Theo quan điểm của y học cổ truyền, tỳ (lá lách) và thận được xem như hai trụ cột bảo vệ sức khỏe con người. Thận là gốc rễ bẩm sinh, tỳ là gốc rễ hậu thiên. Khi hai cơ quan này khỏe mạnh, mọi bệnh tật đều không thể phát sinh, do đó, việc bồi bổ và điều trị bệnh cần đặc biệt chú trọng.
Hạt dẻ, loại thực phẩm duy nhất có thể bảo vệ cả tỳ và thận, có công dụng vô cùng to lớn.
Các danh y cổ đại đều ca ngợi hạt dẻ
Tôn Tư Mạc, danh y thời Đường, gọi hạt dẻ là "quả của thận", và cho rằng người mắc bệnh thận nên ăn thường xuyên.
Lý Thời Trân ghi chép trong cuốn "Bản thảo cương mục": "Trị thận hư, lưng chân mỏi yếu, lấy túi đựng hạt dẻ tươi phơi khô, mỗi sáng ăn hơn 10 hạt, ăn kèm cháo thận lợn, lâu ngày sẽ tăng cường sức khỏe”.
Do đó, trong y học cổ truyền thường nói "một nắm thuốc bổ không bằng một nắm hạt dẻ".
Y học cổ truyền cho rằng hạt dẻ có tính ấm, vị ngọt, đi vào kinh tỳ, vị, thận, có tác dụng dưỡng dạ dày và bồi bổ lá lách và thận, tăng cường gân cốt, thúc đẩy tuần hoàn máu và có thể chữa các chứng bệnh như nôn ngược, hư hàn tiêu chảy, eo lưng yếu và các bệnh tim mạch.
Vào thời đại Minh, Lý Thời Trân đã viết: "Có người bị lạnh trong, tiêu chảy, ăn hạt dẻ 20 – 30 quả, liền khỏi", từ đó có thể thấy hạt dẻ có hiệu quả trong điều trị bệnh.
Tuy nhiên, để hiểu được giá trị của hạt dẻ, trước tiên cần phải nắm được vai trò và mối quan hệ trọng yếu giữa tỳ vị và thận mà y học cổ truyền nhìn nhận.
Đây là cách để thực sự hiểu được tầm quan trọng của việc bồi bổ tỳ thận, cũng như hiểu được cách bảo vệ sức khỏe trước khi bệnh tật xảy ra.
Thận - Động cơ vận hành kinh lạc
Chức năng của tỳ và thận theo quan điểm của y học cổ truyền khác với y học hiện đại, quan điểm này tập trung vào hai hệ thống kinh lạc tỳ và thận.
Năng lượng lưu chuyển trong kinh lạc được gọi là khí thận và khí tỳ. Hai loại khí này có thể được ví như hai mạch điện của cơ thể, điều khiển các chức năng của thận và lá lách tương ứng.
Để đưa ra một ẩn dụ sinh động, nếu ví cơ thể con người như một chiếc xe, thận giống như động cơ của xe, động cơ càng mạnh, xe càng có sức mạnh, tốc độ càng nhanh.
Điều này phụ thuộc vào việc khí thận phải đầy đủ, phải cung cấp năng lượng liên tục cho nó.
Nói cách khác, khí thận là động lực ban đầu thúc đẩy hệ thống kinh lạc toàn bộ ngũ tạng lục phủ, mạch điện của cơ thể vận hành không ngừng nghỉ. Do đó, thận là thiết bị khởi động cơ bản nhất đối với mọi chức năng cơ thể.
Hãy nghĩ xem, khi một người chưa được sinh ra, đang ở trong bụng mẹ, hệ tiêu hóa tỳ vị chưa hoạt động, hô hấp của phổi cũng chưa bắt đầu, vậy điều gì giúp duy trì sự sống? Chính là nhờ khí thận thúc đẩy sự phát triển của cơ thể.
Do đó, khí thận là nguyên khí của con người, là động lực ban đầu để toàn bộ hệ thống kinh lạc khởi động và không ngừng vận hành. Cơ sở của nó không phải là hệ thống tuần hoàn máu mà mắt người có thể nhìn thấy.
Trên bề mặt, bạn có thể coi tim là động lực của hệ thống tuần hoàn máu, nhưng khí thận mới là động lực ban đầu thúc đẩy các cơ quan nội tạng, sự hình thành và suy tàn của toàn bộ cơ thể con người, bao gồm cả sự hình thành và nhịp đập của chính trái tim.
Do đó, có thể hiểu thận là động cơ cốt lõi của toàn bộ hệ thống điện trong cơ thể.
Đây là lý do tại sao "Hoàng Đế Nội Kinh” gọi thận là "cơ quan sức mạnh", nghĩa là trung tâm điều khiển năng lượng khí chủ yếu, giúp cơ thể hoạt động mạnh mẽ và trẻ hóa nên được mệnh danh là nền tảng bẩm sinh của cơ thể.
Thận còn được y học cổ truyền gọi là "thận thủy", thuộc hành thủy trong ngũ hành, mà nước là nguồn gốc của sự sống, phù hợp với quy luật tự nhiên của vũ trụ.
Do đó, cơ chế năng lượng kinh lạc trong cơ thể bắt đầu khởi động từ khí thận. Nếu khí thận không đủ, mạch điện cơ thể sẽ gặp vấn đề, chức năng ngũ tạng tự nhiên sẽ trục trặc, và sẽ xuất hiện các bệnh nan y.
Nhưng nếu không biết bắt đầu điều chỉnh từ kinh lạc thận, bổ sung khí thận, thì mạch điện cơ thể sẽ không có động lực thúc đẩy, chức năng của các cơ quan không thể phục hồi, làm sao có thể chữa bệnh được?
Vậy nên, tầm quan trọng của khí thận không cần phải bàn cãi.
Đây là lý do tại sao việc dưỡng sinh hoặc dùng thuốc trong y học cổ truyền luôn gắn liền với việc bổ thận tráng dương, củng cố tinh khí. Mục đích là để kích hoạt mạch điện và phục hồi sự vận hành bình thường của kinh lạc.
Vậy, làm thế nào để đảm bảo nguồn cung cấp năng lượng này không bị cạn kiệt? Điều này liên quan đến hệ thống tỳ vị.
Tỳ vị, nhà máy điện của cơ thể, nguồn gốc tạo máu
Nói một cách đơn giản, tỳ vị là cơ sở biến đổi thức ăn thành khí huyết, là nhà máy điện cung cấp năng lượng khí và cũng là cơ quan tạo máu.
Khí thận dồi dào khi tỳ vị khỏe mạnh, và nó sẽ liên tục cung cấp năng lượng khí cho thận. Đảm bảo kinh lạc vận hành không ngừng nghỉ.
Đồng thời, khí huyết phụ thuộc lẫn nhau, dương khí cần được huyết nuôi dưỡng và mang theo, âm dương nương tựa, chuyển hóa lẫn nhau, cùng nhau điều hành hoạt động sinh lý trong cơ thể. Đây là lý do tại sao tỳ vị được gọi là "gốc rễ hậu thiên".
Mối quan hệ giữa thận và tỳ có thể tóm tắt trong một câu: Thận chịu trách nhiệm khởi động và vận hành kinh lạc, là động cơ của mạch điện cơ thể; tỳ chịu trách nhiệm cung cấp năng lượng khí và huyết bổ dưỡng cho thận, đảm bảo thận có đủ điện năng.
Hai nguyên tắc phối hợp với nhau, điều hoà khí huyết, cân bằng âm dương, đây chính là tác dụng của hạt dẻ trong việc bổ thận, tăng cường lá lách.
Hạt dẻ giống như tuyến tiền liệt của nam giới
Thú vị thay, y học hiện đại phát hiện ra rằng tuyến tiền liệt của nam giới có kích thước nhỏ, hình dạng giống như một quả dẻ ngược.
Các vấn đề về tuyến tiền liệt ở nam giới lớn tuổi rất phổ biến, do đó xuất hiện các triệu chứng tiểu tiện thường xuyên, tiểu nhiều, đau lưng, mỏi gối. Theo y học cổ truyền, đây đều là do khí thận suy yếu gây ra.
Điều này có nghĩa là, hạt dẻ bổ khí thận, có thể sửa chữa các vấn đề về tuyến tiền liệt, giúp giảm bớt hoặc thậm chí loại bỏ hiện tượng tiểu nhiều, tiểu đêm.
Đồng thời thận chủ kiểm soát xương và não, khí thận dồi dào, tủy xương não được bồi bổ, chứng mất trí nhớ, hay quên và đau nhức lưng gối ở người cao tuổi cũng có thể được phòng ngừa và điều trị hiệu quả.
Hạt dẻ có tác dụng bồi bổ, điều hoà khí huyết, nuôi dưỡng gan khí, làm giảm các triệu chứng khó chịu như gan nóng, chảy máu cam, mất ngủ, chóng mặt, ho do nhiệt phổi, đau họng…
Do đó, hạt dẻ cũng rất thích hợp để dưỡng gan.
Hạt dẻ dùng để nướng, nấu cháo hoặc hầm với thịt gà đều có tác dụng đại bổ. Nam nữ già trẻ đều có thể sử dụng, ăn vài hạt mỗi ngày, tưởng chừng đơn giản, nhưng hiệu quả sẽ dần dần lộ rõ theo thời gian.
Theo Bai Yuxi - The Epoch Times
Chấn Hưng
