người Mỹ đang được rêu rao rằng đây là về việc “cứu khí hậu”.
Cũng nên nhớ rằng khi cựu Tổng thống Trump rút khỏi hiệp định Paris, những nhà báo động về khí hậu trên khắp thế giới đã tuyên bố rằng Bắc Kinh là “nhà lãnh đạo” toàn cầu mới trong nỗ lực cứu vãn khí hậu - vẫn chính là chế độ chịu trách nhiệm đối với lượng khí thải CO2 nhiều nhất, đang xây dựng nhà máy điện than nhanh hơn mức chúng ta có thể đếm được, và hứa hẹn sẽ tiếp tục tăng lượng khí thải CO2 cho đến năm 2030.
-
- Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu trước Đại hội đồng Liên Hợp Quốc tại trụ sở Liên Hợp Quốc vào ngày 24/09/2019 tại Thành phố New York, Mỹ. Các nhà lãnh đạo thế giới từ khắp nơi trên thế giới đang tập trung tại phiên họp thứ 74 của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc, trong bối cảnh xuất hiện các cuộc khủng hoảng từ biến đổi khí hậu đến xung đột có thể xảy ra giữa Iran và Mỹ. (Ảnh: Drew Angerer/Getty Images)
Nếu đây thực sự là về việc cứu khí hậu khỏi CO2, thì làm sao ĐCSTQ có thể trở thành nhà lãnh đạo mới? Nó quá là phi lý.
Bất chấp tất cả những điều này, chính quyền Biden vẫn tiếp tục tăng cường “hợp tác” về “hành động vì khí hậu” và Thỏa thuận Paris với Bắc Kinh, điều chắc chắn đã gây ra sự thích thú và vui mừng giữa các thành viên trong Bộ Chính trị của ĐCSTQ.
Không chỉ Trung Quốc được hưởng lợi. Trên thực tế, các nhà nghiên cứu của Quốc hội đã phát hiện ra rằng các nhóm lợi ích năng lượng của Nga do nhà nước hậu thuẫn đã tài trợ cho các nhóm “xanh” của Mỹ, nhằm chống lại ngành năng lượng của Mỹ.
Trong khi đó, trên thực tế, nhiều nhà khoa học cho rằng có nhiều “chất khí của sự sống” (CO2) hơn sẽ mang lại lợi ích to lớn cho hành tinh và nhân loại.
Thêm vào đó, lượng khí thải CO2 do con người thải ra chỉ chiếm một phần nhỏ trong 1% của tất cả cái gọi là “khí nhà kính” hiện diện tự nhiên trong khí quyển.
Tóm lại, nếu một người thực sự tin rằng CO2 có hại cho khí hậu, thì việc di dời sản xuất và ngành công nghiệp của Mỹ sang Trung Quốc là cách tồi tệ nhất có thể để giải quyết vấn đề đó. Theo tư duy logic, các nhà hoạch định chính sách ủng hộ điều này hẳn phải có một động cơ được giấu kín.
Tất nhiên, ĐCSTQ yêu thích thỏa thuận Paris: Họ không làm gì ngoài việc xây dựng thêm các nhà máy điện than để cung cấp năng lượng cho các ngành công nghiệp và các nhà máy bỏ trốn khỏi Mỹ để đến Trung Quốc khi chính phủ Mỹ buộc chính nước mình phải tự sát về kinh tế.
Đây cũng không chỉ là vấn đề kinh tế hay “khí hậu”. Khi Mỹ đang “đảo ngược sự phát triển”, sự tàn phá kinh tế tạo ra mối đe dọa lớn đối với an ninh quốc gia. Rõ ràng là một quân đội mạnh không thể được tài trợ nếu không có một nền kinh tế mạnh.
Bảo Nguyên tổng hợp
