Câu chuyện dài về vấn đề nợ của chính phủ Mỹ

Chi tiêu thâm hụt vượt tầm kiểm soát cùng với khoản nợ quốc gia khổng lồ đang đe dọa nước Mỹ. Niềm tin của nhà đầu tư đối với nợ của Mỹ đang bị suy giảm. Cùng lúc đó, Trung Quốc đang tìm cách cắt giảm lượng trái phiếu chính phủ Mỹ mà nước này nắm giữ. Ai là người phải chịu trách nhiệm cho tình cảnh khó khăn này?

Chính phủ liên bang Mỹ đã vay nhiều tiền đến mức trong năm qua họ đã phải chi 1/5 tổng số tiền thu được chỉ để trả lãi nợ - lên tới gần 880 tỷ USD.

Người Mỹ đã trả lượng thuế thu nhập ít đi khoảng 450 tỷ USD trong năm, khiến chính phủ rơi vào vòng vây của khó khăn tài chính.

Một số nhà kinh tế nói với The Epoch Times rằng Mỹ đang đứng trước bờ vực của một vòng xoáy nợ nần có thể dẫn đến một cuộc khủng hoảng tài chính hoặc siêu lạm phát.

Ông Steve Hanke, giáo sư kinh tế ứng dụng tại Đại học Johns Hopkins, cho biết: “Vấn đề là nghiêm trọng bởi vì, dù bạn hiểu theo cách nào, người nộp thuế đang phải trả lãi cho núi nợ đã được tích lũy”. “Nói tóm lại, họ đang trả một cái gì đó để đổi lại không gì cả”.

Một số ý kiến cho rằng Quốc hội phải hạn chế đáng kể chi tiêu thâm hụt để tạo niềm tin cho các nhà đầu tư - những người dường như đang mất niềm tin vào khả năng thực hiện nghĩa vụ thanh toán nợ của Mỹ.

Ông Mark Thornton, một thành viên cao cấp tại Viện Mises theo chủ nghĩa tự do cổ điển, cho biết: “Chi tiêu thâm hụt của chính phủ Mỹ đang ở trong một kịch bản không thể kiểm soát được”. Ông tiếp tục: “Số tiền mà họ vay đang ở mức cực kỳ cao và dường như không có bất kỳ quy định nào hoặc thậm chí là những nỗ lực ở mức nhẹ nhàng nhằm hạn chế khía cạnh chi tiêu của phương trình tài chính”.

Tòa nhà Kho bạc Hoa Kỳ ở Washington, Mỹ, vào ngày 13/3/2023. (Ảnh: Chip Somodevilla / Getty Images)

Nghĩa vụ nợ khổng lồ

Nợ chính phủ ở mức trên 33 nghìn tỷ USD trong năm tài chính 2023 (12 tháng kết thúc vào ngày 30/9). Con số này cao hơn khoảng 1,7 nghìn tỷ USD so với năm trước. Lãi suất đối với khoản nợ đã tăng đều đặn trong nhiều thập kỷ, mặc dù với tốc độ tăng tương đối chậm, lên khoảng 570 tỷ USD vào năm 2019 từ khoảng 350 tỷ USD vào năm 1995 - mức tăng hàng năm khoảng 2%.

Với sự bùng nổ chi tiêu của chính phủ trong đại dịch COVID-19 và việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ tăng lãi suất sau đó, chi phí nợ đã tăng vọt hơn 50% trong khoảng thời gian từ năm 2019 đến năm 2023. Trong năm qua, nó đã vượt qua toàn bộ ngân sách quân đội.

Chi phí dự kiến sẽ tiếp tục tăng khi những khoản nợ cũ phát hành với lãi suất thấp đáo hạn và được tái tục sang lãi suất cao hơn.

Trong khi chính phủ trả một phần tiền lãi cho chính mình, vì chính phủ nắm giữ khoảng 20% khoản nợ trong các quỹ khác nhau, tiền lãi từ phần nợ đó được cho là được dùng để trả cho các chi phí trong tương lai của các chương trình như Medicare và An sinh xã hội.

“Số tiền đó đã được định sẵn để được chuyển đi. Nó chỉ là vẫn chưa được chuyển đi”, ông E.J. Antoni, một nhà kinh tế và nhà nghiên cứu tại tổ chức tư vấn bảo thủ The Heritage Foundation, nói.

“Không phải là chính phủ có sẵn khoản tiền đó để chi tiêu”.

Theo Văn phòng Ngân sách Quốc hội, ngay cả khi tính cả khoản thu nhập đó, quỹ Bảo hiểm Bệnh viện Medicare và An sinh Xã hội dự kiến sẽ cạn tiền trong khoảng 10 năm nữa.

Đồng hồ Nợ Quốc gia ở Washington, Mỹ, vào ngày 13/11/2023.(Ảnh: Madalina Vasiliu/The Epoch Times)

Fed sẽ trả nợ?

Những người ủng hộ chi tiêu thâm hụt lớn của chính phủ đã lập luận rằng việc trả nợ không phải là điều đáng lo ngại vì Fed có thể in lượng tiền mặt cần thiết để trang trải lãi suất hoặc thậm chí mua nợ. Sau đó, Kho bạc [Bộ Tài chính Mỹ] sẽ trả lãi khoản nợ cho Fed, sau đó Fed sẽ sử dụng số tiền này để trang trải chi phí hoạt động và gửi số tiền thừa trở lại Kho bạc. Trên thực tế, chính phủ sẽ tự trả lãi cho chính mình.

Thực tế, khoảng 20% nợ chính phủ đang được Fed nắm giữ.

Tuy nhiên, thực tế không phải hoàn toàn tuân theo logic này.

Ông Antoni nói: “Cục Dự trữ Liên bang không thực sự kiếm được tiền nữa”. “Họ mất tiền vì phần lớn Trái phiếu Kho bạc mà họ có trên sổ sách hiện nay [đã] được mua vào năm 2020 và thậm chí đầu năm 2021 khi lãi suất ở mức gần bằng không, vì vậy những tài sản đó hầu như không tạo ra [thu nhập] gì".

Bất cứ thứ gì Fed thu được từ danh mục đầu tư của mình, nó sẽ ngay lập tức trả tiền cho các ngân hàng và quỹ thị trường tiền tệ trong các khoản thanh toán cho lãi suất của các khoản dự trữ và các thỏa thuận mua lại đảo ngược. Ông nói, mục đích của những hoạt động đó là ngăn chặn lạm phát - “giữ tiền mặt lưu động nằm trong kho tiền để nó không thể nhân lên trong hệ thống ngân hàng”.

Ông Antoni cho biết, những hoạt động này hiện khiến ngân hàng trung ương tiêu tốn khoảng 700 triệu USD mỗi ngày, buộc ngân hàng này rơi vào tình trạng “thâm hụt lớn”.

“Nó không gửi cho Kho bạc một xu nào cả”.

Tòa nhà Bộ Tài chính Hoa Kỳ tại Washington, Mỹ, vào ngày 19/1/2023. (Ảnh: SAUL LOEB/AFP qua Getty Images)

Fed dường như không muốn có thêm nợ chính phủ. Trong một năm rưỡi qua, họ đã dần dần giảm tỷ lệ nắm giữ nợ, hút tiền ra khỏi thị trường để kiềm chế lạm phát.

Ông nói: “Bất cứ khi nào Fed mua thứ gì đó, họ sẽ làm điều đó bằng tiền được tạo ra cho mục đích đó”.

“Fed thực sự không có tài khoản nào có số dư. Tài khoản séc của họ thực sự không có số dư nên khi họ bán một tài sản, số tiền vào tài khoản đó sẽ biến mất. Khi họ mua một tài sản, số tiền từ tài khoản đó sẽ được tạo ra”.

Nếu Fed mua thêm nợ, nó sẽ làm tăng cung tiền, triệu hồi bóng ma lạm phát ngay cả khi Fed đang cố gắng xua đuổi nó.

Ông Antoni nói: “Chúng ta có thể quay lại guồng quay lạm phát ngay lập tức”.

Niềm tin bị tổn hại

Nếu chính phủ muốn vay mà không khiến lạm phát trở nên tồi tệ hơn, chính phủ cần tìm ai đó mua khoản nợ bằng đồng USD hiện có.

Cho đến gần đây, đó không phải là vấn đề. Mặc dù có mức lãi suất thấp nhưng trái phiếu kho bạc Mỹ đã đóng vai trò là khoản đầu tư trú ẩn an toàn - một hàng rào chống lại rủi ro và là tài sản thế chấp không thể thiếu trong các kế hoạch đầu tư phức tạp trên thị trường tài chính.

“Trái phiếu Kho bạc Mỹ đã được coi là tài sản an toàn nhất. Và ngày nay điều đó ngày càng không còn đúng nữa”, ông Antoni nói.

Người dân đi ngang qua Sở giao dịch chứng khoán New York trên Phố Wall ở Thành phố New York, Mỹ, vào ngày 23/3/2021. (Ảnh: ANGELA WEISS/AFP qua Getty Images)

Vào tháng 8, công ty xếp hạng Fitch đã hạ mức xếp hạng nợ của Mỹ từ AAA xuống AA+.

Vào ngày 9/11, Bộ Tài chính đã có cuộc đấu giá trái phiếu Kho bạc kỳ hạn 30 năm tồi tệ nhất trong hơn một thập kỷ. Nhu cầu đã giảm gần 5% so với tháng trước.

Vào ngày 10/11, Moody's, một hãng xếp hạng khác, đã hạ triển vọng nợ của Mỹ từ "ổn định" xuống "tiêu cực" và lập luận rằng sự phân cực trong Quốc hội Mỹ có thể cản trở các cải cách tài chính.

Ông Antoni nói: “Ngày nay mọi người ngày càng nhận ra rằng [Trái phiếu Kho bạc Mỹ] không hề an toàn chút nào”.

Ông chỉ ra rằng “những thay đổi mạnh mẽ” trong chính sách tiền tệ có thể ảnh hưởng đáng kể đến giá trái phiếu.

Không ai có thể trả mức giá đầy đủ cho một trái phiếu trả lãi suất 2% hàng năm khi Kho bạc hiện cung cấp rất nhiều trái phiếu trả lãi 5%.

Ông Antoni nói: “Nếu bạn mua một trái phiếu chính phủ ví dụ vào năm 2020, nó sẽ mất khoảng một nửa giá trị, vì vậy bạn không thể bán nó”. “Về cơ bản, bạn đang mắc kẹt với mức tỷ suất lợi nhuận thấp đó".

Do tính đến lạm phát, trên thực tế, các trái phiếu cũ hiện đang làm mất tiền của chủ sở hữu, nhưng ít nhất chúng cũng mang lại lợi nhuận nào đó.

Ông nói: “Điều đó thường vẫn tốt hơn khoản lỗ mà bạn sẽ phải gánh chịu nếu bán nó ngay”.

Sau đó, có rủi ro vỡ nợ. Các nhà đầu tư nhận thức được rằng một ngày nào đó chính phủ sẽ không thể trả được nợ. Cho đến nay, đó không phải là vấn đề lớn, một phần là do “chiến lược kẻ ngu ngốc hơn”, theo như cách ông nói.

“'Tôi cá rằng ngoài kia còn có một kẻ ngu ngốc hơn, người mà sau khi tôi muốn bán, vẫn sẵn sàng mua, mặc dù Ngày tận thế đó, nếu bạn có thể chấp nhận cách nói này, đang đến rất gần'”, ông ấy nói, tóm lược lại chiến lược mà ông đã nêu.

“Điều đó nghe có vẻ ngớ ngẩn, nhưng có rất nhiều nhà đầu tư và khoản đầu tư hoạt động theo nguyên tắc đó”.

Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Jerome Powell chuẩn bị phát biểu tại Washington, Mỹ, vào ngày 8/11/2023. (Ảnh: Chip Somodevilla / Getty Images)

Nhu cầu đối với trái phiếu kỳ hạn 30 năm giảm sút có thể là dấu hiệu cho thấy các nhà đầu tư đang dần mất niềm tin rằng một kẻ ngốc như vậy sẽ vẫn còn tồn tại trong thời gian dài. Theo ông Antoni, Kho bạc dường như đang phản ứng bằng cách cung cấp nhiều trái phiếu có kỳ hạn ngắn hơn.

Tuy nhiên, ông nói, lạm phát tạo ra nguy cơ tương tự như vỡ nợ và lưu ý rằng đồng USD đã mất khoảng 17% giá trị trong vài năm qua.

Ông nói: “Điều này cũng giống như việc Bộ Tài chính quay lại và chỉ trả tiền cho 83% những người nắm giữ trái phiếu và yêu cầu 17% còn lại hãy biến đi”.

Tất cả những yếu tố này dường như đang làm tổn hại niềm tin của nhà đầu tư vào trái phiếu. Và một khi đã bị hủy hoại, niềm tin của nhà đầu tư khó có thể khôi phục, theo ông Hanke.

Ông nói, ngay cả khi Fed cắt giảm lãi suất một lần nữa, điều đó cũng không chắc chắn giải quyết được vấn đề.

Ông Hanke nói: “Có vẻ như thị trường trái phiếu đã biến thành thị trường giá xuống”. “Và các thị trường trái phiếu giá xuống (cũng như thị trường giá lên) tồn tại dai dẳng trong nhiều năm. Điều đó ngụ ý rằng lãi suất sẽ cao hơn trong thời gian dài hơn - dài hơn rất nhiều. Nếu đúng như vậy, điều đó cho thấy rằng việc tài trợ cho thâm hụt liên bang sẽ là một vấn đề nghiêm trọng trong nhiều năm”.

Yếu tố địa chính trị: Trung Quốc

Các vấn đề địa chính trị dường như cũng đang quay lưng lại với thị trường trái phiếu chính phủ Mỹ, đặc biệt là khi Trung Quốc đang rút lui khỏi vị thế ông lớn nắm giữ trái phiếu Mỹ.

Ông Antoni nói: “Tại thời điểm này, nó không chỉ trở thành vấn đề tài chính mà còn là vấn đề an ninh quốc gia”.

Với tốc độ hiện tại, Trung Quốc có thể thoát hoàn toàn khỏi nợ Mỹ trong vài năm tới, điều mà ông cho là sự chuẩn bị cho chiến tranh.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen chờ gặp Phó Thủ tướng Trung Quốc Hà Lập Phong vào đầu ngày thứ hai của cuộc họp kéo dài hai ngày trước Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Châu Á-Thái Bình Dương (APEC), tại San Francisco, California, Mỹ, vào ngày 10/11/2023. (Ảnh: LOREN ELLIOTT/AFP qua Getty Images)

Ông Antoni nói: “Nó cách ly bạn một cách hiệu quả khỏi khả năng vỡ nợ có chọn lọc của Bộ Tài chính”, đề cập đến việc chính phủ hủy bỏ khoản nợ do một quốc gia khác nắm giữ như một hình thức trừng phạt kinh tế.

“Nếu chúng ta vay một đống tiền từ Trung Quốc và sau đó Trung Quốc quay lại xâm chiếm Đài Loan, chúng ta có thể nói, ‘Bạn biết không, tất cả các khoản nợ mà Trung Quốc sở hữu của chúng ta - chúng đã bị hủy bỏ. Chúng ta sẽ không trả lại số tiền đó'”, ông nói.

Ông Antoni lưu ý rằng một bước đi như vậy có thể đã được sử dụng để chống lại Nga khi nước này xâm lược Ukraine, “ngoại trừ việc Nga đã bán hết toàn bộ số nợ mà họ nắm giữ của Mỹ”.

Ông nói: “Vì vậy, tôi nghĩ thật hợp lý khi tin rằng việc Trung Quốc loại bỏ tất cả các khoản nợ của Mỹ có thể là khúc dạo đầu cho chiến tranh”.

May mắn thay cho Mỹ, Trung Quốc không cố gắng làm tràn ngập thị trường bằng kho trái phiếu kho bạc Mỹ mà chủ yếu để chúng hết hạn và không mua thêm. Ông Antoni cho biết nguyên nhân có thể là do họ mua trái phiếu vào thời điểm lãi suất thấp và bây giờ phải bán chúng với giá rẻ hơn nhiều.

Một tàu chở hàng đi qua eo biển Đài Loan trong khi khách du lịch ngắm nhìn từ ngọn hải đăng trên đảo Bình Đàm, điểm gần Đài Loan nhất ở Trung Quốc, ở tỉnh Phúc Kiến, Trung Quốc, vào ngày 16/4/2023. (Ảnh: GREG BAKER/AFP qua Getty Images)

Đổ lỗi cho ai?

Thật dễ dàng để đổ lỗi nợ chính phủ cao quá mức cho chính phủ, đặc biệt là Quốc hội. Nhưng các nhà kinh tế lại đổ lỗi phần lớn cho Fed.

Đúng là các nhà lập pháp chịu trách nhiệm phê duyệt ngân sách và bất kể đảng phái nào, từ lâu đã không thể cân đối được ngân sách. Nhưng chính Fed đã khiến việc vay mượn trở nên thuận tiện hơn bằng cách đặt ra lãi suất cực thấp trong suốt gần hai thập kỷ qua.

Ông Antoni nói: “[Trước đó] trong nhiều năm, khoản nợ không tăng nhiều vì việc tăng nó sẽ quá tốn kém”.

Ông Hanke nói: “Fed nên phải chịu trách nhiệm vì đã cho phép cung tiền mở rộng với tốc độ quá mức”.

“Lạm phát luôn luôn và ở mọi chỗ là một hiện tượng tiền tệ. Và, như đêm tiếp theo ngày, lãi suất đi theo tiến trình lạm phát. Vì vậy, Fed, do không chú ý đến tốc độ tăng trưởng nguồn cung tiền, chính là một thủ phạm”.

Việc Fed mua nợ chính phủ trong thời gian chi tiêu đạt quy mô khổng lồ trong đại dịch đã gây ra cơn bão lạm phát và tiếp tục được kéo dài đến năm 2022, ngay cả sau khi đại dịch đã kết thúc trên thực tế.

Ông Hanke nói: “Vật trưng bày 1 có tiêu đề trớ trêu là ‘Đạo luật giảm lạm phát’, một đạo luật chứa đầy các khoản trợ cấp và phân phát của chính phủ”.

Tổng thống Joe Biden (giữa), bên cạnh các nhà lập pháp, mỉm cười sau khi ký Đạo luật Giảm lạm phát năm 2022, tại Tòa Bạch Ốc ở Washington, Mỹ, vào ngày 16/8/2022. (Ảnh: MANDEL NGAN/AFP qua Getty Images

Theo ông Antoni, đợt chi tiêu đầu tiên trong mùa dịch COVID-19 vào năm 2020 không gây ra nhiều lạm phát vì Fed đã dành hai năm trước đó để thắt chặt nhẹ nguồn cung tiền.

Ông nói: “Bạn có một nền kinh tế đang phát triển nhanh chóng và nguồn cung tiền đang bị thu hẹp, cả hai đều rất giảm phát”. “Vì vậy, do đó, có rất nhiều bộ đệm, nếu bạn chấp nhận cách nói này, được tạo ra trong nền kinh tế để hấp thụ toàn bộ chi tiêu dư thừa đó vào năm 2020. Lạm phát tăng cao vào năm 2021 vì bộ đệm đó không còn nữa. Vì vậy, bất cứ điều gì khác chỉ là đổ thêm dầu vào lửa”.

Về lý thuyết, Fed nên thiết lập chính sách tiền tệ độc lập với các mối quan tâm chính trị. Tuy nhiên, trên thực tế, có vẻ như khi chính phủ muốn chi tiêu, Fed sẽ cung cấp điều kiện cho điều đó, theo ông Antoni.

Ông nói: “Lãnh đạo Fed đã cho thấy “họ không phụ thuộc vào dữ liệu, không độc lập mà họ chỉ đơn giản là nô lệ cho các ông chủ chính trị của mình”.

Ông không tin tưởng rằng Fed sẽ giữ lãi suất ở mức cao đủ lâu để chấm dứt mối đe dọa từ lạm phát.

Ông nói: “Chúng ta vẫn chưa quay trở lại mức tăng giá trước đại dịch và mọi người chỉ không tin tưởng rằng Fed sẽ đưa chúng ta đến đó”.

Ông Thornton lập luận rằng “Fed có rất ít triển vọng làm bất cứ điều gì không gây ra vấn đề thứ cấp”.

“Fed đã tự dồn mình vào chân tường. Nó cực kỳ dễ bảo trong những năm qua. Nỗ lực thắt chặt định lượng của nó, theo nghĩa là bán nợ chính phủ và chứng khoán đảm bảo bằng thế chấp, thực sự rất nhỏ trong bức tranh lớn hơn. Về mặt biểu đồ, bảng cân đối kế toán của Fed bùng nổ hướng lên trên và nó gần như không chững lại và đi xuống chút nào”, ông nói.

Giải pháp là gì?

Theo ông Thornton, nếu Fed không sẵn sàng giải quyết vấn đề, Quốc hội Mỹ sẽ phải vào cuộc. Tuy nhiên, sẽ cần một “cú giật cực lớn” để tạo ra biến chuyển đáng kể.

Ông nói: “Thực sự cần phải cắt giảm chi tiêu trên diện rộng để thu hút sự chú ý của các nhà đầu tư, lãnh đạo doanh nghiệp, doanh nhân và người lao động”.

Tuy nhiên, nó không nhất thiết phải phức tạp.

Sở giao dịch chứng khoán New York và bức tượng 'Cô gái không sợ hãi' trên Phố Wall ở Thành phố New York, Mỹ, vào ngày 23/3/2021. (Ảnh: ANGELA WEISS / AFP qua Getty Images)

Ông Thornton nói: “Tất cả những gì bạn phải làm chỉ là thiết lập lại mọi ngân sách, mọi phúc lợi của chính phủ, mọi khoản tiền lương của chính phủ trở lại, chẳng hạn, mức năm 2018”.

“Điều đó sẽ giải quyết được vấn đề. Nó sẽ giải quyết được vấn đề tài chính, nó sẽ giải quyết được vấn đề tâm lý mà mọi người đang gặp phải về nền kinh tế Mỹ”.

Ông lưu ý rằng những cắt giảm như vậy chắc chắn sẽ được các phương tiện truyền thông gọi là “hà khắc” và sẽ cần phải đủ lớn để có thể “làm phiền lòng” các nhân viên chính phủ cũng như những người được hưởng lợi từ các chương trình của chính phủ, và đây có thể là một sự hy sinh lớn về mặt chính trị.

Đồng thời, chính phủ sẽ phải thực hiện các bước để phục hồi nền kinh tế bằng cách cắt giảm thuế và các rào cản đối với doanh nghiệp, ông nói.

Ông Thornton chỉ ra quy định mới của Alabama giúp miễn thuế thu nhập tiểu bang cho công việc làm thêm giờ.

Ông nói: “Đó là điều chúng ta cần làm trên quy mô lớn hơn nhiều và chúng ta cần thực hiện nó trên toàn quốc”.

“Hy vọng rằng bạn sẽ thấy các chính trị gia phản ứng cùng với ít nhất một số nỗ lực theo đúng hướng, nhưng họ sẽ phải thực sự đạt được một số tiến bộ đáng kể và rất nhanh chóng và tôi sẽ không đánh cược ngay bây giờ rằng họ sẽ làm đủ.”

Theo The Epoch Times

Bảo Nguyên biên dịch