Trương Tam Phong cho rằng nhân sinh có Ngũ đức: Nhân - Nghĩa - Lễ - Trí - Tín, chúng tương ứng với Ngũ hành: Mộc - Kim - Hỏa - Thủy - Thổ của trời đất và Ngũ tạng: Can - Phế - Tâm - Thận - Tỳ trong cơ thể người.
Nhân đức nuôi dưỡng gan
Gan chủ mộc, "Mộc viết khúc trực". Gan giống như cây, trải dài và lan rộng, ôn hòa nho nhã. Người có đức sâu dày, bình thường từ ánh mắt sẽ biểu hiện ra từ ái thiện lương, khoan dung bác ái, nhu hòa thoải mái. Bất cứ khi nào và bất cứ nơi đâu cũng có thể cười, nụ cười xuất phát từ nội tâm, người ta thường nói là mặt mũi hiền lành, tốt bụng chính là người này.
-
- Ảnh Pixabay
Gan khai khiếu ở mắt, nên nhìn vào mắt có thể biết được một người có tính cách Can - Mộc nhân đức hay không. Những người thiếu nhân từ chủ yếu có đặc điểm là hẹp hòi, nóng nảy, dễ nổi giận, và thường tức giận nếu không hài lòng.
Nghĩa đức dưỡng phổi
Phổi chủ kim, "Kim viết tòng cách", dưỡng phế nghi cần truy cần thanh khiết, nghiêm túc khiêm nhường. Người nghĩa đức thâm hậu bản tính thiện lương, trượng nghĩa, hào hiệp, can đảm. Giúp đỡ người yếu đuối và người gặp nguy hiểm, lấy giúp đỡ người khác là niềm vui. Xung quanh họ luôn có những người bạn trung thành, bởi vì ít nghĩ đến bản thân, giúp đỡ người khác nhiều, cho nên kết nhiều thiện duyên.
Kiểu người này bình thường làm việc quyết đoán, không dây dưa dài dòng. Bởi vì nghĩa đức thuộc kim, dao sắc cắt tơ rối, làm người giải tỏa ưu sầu, họa hoạn, tựa như mưa đúng lúc.
-
- Ảnh Pixabay
Biểu hiện thiếu Nghĩa đức là tinh thần không phấn chấn, mệt mỏi, chán nản, ý chí sa sút, đúng là cái gọi là 'bi thương tiêu tan tinh khí'.
Lễ đức dưỡng tâm
Tâm chủ hỏa, "Hỏa viêm viết thượng", cho nên tâm tàng Lễ, như lửa, nóng bỏng hướng thượng. Người có lễ độ sâu sắc thì làm việc một cách quang minh lỗi lạc, không càn quấy, đề cao chuẩn mực. Vì trái tim thuần khiết tỏa sáng, nên người như vậy rất được gia đình và bạn bè kính trọng.
Họ có khả năng phán đoán mạnh mẽ và rất bình tĩnh, bởi vì trái tim họ trong sáng, tâm niệm, ý thức sẽ không bị hồ đồ.
-
- Ảnh Pixabay
Biểu hiện thiếu Lễ đức, tính tình vội vàng xao động, thích chưng diện hư vinh, hơn thua vô lý, dễ ôm hận người khác.
Trí đức dưỡng thận
Thận chủ thủy, "Thủy viết nhuận hạ", thận tàng trí, giống như nước, làm dịu vạn vật, trí đức sinh ra từ trong hai quả thận. Người trí đức thâm sâu sẽ không bị thanh sắc mê hoặc, mà là có thể khiêm tốn, ham dục thanh đạm, không tham, đối nhân xử thế thông đạt, tùy viên thuận phương, họ muốn tròn thì tròn, muốn vuông thì vuông. Họ không lấy cứng đối cứng, sẽ linh hoạt điều tiết hoàn cảnh sinh tồn xung quanh mình.
Người thiếu Trí đức, biểu hiện là đa sầu đa cảm, chậm chạp, ngu ngốc, tự tìm phiền não, tự tìm rắc rối, làm hại thân tâm mình, đặc biệt tham ăn uống, mê luyến sắc dục.
-
- Ảnh Pixabay
Sự thiếu Trí đức thể hiện ở những cuộc gặp gỡ định mệnh, cuộc đời tương đối gập ghềnh. Nguyên nhân là do thận chứa chân khí, cất giấu thận tiên thiên, là nhà máy điện và trạm cung cấp năng lượng lớn nhất trong cơ thể con người.
Tín đức dưỡng tỳ
Tỳ chủ Thổ, “Thổ viết giá sắt” (Đất là trồng lúa và gặt lúa). Vì vậy, tỳ (lá lách) tàng tín. Nó lương thiện như đất và nuôi dưỡng vạn vật. Người có chữ tín sâu sắc thì trung thành và lương thiện, ổn định và tốt bụng, rộng lượng và trung thực, đối xử chân thành với người khác và có niềm tin vững chắc.
Người thiếu chữ tín tỏ ra đa nghi, nghi thần nghi quỷ, vô cớ sinh sự, dù có phạm sai lầm cũng không thừa nhận và luôn tìm lý do để biện minh, bào chữa cho mình.
Tín đức là nền tảng của bốn đức khác, bởi vì nó có chức năng gánh vác, sức khỏe hay con đường nhân sinh tốt xấu, nếu không có Tín đức làm nền tảng phát triển thì tất cả đều là không.
Theo Lý Văn Hàm - Sound Of Hope
Nguyên Anh biên dịch
