Nhiều người đã hy vọng kinh tế Trung Quốc sẽ cất cánh sau khi nước này mở cửa trở lại. Tuy nhiên, sau một quý tăng trưởng tích cực, nền kinh tế Trung Quốc giờ đây đã đi lệch hướng.
Vào đầu năm nay, nhiều nhà kinh tế đã dự đoán rằng cuộc “tái mở cửa tuyệt vời” sau COVID của Trung Quốc sẽ thúc đẩy chi tiêu trong nước và lĩnh vực tiêu dùng.
Sau nhiều năm phong tỏa, người ta hy vọng rằng người tiêu dùng sẽ đổ xô đi mua hàng, bù đắp cho sự chậm lại trong các lĩnh vực tăng trưởng truyền thống như sản xuất và bất động sản.
Nhưng sau một quý tăng trưởng kinh tế ngắn ngủi đầu tiên, nền kinh tế Trung Quốc đã đi lệch hướng.
Dữ liệu kinh tế gần đây nhất từ tháng 5 cho thấy tất cả các chỉ số đều xấu đi, từ tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên đến doanh số bán lẻ, giá bất động sản và đầu tư, theo dữ liệu chính thức từ Cục Thống kê Quốc gia.
Và nếu số liệu thống kê chính thức tệ như vậy, thì có lý do để tin rằng bức tranh kinh tế trên thực tế có thể còn tồi tệ hơn.
Bức tranh kinh tế
Chi tiêu yếu kém của người tiêu dùng đặc biệt đáng lo ngại vì các đòn bẩy truyền thống để thúc đẩy tăng trưởng đều đã bị đình trệ và Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) còn rất ít đòn bẩy để sử dụng. Doanh số bán lẻ, thứ mà Ngân hàng ING gọi là “động cơ tăng trưởng duy nhất còn hoạt động của Trung Quốc”, đang đặc biệt gặp khó khăn.
Ông Robert Carnell, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu tại châu Á - Thái Bình Dương của ING, cho biết trong một lưu ý cho khách hàng: “Và mặc dù tốc độ tăng trưởng hàng năm là 12,7% có vẻ ấn tượng, nhưng điều này tương đương với sự sụt giảm doanh số hàng tháng được điều chỉnh theo mùa và cho thấy đà thúc đẩy kinh tế do mở cửa trở lại đang giảm”.
-
- Người dân đi bộ qua một trung tâm mua sắm vào ngày thứ hai của kỳ nghỉ Lễ Lao động kéo dài 5 ngày ở Bắc Kinh, Trung Quốc, vào ngày 30/04/2023. (Ảnh: GREG BAKER/AFP qua Getty Images)
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến điều này, bao gồm sự bi quan của người tiêu dùng, tình trạng thất nghiệp và sự tháo chạy của của cải.
Tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên trong độ tuổi 16 - 24 đang ở mức cao nhất được ghi nhận, chiếm trên 20% tính đến tháng 04/2023. Điều này đã gây ra các vấn đề về ổn định xã hội cho ĐCSTQ. Người tiêu dùng lớn tuổi có nhiều tiền mặt hơn, nhưng lại trở nên bi quan hơn về tương lai của đất nước và đang hạn chế rút hầu bao.
Ngoài ra, Trung Quốc đang mất đi rất nhiều của cải do di cư. Khoảng 13.500 triệu phú đô la dự kiến sẽ rời Trung Quốc trong năm nay, sau khi 10.800 triệu phú đô la (và gia đình của họ) đã di cư khỏi Trung Quốc vào năm 2022, theo dữ liệu từ nhà tư vấn Henley & Partners. Đó là những tổn thất lớn nhất về tài sản khi so với bất kỳ quốc gia nào trên thế giới.
Các quan chức hàng đầu của ĐCSTQ lo lắng về tình hình kinh tế của quốc gia đến mức họ đang xin lời khuyên từ các nhà lãnh đạo doanh nghiệp về cách thúc đẩy tăng trưởng. Bloomberg News trích dẫn những người quen thuộc với vấn đề này, cho biết rằng, ít nhất 6 phiên tham vấn đã được tổ chức trong những tuần gần đây với các nhà lãnh đạo doanh nghiệp.
Trong số các chủ đề được thảo luận là việc làm thế nào để kích thích nền kinh tế, làm thế nào để thúc đẩy chi tiêu của khu vực tư nhân và làm thế nào để hồi sinh thị trường bất động sản. Các đề xuất bao gồm việc áp dụng nhiều yếu tố của nền kinh tế dựa trên thị trường hơn là nền kinh tế kế hoạch hóa.
“Các quan chức thừa nhận nền kinh tế Trung Quốc đang đối mặt với một giai đoạn quan trọng và đã thể hiện mong muốn để tìm ra các giải pháp mà họ chưa từng biết đến trước đây”, theo Bloomberg.
Mặc dù những phiên tham vấn tìm kiếm giải pháp này không hẳn là xa lạ với phương Tây, nhưng chúng lại không phổ biến đối với ĐCSTQ. Chúng nhấn mạnh tình hình thảm khốc mà nền kinh tế Trung Quốc đang phải đối mặt.
Biện pháp kích thích thông thường không còn tác dụng
Các biện pháp kích thích kinh tế thông thường trong sổ tay của ĐCSTQ đều đang có sẵn. Chúng bao gồm giảm lãi suất, cắt giảm dự trữ bắt buộc của ngân hàng và nới lỏng các hạn chế đối với phát triển bất động sản.
Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc vào ngày 13/06 đã hạ lãi suất ngắn hạn (cơ sở cho vay thường trực, hoặc SLF) xuống 10 điểm cơ bản, tương đương 0,1% để thúc đẩy hoạt động cho vay. Và vào ngày 15/06, nó cũng cắt giảm cơ sở cho vay trung hạn một năm (MLF) xuống 10 điểm cơ bản từ 2,75 xuống 2,65%.
Nhưng những phương pháp kích thích truyền thống đó giờ đây có ít tác dụng hơn do chúng đã được sử dụng nhiều trong hai thập kỷ qua.
Chẳng hạn, ĐCSTQ vốn đã khuyến khích ngân hàng cho vay nhiều đến mức việc nới lỏng hơn nữa các quy định pháp luật sẽ khiến ngành ngân hàng của nước này gặp nguy hiểm. Thị trường bất động sản, chiếm hơn 70% tài sản hộ gia đình và 25% GDP của Trung Quốc, vốn đã chiếm vai trò quan trọng quá mức trong nền kinh tế. Những người có điều kiện mua nhà đã có nhiều nhà, hầu hết trong số đó đang bị bỏ trống. Kích thích hơn nữa có thể khuyến khích những biến động khó lường trong thời kỳ khó khăn và gây ra tác hại không đáng có cho tài sản hộ gia đình và tiếp tục cản trở chi tiêu của người tiêu dùng.
Sau nhiều năm khuyến khích chi tiêu cho cơ sở hạ tầng, chính quyền địa phương và khu vực đã hết tiền mặt và phải đối mặt với tình trạng vỡ nợ. Đơn giản là có rất ít nhu cầu trong việc gia tăng số lượng đường cao tốc, cầu và đường hầm ở một quốc gia vốn đã xây dựng chúng quá mức để thúc đẩy tăng trưởng.
Tất cả những điều này làm cho mục tiêu tăng trưởng GDP 5% cả năm của ĐCSTQ trở thành một mục tiêu không thể đạt được.
Bài viết chỉ phản ánh quan điểm của tác giả, không nhất thiết phản ánh quan điểm của NTD Việt Nam.
Theo The Epoch Times
Bảo Nguyên biên dịch
Tác giả Fan Yu là chuyên gia trong lĩnh vực tài chính và kinh tế, đã có nhiều bài phân tích về nền kinh tế Trung Quốc từ năm 2015.
