Cuộc khủng hoảng bất động sản có thể khiến Trung Quốc phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng tài chính. Giờ đây, một danh sách trắng về cứu trợ bất động sản đã được lan truyền rộng rãi tại đất nước này.
Bloomberg mới đây dẫn lời những người quen thuộc với vấn đề này cho biết, chính quyền Trung Quốc đang soạn thảo một "danh sách trắng" các nhà phát triển bất động sản, yêu cầu các tổ chức tài chính và ngân hàng hỗ trợ các nhà phát triển bất động sản trong danh sách này bằng cách cung cấp các khoản vay và các công cụ cứu trợ khác. Theo thông tin, có 50 công ty bất động sản nhà nước và tư nhân nằm trong danh sách trắng, chẳng hạn như Vanke, Xincheng Development và Longfor Group.
Nhà truyền thông tài chính Lao Man tin rằng danh sách trắng thực chất là việc chính quyền trung ương bắt đầu trực tiếp ép các ngân hàng cho các nhà phát triển bất động sản vay tiền. So với 21 năm trước khi chính quyền trung ương buộc các ngân hàng ngừng cho các nhà phát triển bất động sản vay tiền thì giờ đây mọi chuyện đã quay ngoắt 180 độ.
Chuyên gia này cũng cho rằng loại danh sách trắng này là vô ích và không thể cứu được lĩnh vực bất động sản.
-
- Người dân xách rau sau khi đi mua đồ trong một khu dân cư ở thành phố Hạc Cương, tỉnh Hắc Long Giang, phía đông bắc Trung Quốc, vào ngày 04/07/2023. (Ảnh: JADE GAO/AFP qua Getty Images)
Ông Chen Songxing, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Chính sách Kinh tế Mới tại Đại học Donghua của Đài Loan, nói với Free Asia rằng “danh sách trắng” hỗ trợ 50 công ty bất động sản “giống như đổ các vấn đề sang ngân hàng”.
Ông Chen Songxing phân tích rằng nếu tính cả chi phí trái phiếu thì lợi nhuận ròng của các ngân hàng Trung Quốc sẽ âm. Ngoài ra, hoạt động cho vay liên ngân hàng bị thắt chặt, việc trả lãi cho người gửi tiền là gánh nặng khá nặng nề đối với các ngân hàng. Họ cũng đã được yêu cầu gia hạn các khoản nợ của các nhà phát triển bất động sản. Ngoài ra, chi phí vận hành của những cỗ máy khổng lồ khiến các ngân hàng Trung Quốc chịu áp lực rất lớn.
Quantum Leap từng công bố bài phân tích cho rằng ngành bất động sản đã bắt cóc toàn bộ nền kinh tế Trung Quốc. Một khi”con đập” bất động sản vỡ, dòng nước lũ sẽ nhanh chóng cuốn trôi thị trường nợ hạ nguồn. Cuối cùng, thị trường bất động sản và nợ sẽ hợp sức đánh bại hệ thống ngân hàng. Một khi các ngân hàng bị phá hủy, nền kinh tế sẽ bị hủy hoại hoàn toàn.
Ngoài ra, theo ông Tạ Điền, giáo sư tại Trường Kinh doanh Aiken thuộc Đại học Nam Carolina, Bắc Kinh đang tiếp tục bơm vốn vào thị trường bất động sản Trung Quốc, tiếp tục đầu tư vốn để làm tăng bong bóng, duy trì giá và ngăn chặn giá bất động sản lao dốc quá nhanh. Vì vậy, từ quan điểm này, thực ra trước hết, Bắc Kinh vẫn đang tuyệt vọng và đang nghĩ ra đủ loại thủ đoạn kỳ quái. Thứ hai, nó vẫn muốn gia tăng bong bóng bất động sản nhằm cứu vãn nền kinh tế bất động sản. Nhưng ông Tạ Điền cho rằng nếu Bắc Kinh tiếp tục bơm tiền, các công ty này có thể sử dụng khoản vay có được để lấp đầy những lỗ hổng trước đây của họ. Điều này có thể sẽ không cứu được ngành bất động sản khỏi sự sụp đổ.
Ông Tạ Điền nói thêm rằng, các doanh nghiệp nhận được các khoản vay mới này có thể ưu tiên giải quyết các vấn đề tài chính cấp bách nhất để tránh sự sụp đổ nhanh chóng của công ty.
Ông Tạ Điền nói: "Tôi không nghĩ cách tiếp cận của ĐCSTQ [Đảng Cộng sản Trung Quốc] đang giải quyết vấn đề. Họ không ngu ngốc. Họ thực sự biết nhiều hơn về tình huống bên trong. Tôi nghĩ họ đang trì hoãn và trì hoãn việc bùng phát cuộc khủng hoảng. Nếu họ thực sự đang giải quyết vấn đề thì hãy để nó (bong bóng bất động sản) nổ tung. Các công ty thất bại nên đóng cửa. Ai phạm tội tham nhũng phải chịu trách nhiệm. Đây là giải pháp cho vấn đề. Tôi không nghĩ ĐCSTQ có mong muốn và động lực để giải quyết vấn đề".
Tổ chức dịch vụ tài chính Nhật Bản Nomura Securities đưa ra một báo cáo vào tuần trước cho biết lượng nhà ở bán trước chưa hoàn thiện ở Trung Quốc lớn đến mức đáng kinh ngạc. Giám đốc điều hành của Nomura và nhà kinh tế trưởng về Trung Quốc, ông Ting Lu, ước tính có khoảng 20 triệu công trình nhà ở bán trước chưa hoàn thiện và bị chậm chễ ở Trung Quốc, và sẽ tốn khoảng 3,2 nghìn tỷ CNY (nhân dân tệ) (khoảng 449 tỷ USD) để hoàn thành tất cả các dự án này.
-
- Các tòa nhà chung cư chưa hoàn thiện tại khu phát triển Thung lũng Y tế của Tập đoàn Evergrande Trung Quốc ở ngoại ô Nam Kinh, Trung Quốc, vào ngày 22/10/2021. (Ảnh: Qilai Shen/Bloomberg qua Getty Images)
Ngoài ra, nhà bình luận tài chính Gu Chunqiu cho biết: "Việc cứu trợ lĩnh vực bất động sản của ĐCSTQ thực chất là một cú bắn trượt, không nghiêm túc, bởi vì cuộc khủng hoảng do lĩnh vực bất động sản Trung Quốc gây ra hiện nay đặc biệt nghiêm trọng. Rủi ro tài chính là rất lớn, và sự phẫn nộ của công chúng là rất lớn. Hiện nay có ngày càng nhiều các cuộc biểu tình diễn ra, làm lung lay nền tảng của chế độ của Đảng Cộng sản Trung Quốc. Nếu nó không có động thái xoa dịu nỗi lo lắng của người dân, Đảng Cộng sản Trung Quốc sẽ đứng trước nguy cơ sụp đổ chế độ".
Khủng hoảng bất động sản lây lan sang ngành tài chính
Trong khi sự đi xuống kéo dài trong lĩnh vực bất động sản của Trung Quốc có tác động lan tỏa tồi tệ nhất tới các lĩnh vực chủ yếu liên quan đến chuỗi cung ứng của ngành, như vật liệu xây dựng và máy móc xây dựng, thì những tác động bất lợi cũng rất đáng kể trong các lĩnh vực như tài chính của chính quyền khu vực và địa phương, cũng như phương tiện tài trợ của chính quyền địa phương (LGFV), theo Moody's.
Các ngân hàng và tổ chức tài chính Trung Quốc đứng đầu danh sách rủi ro. Moody’s cho biết: “Các ngân hàng sẽ phải đối mặt với rủi ro lan tỏa ngày càng tăng trong đợt tác động thứ hai từ lĩnh vực bất động sản, nếu sự khó khăn của thị trường có tác động tiêu cực nghiêm trọng đến nền kinh tế Trung Quốc”.
Tài sản không tạo ra dòng tiền hoặc nợ xấu của các ngân hàng Trung Quốc dự kiến sẽ phình to vì lĩnh vực bất động sản chiếm phần lớn trong bảng cân đối kế toán của họ và sẽ cần thời gian để các lĩnh vực mới như công nghệ cao và tài chính xanh thay thế hoàn toàn lĩnh vực bất động sản đang suy yếu và các nhu cầu liên quan của lĩnh vực này.
Theo Moody's, các ngân hàng và tổ chức tài chính Trung Quốc phải đối mặt với rủi ro đáng kể không chỉ từ các nhà phát triển bất động sản đang gặp khó khăn mà còn từ các LGFV và các công ty thuộc chuỗi cung ứng.
Lợi nhuận và vốn của các ngân hàng cũng đang bị căng thẳng, do chính phủ kỳ vọng họ sẽ hỗ trợ nền kinh tế thực và giải quyết các vấn đề nợ nần đang phình to của LGFV bằng cách gia hạn các khoản cho vay hoặc thay thế chúng bằng các khoản vay có lãi suất thấp hơn.
Vì những lý do tương tự, các tổ chức tài chính phi ngân hàng, bao gồm các công ty quản lý tài sản gặp khó khăn và các công ty ủy thác có tiếp xúc trực tiếp với lĩnh vực bất động sản, sẽ phải đối mặt với áp lực về chất lượng tài sản, tổ chức xếp hạng cho biết thêm.
-
- Một cặp đôi đi ngang qua trụ sở của Ngân hàng Trung Quốc ở Bắc Kinh, Trung Quốc, hôm 28/06/2006. (Ảnh: China Photos/Getty Images)
Không thể giảm giá
Những thách thức cơ cấu quan trọng nhất trong nền kinh tế Trung Quốc xoay quanh bong bóng bất động sản và các vấn đề nợ liên quan. Trong thập kỷ qua, Trung Quốc đã khuyến khích một cách quá mức việc khởi công các dự án xây dựng mới thông qua các khoản vay thay vì ưu tiên bán hoặc hoàn thành các dự án hiện có. Trong khi đó, ở đất nước có dân số 1,4 tỷ người, nhu cầu về nhà ở vẫn ở mức cao. Do đó, sự khan hiếm giả tạo này đã dẫn đến giá các căn hộ được đưa ra thị trường [đã hoàn thiện] tăng vọt. Lĩnh vực bất động sản phát triển và chiếm tới 20% nền kinh tế trong khi chỉ tạo việc làm cho 2% lực lượng lao động.
Nghịch lý thay, Trung Quốc có nhiều triệu căn hộ không có người ở. Lý do giá vẫn ở mức cao một cách giả tạo và tình trạng dư thừa vẫn chưa được giải quyết là do các biện pháp kiểm soát giá do chính quyền địa phương áp đặt. Các nhà phát triển bất động sản Trung Quốc được yêu cầu đăng ký giá với cơ quan quản lý nhà ở địa phương trước khi bán nhà. Chính quyền địa phương phụ thuộc rất nhiều vào việc bán đất để mang lại 80% doanh thu, điều này khuyến khích họ duy trì mức giá cao. Ngoài ra, lĩnh vực bất động sản đóng vai trò là tài sản thế chấp cho các khoản vay ngân hàng trị giá hàng trăm tỷ, do đó, việc cho phép giá giảm sẽ dẫn đến tình trạng vỡ nợ cho vay tăng cao.
Giờ đây, khi Trung Quốc đang vật lộn với tình trạng giảm tốc kinh tế nghiêm trọng và nhu cầu nhà ở sụt giảm đáng kể, chính quyền địa phương lại miễn cưỡng cho phép giảm giá. Trong khi những người mua mới tiềm năng có thể hoan nghênh sự thay đổi này, những người sở hữu nhà hiện tại lại vô cùng tức giận khi chứng kiến khoản tiết kiệm cả đời của họ mất giá. Đối với nhiều gia đình Trung Quốc, phần lớn tài sản của họ gắn liền với bất động sản. Khi giá trị bất động sản giảm sút, an ninh tài chính của họ cũng giảm theo. Ở một số thành phố, giá nhà đã giảm tới 50% so với mức năm 2020 hoặc 2021. Tuy nhiên, khi các chủ nhà hiện tại yêu cầu chính quyền địa phương bồi thường thiệt hại cho họ, phản ứng được đưa ra là nhà phát triển được hướng dẫn vô hiệu hóa tất cả các hợp đồng mới.
Bảo Nguyên tổng hợp
