Quyền kiểm soát nền kinh tế cản trở sự phục hồi của Trung Quốc. Tuy nhiên, nó là thứ ông Tập Cận Bình không thể từ bỏ.
Bài bình luận
Các bước đi mà lãnh đạo Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) Tập Cận Bình cần thực hiện để cứu nền kinh tế sẽ đòi hỏi ông phải từ bỏ quyền kiểm soát – nhưng ông Tập chưa sẵn sàng làm điều đó.
Triển vọng chung của nền kinh tế Trung Quốc tốt hơn một chút so với vài tháng trước, với mức tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội (GDP) đạt 4,9% so với cùng kỳ trong quý III. Tuy nhiên, các vấn đề về cơ cấu vẫn tồn tại, làm giảm hy vọng về sự phục hồi hoàn toàn hoặc việc quay trở lại những năm tăng trưởng nhanh chóng.
Nền kinh tế Trung Quốc và nhà lãnh đạo nước này đang gửi đi những tín hiệu trái ngược nhau. Kinh tế Trung Quốc có những kết quả đa dạng mặc dù ông Tập đã bày tỏ mong muốn chuyển nền kinh tế từ bất động sản và tăng trưởng theo định hướng xuất khẩu sang tăng cường tiêu dùng và hỗ trợ cho khu vực tư nhân. Nền kinh tế đã có kết quả vượt trội so với kỳ vọng trong quý này, với mục tiêu tăng trưởng năm 2023 được đặt ở mức 5% và Ngân hàng Liên minh Thụy Sĩ (UBS) dự đoán tăng trưởng sẽ là 5,4%. Nhu cầu vay dài hạn đang tăng lên và tỷ lệ tiết kiệm đã giảm xuống dưới 30% thu nhập khả dụng, phản ánh chi tiêu tăng và tỷ lệ tiêu dùng trong GDP tăng.
Tỷ lệ thất nghiệp ở thành thị đã giảm từ 5,3% xuống còn 5%, mặc dù con số này không bao gồm 300 triệu lao động nhập cư đang vật lộn để đảm bảo việc làm tại các nhà máy. Sự sụt giảm việc làm trong lĩnh vực sản xuất có thể là do xuất khẩu giảm, lĩnh vực chứng kiến mức giảm 6,2% so với cùng kỳ trong tháng 9 và giảm 6,4% trong tháng 10.
Bất chấp việc ngân hàng trung ương cắt giảm 0,73 điểm phần trăm lãi suất để kích thích mua nhà, doanh số bán bất động sản vẫn trì trệ, khiến diện tích sàn bán ra trong tháng 9 giảm 21% so với năm trước. Các tòa nhà đã hoàn thiện chiếm gần 25% doanh thu trong năm nay, mức tăng đáng chú ý so với 13% vào năm 2021, báo hiệu sự sụt giảm của các dự án xây dựng mới. Giảm phát dai dẳng gây ra mối đe dọa đang tiếp diễn cho nền kinh tế, với giá tiêu dùng giảm trong hai quý trước đó.
Ông Tập hứa sẽ giải quyết vấn đề nợ và mang lại tăng trưởng chất lượng. Tuy nhiên, nợ chính quyền địa phương tiếp tục là một điểm yếu đáng kể trong triển vọng kinh tế của Trung Quốc. Để tránh vỡ nợ, Bắc Kinh hiện đang cho phép chính quyền địa phương phát hành “trái phiếu đảo nợ” để trang trải các khoản thanh toán chậm cho các nhà cung cấp và thay thế nợ của các phương tiện tài chính của chính quyền địa phương bằng các khoản nợ có chi phí thấp hơn. Điều này không giải quyết được vấn đề. Nó chỉ làm tăng số nợ, thứ sẽ đến hạn vào một thời điểm nào đó trong tương lai.
Lợi nhuận công nghiệp tăng 2,7% so với một năm trước, nhưng tốc độ tăng trưởng chậm lại đáng kể trong tháng 10 so với tháng 9, góp phần gây áp lực giảm phát lên giá cả. Giá tại cửa nhà máy, một chỉ số giảm phát quan trọng, đã giảm 2,6% trong tháng 10. Trong 3 quý đầu năm, lợi nhuận của doanh nghiệp nhà nước giảm 9,9%, trong khi doanh nghiệp tư nhân giảm 1,9%. Ông Tập cho biết ông sẽ thực hiện các bước để thúc đẩy doanh nghiệp tư nhân. Tuy nhiên, cho đến nay, ông dường như vẫn ủng hộ các công ty nhà nước, điều mà xét theo khả năng sinh lời thấp hơn của họ, dường như là một sai lầm.
Trong nỗ lực kích thích nền kinh tế, ĐCSTQ đã phát hành 141 tỷ USD trái phiếu trong quý IV để tài trợ cho chi tiêu cơ sở hạ tầng. Kết quả là thâm hụt ngân sách tăng lên 3,8% GDP - mức cao kỷ lục.
Để thu hút đầu tư nước ngoài, Bắc Kinh đã được chỉ định là một thành phố đặc biệt, nơi các biện pháp chính sách đang được thực hiện, theo Thứ trưởng Bộ Thương mại Ling Ji, nhằm “phù hợp với các quy tắc kinh tế và thương mại tiêu chuẩn cao quốc tế”.
-
- Một màn hình ngoài trời chiếu tin tức trực tiếp về nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình trong phiên khai mạc của Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc tại Đại lễ đường Nhân dân, dọc theo một con phố ở Bắc Kinh, Trung Quốc, vào ngày 05/03/2023. (Ảnh: Jade Gao/AFP qua Getty Images)
Các biện pháp mới bao gồm tăng giới hạn đầu tư nước ngoài vào các lĩnh vực quan trọng như viễn thông, chăm sóc sức khỏe và y tế. Bắc Kinh đặt mục tiêu thúc đẩy sự hợp tác dựa trên thị trường giữa các tổ chức tài chính, quỹ đầu tư mạo hiểm và các công ty đầu tư cổ phần trong lĩnh vực tài chính. Theo quy định mới, các cá nhân ở nước ngoài đủ điều kiện hiện có thể cung cấp dịch vụ tư vấn tài chính cho hoạt động đầu tư chứng khoán và thương mại.
Tuy nhiên, ĐCSTQ không đưa ra dấu hiệu nào cho thấy luật chống gián điệp mới sẽ bị bãi bỏ. Dưới sự ảnh hưởng của luật này, một số công ty tư vấn và thẩm định đã bị đột kích. Ngoài ra, các nhà tuyển dụng ở Trung Quốc đang gặp khó khăn trong việc thu hút nhân viên và chuyên gia nước ngoài vì quy trình cấp thị thực đã trở nên khó khăn đối với người lao động từ hầu hết các quốc gia.
Tăng cường kiểm soát
Dưới sự lãnh đạo của ông Tập Cận Bình, chính quyền Trung Quốc đã kiên trì tăng cường quyền kiểm soát đối với khu vực tư nhân. Hệ thống chấm điểm tín nhiệm xã hội là một ví dụ về sự can thiệp của chính quyền vào khu vực tư nhân. Những công ty có điểm số cao nhất là những công ty có giám đốc điều hành là quan chức cấp cao của ĐCSTQ. Các công ty cũng có các chi bộ đảng, những tổ chức truyền tải thông tin về công ty hoặc ngành tới các cơ quan quản lý. Vì vậy, trong khi ông Tập tuyên bố muốn khuyến khích các công ty tư nhân, ông lại đang tăng cường kiểm soát của nhà nước.
Một trong những mục tiêu của ông Tập là thúc đẩy sự phát triển công nghệ của Trung Quốc, nhưng chiến dịch chống tham nhũng sâu rộng của ông, cùng với cách tiếp cận nghiêm khắc đối với các công ty công nghệ, đã làm thay đổi sâu sắc nền kinh tế kỹ thuật số của Trung Quốc. Các doanh nhân công nghệ lớn tiếng đã mất tích và nhiều nhà sáng lập cũng như lãnh đạo doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghệ đã từ chức. Alibaba hiện đang trong quá trình tái cơ cấu, chia thành nhiều đơn vị và Tencent đã thoái vốn lượng tài sản đáng kể trị giá hàng chục tỷ USD. Sáng kiến cổ phiếu vàng (golden share) của Bắc Kinh, một cách chiến lược, đưa ĐCSTQ vào ban giám đốc của các công ty Internet quan trọng của Trung Quốc, mang lại cho chế độ này khả năng giám sát và kiểm duyệt nâng cao.
Mối liên kết rõ ràng này giữa ĐCSTQ và các công ty tư nhân thách thức ảo tưởng về việc Trung Quốc là một thị trường tự do và làm nản lòng các nhà đầu tư nước ngoài. Kết quả là, đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Trung Quốc đã giảm 9,4% so với cùng kỳ trong 10 tháng đầu năm. Sự phục hồi vẫn còn chậm và không chắc chắn, khiến Quỹ Tiền tệ Quốc tế tin rằng giá cả tại Trung Quốc sẽ tiếp tục giảm.
Bài viết chỉ phản ánh quan điểm của tác giả, không nhất thiết phản ánh quan điểm của NTD Việt Nam.
Theo The Epoch Times
Bảo Nguyên biên dịch
Tiến sĩ Antonio Graceffo là nhà phân tích kinh tế Trung Quốc đã có hơn 20 năm làm việc tại châu Á. Ông tốt nghiệp Đại học Thể thao Thượng Hải và có bằng MBA của Đại học Giao thông Thượng Hải; và hiện đang theo học ngành quốc phòng tại Đại học Quân đội Mỹ. Ông là tác giả của cuốn sách: Beyond the Belt and Road: China’s Global Economic Expansion (Đằng sau Vành đai và Con đường: Sự mở rộng kinh tế toàn cầu của Trung Quốc).
