Một nghiên cứu gần đây cho thấy, nếu bạn từng mắc bệnh zona mắt, việc tiêm vaccine tái tổ hợp zona (shingles) (RZV) hoặc Shingrix có thể làm tăng nguy cơ tái phát lần thứ hai.
Zona mắt đề cập đến tất cả các trường hợp zona xuất hiện ở vùng mắt. Các trường hợp nhẹ thường xảy ra gần mí mắt, trong khi các trường hợp nặng hơn có thể gây viêm bên trong mắt, thậm chí dẫn đến mù lòa.
Các nhà nghiên cứu tại Đại học California (UC) - San Francisco phát hiện ra rằng, so với những người có tiền sử zona mắt nhưng không được tiêm vaccine, những người tiêm vaccine RZV có nguy cơ tái phát zona mắt cao hơn 1,64 lần.
Tác giả chính, tiến sĩ Nisha Acharya, giám đốc Dịch vụ Viêm màng bồ đào và Bệnh viêm mắt tại UC–San Francisco, nói với The Epoch Times: "Nhìn chung, nguy cơ gia tăng không đáng kể".
"Theo tôi biết, đây là dữ liệu đầu tiên chúng tôi có về nguy cơ tái phát sau khi tiêm vaccine zona đối với nhóm bệnh nhân này. Tôi nghĩ điều này đặt ra một số câu hỏi".
Sự tái phát của zona mắt có thể không phải là do tái kích hoạt virus
Zona (shingles) gây ra bởi virus varicella-zoster, chính là virus gây bệnh thủy đậu. Sau khi mắc thủy đậu, virus sẽ ẩn náu trong các dây thần kinh của cơ thể và trở nên không hoạt động. Nếu virus nằm im trong các dây thần kinh dẫn đến mắt, sau này nó có thể gây ra zona mắt trong quá trình tái hoạt động của virus.
Theo Viện Thần kinh học Hoa Kỳ, khoảng 10-20% người mắc zona sẽ phát triển zona mắt.
Tiến sĩ Acharya cho biết mặc dù bệnh zona tái phát trên da là phổ biến và thường là dấu hiệu hoạt động tiềm ẩn của virus, nhưng có một cơ chế khác giải thích một số trường hợp tái phát ở mắt: “Hệ thống miễn dịch của bạn phản ứng chống lại một số tàn dư của nhiễm trùng trước đó”.
Do vaccine kích hoạt hệ thống miễn dịch, nó có thể khiến cơ thể phản ứng và nhắm vào các tàn dư liên quan đến virus trong mắt, dẫn đến tái phát zona mắt, bà nói.
“Có thể không còn virus hoạt động, nhân lên nữa, nhưng đôi khi bạn có thể bị viêm vì hệ thống miễn dịch đang phản ứng với những gì chúng tôi gọi là kháng nguyên virus, hoặc các phần của virus hoặc các phân đoạn liên quan đến nhiễm trùng trước đó”, Tiến sĩ Acharya nói.
Điều này có ý nghĩa gì đối với các khuyến nghị về vaccine?
Tiến sĩ Acharya cho biết vẫn còn quá sớm để kết luận liệu có nên thay đổi các khuyến nghị về vaccine hiện tại hay không.
Kể từ năm 2020, RZV là loại vaccine phòng bệnh zona duy nhất có sẵn ở Hoa Kỳ.
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) khuyến nghị tất cả những người trên 50 tuổi và những người bị suy giảm miễn dịch trên 19 tuổi nên tiêm vaccine, ngay cả khi họ có tiền sử bệnh zona.
Tiến sĩ Rafael Harpaz, nhà dịch tễ học bệnh truyền nhiễm đã nghỉ hưu của CDC, người chuyên về virus herpes zoster và varicella, nói với The Epoch Times: “Thực sự không có bằng chứng thuyết phục nào cho thấy việc từng mắc zona sẽ giúp bạn tránh tái phát các đợt tiếp theo”.
"Về mặt này, vì vaccine có thể ngăn ngừa zona, nên nó sẽ tốt hơn so với việc thực sự mắc bệnh".
Tuy nhiên, do không có dữ liệu về độ an toàn của RZV ở những bệnh nhân có tiền sử bệnh zona mắt, nên một số bác sĩ nhãn khoa đã miễn cưỡng khuyến nghị tiêm chủng cho bệnh nhân mắc bệnh này.
Nhóm của Tiến sĩ Acharya đã đánh giá hơn 16.400 bệnh nhân mắc bệnh zona mắt trong cơ sở dữ liệu của họ. Những người có tiền sử bệnh zona mắt nhưng vẫn tiêm vaccine RZV được theo dõi trong 90 ngày, đồng thời so sánh với những người có tiền sử bệnh nhưng không tiêm phòng.
Chỉ những trường hợp cần kê đơn thuốc do chẩn đoán bệnh zona mắt mới được coi là tái phát.
Các tác giả báo cáo rằng, tỷ lệ tái phát bệnh zona ở mắt 8 tuần sau khi tiêm chủng “là 37,7 trên 1000 người-năm so với 26,2 trên 1000 người-năm ở nhóm [không được tiêm chủng].”
Tiến sĩ Acharya cho biết phát hiện này không gợi ý rằng những người trước đây đã nhiễm virus không nên tiêm phòng.
Bà nói: “Câu hỏi đặt ra là lợi ích và rủi ro ở những bệnh nhân này là gì? Chúng tôi tìm thấy nhiều trường hợp tái phát hơn, nhưng chúng tôi không biết mức độ nghiêm trọng của những trường hợp tái phát này. Hậu quả đối với bệnh nhân là gì?... Tôi không có dữ liệu đó vì nghiên cứu này sử dụng dữ liệu yêu cầu bảo hiểm”.
Nghiên cứu đã đề cập đến các vấn đề khó đo lường chính xác và các mối liên quan mà nghiên cứu tìm thấy "có ý nghĩa thống kê khiêm tốn", Tiến sĩ Harpaz nói, "vì vậy, [các nhà nghiên cứu] đã thận trọng trong việc giải thích kết quả".
Theo Tiến sĩ Acharya, kết quả nghiên cứu không phủ nhận lợi ích của vaccine RZV trong việc ngăn ngừa các ca zona mới. Bà cho biết bà đã thấy nhiều trường hợp zona mắt nghiêm trọng có thể ngăn ngừa được nếu bệnh nhân chọn tiêm vaccine zona trước khi nhiễm bệnh.
Không giống như Zostavax, một loại vaccine (sống) giảm độc lực đã ngừng sản xuất vào năm 2020, RZV là một loại vaccine không sống, chỉ cho người nhận tiếp xúc với protein của virus thủy đậu.
Ngoài hiệu quả giảm dần theo thời gian, Zostavax cũng gây ra các trường hợp zona không thể giải thích được ở những người có hệ miễn dịch khỏe mạnh.
Vaccine COVID-19 và bệnh zona tái phát
Kể từ khi triển khai vaccine COVID-19, một số nghiên cứu ca bệnh và nghiên cứu quan sát lớn đã báo cáo về sự tái phát của zona và zona mắt sau khi tiêm vaccine COVID-19. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu khác lại đi đến kết luận ngược lại.
Tiến sĩ Harpaz cho biết ông chỉ có thể suy đoán về việc liệu có mối liên hệ giữa vaccine COVID-19 và tái phát zona hay không.
"Virus varicella-zoster [gây bệnh zona] thực sự là một bí ẩn; chúng tôi không thực sự hiểu rõ nguyên nhân gây ra zona", ông nói.
"Rõ ràng, chúng ta biết rằng tuổi tác là một yếu tố nguy cơ quan trọng, và suy giảm miễn dịch là một yếu tố thực sự. Nhưng có rất nhiều người có hệ miễn dịch khỏe mạnh, không gặp vấn đề gì về khả năng miễn dịch lại phát triển zona, và có một số yếu tố dường như tác động, khiến bạn dễ bị zona hơn - ví dụ như chấn thương".
Tuy nhiên, một số bác sĩ lâm sàng đã quan sát thấy tình trạng bùng phát zona nhiều hơn ở bệnh nhân của họ, mà họ cho là do nhiễm COVID-19 hoặc tiêm vaccine COVID-19.
Theo Monica O'Shea - The Epoch Times
Chấn Hưng
Monica O'Shea là phóng viên làm việc tại trụ sở Australia. Trước đây cô từng làm phóng viên cho Motley Fool Australia, Daily Mail Australia và Fairfax Regional Media.
