Nhà hóa học người Thụy Điển Alfred Nobel, người sáng lập giải Nobel. (Ragnar Singsaas/Getty Images)

4 nhà bất đồng chính kiến bị tù ở Trung Quốc được đề cử cho Giải Nobel Hòa bình

Giúp NTDVN sửa lỗi

Các nhà lập pháp Hoa Kỳ hôm thứ Năm (ngày 1/2) thông báo rằng họ đã đề cử ông Jimmy Lai (Lê Trí Anh) và ba nhà bất đồng chính kiến khác đang bị chính quyền Trung Quốc cầm tù làm ứng cử viên cho Giải Nobel Hòa bình năm nay. Các nhà lập pháp này cho biết những người được đề cử là "những nhà khởi xướng hòa bình và tự do".

Dân biểu Christopher Smith (thành viên Đảng Cộng hòa) - Chủ tịch Ủy ban Điều hành của Quốc hội Hoa Kỳ về Trung Quốc (CECC), và Thượng nghị sĩ Jeff Merkley (thành viên Đảng Dân chủ) - đồng Chủ tịch CECC, cho biết họ đã gửi một lá thư tới Chủ tịch Ủy ban Giải thưởng Nobel Hòa bình vào hôm 31/1 để đề cử 4 người sau làm ứng cử viên cho Giải Nobel Hòa bình năm 2024:

Học giả người Duy Ngô Nhĩ Ilham Tohti
Luật sư nhân quyền Hứa Chí Vĩnh (Xu Zhiyong)
Luật sư nhân quyền Đinh Gia Hỷ (Ding Jiaxi)
Người sáng lập tờ Apple Daily Jimmy Lai

Bốn người trên hiện đang bị chính quyền Trung Quốc giam giữ vì tham gia các hoạt động và phong trào hòa bình, ôn hòa.

Trong thư viết rằng, hành động đề cử này nhằm mục đích "biểu dương những cam kết kiên định của họ đối với nhân quyền và nền hòa bình ở Trung Quốc".

Bên cạnh đó, các nhà lập pháp Hoa Kỳ còn tuyên bố trong thư rằng chính quyền Trung Quốc là “một trong những kẻ vi phạm nhân quyền tồi tệ nhất trên thế giới hiện nay”, đồng thời kêu gọi Ủy ban Nobel hãy trao giải Nobel 2024 cho một nhà bất đồng chính kiến ở Trung Quốc.

Bức thư này nhấn mạnh rằng, gần đây hồ sơ nhân quyền của Trung Quốc đã được xem xét tại Liên Hợp Quốc. Các quốc gia và các bên liên quan đã gửi lên Liên Hợp Quốc thông tin về nạn diệt chủng và tội ác chống lại loài người đang diễn ra ở Khu tự trị Duy Ngô Nhĩ Tân Cương. Ngoài ra, các luật sư nhân quyền đang tìm kiếm cải cách chính trị và pháp luật ở Trung Quốc cũng thường xuyên phải đối mặt với sự đàn áp.

Trong thư có đoạn: “Việc thực thi Luật An ninh Quốc gia ở Hong Kong đã khiến hơn 1.000 người bị giam giữ bất công - mà trong hơn 4 năm qua, chỉ có Belarus và Myanmar là có số tù nhân chính trị cao hơn [Hong Kong]”.

Các nhà lập pháp này bày tỏ: “Việc trao giải Nobel Hòa bình cho 4 cá nhân này sẽ gửi đi một tín hiệu rằng, những người sống dưới sự cai trị của Đảng Cộng sản Trung Quốc ấy, họ cũng khát vọng hòa bình và tự do y như hàng tỷ người khác trên thế giới”.

“Chúng tôi kêu gọi ủy ban [Nobel] ghi nhận những cống hiến của họ trong việc xây dựng một thế giới hòa bình hơn”.

Học giả người Duy Ngô Nhĩ Ilham Tohti bị chính quyền Trung Quốc coi là người ly khai vì ủng hộ quyền lợi của người dân tộc thiểu số. Ông Ilham Tohti bị kết án tù chung thân vào năm 2014 và hiện đang thụ án.

: Bà Jewher Ilham, con gái của học giả Ilham Tohti, làm chứng trong phiên điều trần trước Ủy ban Điều hành của Quốc hội Hoa Kỳ về Trung Quốc (CECC) trên Đồi Capitol vào ngày 3/2/2022 ở Washington, DC, Mỹ. Bức ảnh phía sau bà Jewher Ilham là ông Ilham Tohti. (Alex Wong/Getty Images)

Các luật sư nhân quyền Hứa Chí Vĩnh và Đinh Gia Hỷ lần lượt bị kết án 12 và 14 năm tù vào năm 2023 với tội danh lật đổ quyền lực nhà nước. Hai luật sư này được biết đến là các nhà vận động ôn hòa cho xã hội dân sự và đấu tranh giành cơ hội giáo dục bình đẳng cho con cái của những người lao động nhập cư.

: Bức ảnh hai luật sư nhân quyền người Trung Quốc Hứa Chí Vĩnh (Xu Zhiyong - trái) và Đinh Gia Hỷ (Ding Jiaxi - phải) được trưng bày trong một phiên điều trần trên Đồi Capitol vào ngày 20/4/2023 tại Washington, DC, Mỹ. (Alex Wong/Getty Images)

Ông Jimmy Lai là nhà sáng lập tờ báo Apple Daily của Hong Kong, tờ báo này đã bị đình bản và niêm phong. Ông Jimmy Lai đang bị xét xử ở Hong Kong với cáo buộc liên quan đến vấn đề an ninh quốc gia.