Một mặt, tốc độ tăng trưởng công nghiệp của nước này bị đình trệ do chiến lược “giảm thiểu rủi ro” toàn cầu do G-7 dẫn dắt chống lại Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ); mặt khác, động thái tăng cung tiền của Bắc Kinh đã không giúp thúc đẩy nền kinh tế khi tiền không chảy đến tay người dân và tiêu dùng vẫn trì trệ.
Dữ liệu từ Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc, hay Ngân hàng Trung ương của Trung Quốc, cho thấy vào cuối tháng 4, số dư tiền rộng (M2) - thước đo lượng tiền lưu thông trong một nền kinh tế - là 252,7 ngàn tỷ CNY (nhân dân tệ) (35,4 ngàn tỷ USD), tăng 12,4% so với cùng thời kỳ năm ngoái, trong khi tỷ trọng cho vay bằng CNY là 226,2 ngàn tỷ CNY (31,7 ngàn tỷ USD), tăng 11,8% so với cùng thời kỳ năm ngoái; và nguồn tài chính xã hội lên tới 359,95 ngàn tỷ CNY (khoảng 50,5 ngàn tỷ USD), tăng 10% so với cùng thời kỳ năm ngoái.
Những con số này phản ánh một hiện tượng trong đó ĐCSTQ đã sử dụng nhiều hơn nguồn cung tiền mới được bổ sung để xử lý các khoản vay của chính phủ và trái phiếu tài chính xã hội.
Trong khi đó, sự xấu đi của nền kinh tế của Trung Quốc không có dấu hiệu dừng lại, với tỷ lệ thất nghiệp trong cuộc khảo sát đô thị toàn quốc vào tháng 4 ở mức 5,2% và tỷ lệ thanh niên trong độ tuổi 16 - 24 đạt 20,4% - mức cao nhất kể từ khi được đưa vào thống kê năm 2018.
Cấu trúc kép
Hôm 09/06, cổng thông tin Trung Quốc Tencent đưa tin, giáo sư Sun Liping thuộc Khoa Xã hội học tại Đại học Thanh Hoa cho biết vào tháng 4 tại một hội nghị thượng đỉnh doanh nhân rằng, một cấu trúc kép mới đang hình thành trong toàn bộ nền kinh tế Trung Quốc: một bên có thể được gọi là “kế hoạch quốc gia” và bên kia là “sinh kế của người dân.”
Ông Sun cho biết, “kế hoạch quốc gia” bao gồm cơ sở hạ tầng quan trọng, công nghệ cao, công nghiệp sản xuất tiên tiến, công nghiệp quân sự và nền tảng tài chính của chính phủ, là trọng tâm phân bổ nguồn lực của một quốc gia. Trong khi đó, phần “sinh kế của người dân” liên quan đến hầu hết các doanh nghiệp tư nhân vừa và nhỏ, có liên kết chặt chẽ đến cuộc sống của người dân. Đây cũng là nơi tạo ra phần lớn cơ hội việc làm ở Trung Quốc.
Ông so sánh hai khái niệm này là “phần trên” và “phần dưới”, nói rằng “phần trên” tương ứng với một “kế hoạch quốc gia” nuôi sống ít dân số và lực lượng lao động hơn, nhưng lại chiếm nhiều tài nguyên hơn, trong khi “phần dưới cơ thể” tương ứng với “sinh kế của người dân” có thể hỗ trợ nhiều người và lực lượng lao động hơn nhưng được cung cấp ít tài nguyên hơn.
Ông Sun cho biết, dữ liệu cho thấy xuất khẩu ngày càng tập trung vào “phần trên” và tỷ trọng của “phần dưới” đang giảm dần. Theo Tổng cục Hải quan, từ tháng 1 đến tháng 5, xuất khẩu các sản phẩm điện và cơ khí, như thiết bị xử lý dữ liệu tự động, điện thoại di động và ô tô, lên tới 5,57 ngàn tỷ CNY (khoảng 781,21 tỷ USD), chiếm 57,9% tổng kim ngạch xuất khẩu. Ngược lại, xuất khẩu các sản phẩm thâm dụng lao động, như quần áo và dệt may, chỉ đạt 1,65 ngàn tỷ CNY (khoảng 231,42 tỷ USD), chiếm 17,2% tổng giá trị xuất khẩu.
-
- Một nhà đầu tư Trung Quốc đứng trước màn hình hiển thị diễn biến thị trường chứng khoán tại một công ty chứng khoán ở Hàng Châu, tỉnh Chiết Giang phía đông Trung Quốc hôm 31/05/2016. (Ảnh: STR/AFP qua Getty Images)
Cục Thống kê công bố rằng từ tháng 1 đến tháng 4, đầu tư tài sản cố định của đất nước (không bao gồm các hộ gia đình ở nông thôn) là 14,7 ngàn tỷ CNY (2,06 ngàn tỷ USD), tăng 4,7% so với cùng thời kỳ năm ngoái. Trong số đó, đầu tư tài sản cố định tư nhân là 7,96 ngàn tỷ CNY (khoảng 1,12 ngàn tỷ USD), chỉ tăng 0,4% so với cùng kỳ năm ngoái. Đầu tư vào các ngành công nghệ cao tăng 14,7% so với cùng kỳ năm ngoái, trong đó đầu tư vào lĩnh vực sản xuất và lĩnh vực dịch vụ tăng lần lượt là 15,3% và 13,4%.
Theo ông Sun, tiền và tài nguyên ở thị trường Trung Quốc chủ yếu chảy vào một số lĩnh vực trong kế hoạch quốc gia của ĐCSTQ, và “Nền kinh tế Trung Quốc hiện đang trong một loại 'giảm phát do tắc nghẽn'”.
Ông Sun trích dẫn dữ liệu chính thức về tài chính xã hội trong quý đầu tiên cho biết trong số 14 ngàn tỷ CNY (khoảng 1,96 ngàn tỷ USD) tài chính xã hội, lĩnh vực sản xuất tương đối tiên tiến chiếm hơn 70%, và sau đó trái phiếu chính phủ chiếm 12,6%, được dùng để trả nợ cũ của chính phủ. Nói một cách dễ hiểu, “mặc dù lượng tiền cung ứng đang tăng lên nhanh chóng, nhưng nó chủ yếu được sử dụng cho 'phần trên [kế hoạch quốc gia]', chứ không phải 'phần dưới [sinh kế của người dân]'”.
Ông Sun nói, “Nhưng [nếu tiền chỉ được tiêu thụ] ở nửa trên, thì nó không thể đạt được toàn bộ chu kỳ lưu thông và cuối cùng, chu kỳ nửa trên sẽ không di chuyển”.
Theo Báo cáo thường niên năm 2022 của China Merchants Bank, 2,25% khách hàng Golden Sunflower - tức là những người có tổng tài sản trong tài khoản cá nhân lên tới 500.000 CNY (khoảng 7.000 USD) - chiếm 81,44% tài sản thực của ngân hàng, trong đó 0,07% các khách hàng chiếm 31,27% tài sản. 97,75% khách hàng phổ thông còn lại chỉ có tài sản bình quân đầu người là 12.500 CNY (khoảng 1.753,2 USD).
Trong một hội nghị về chủ đề tài chính ngày 07/04, giáo sư Liu Yuhui tại Viện Nghiên cứu Kinh tế thuộc Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc cho biết, dựa trên dữ liệu từ Ngân hàng Trung ương Trung Quốc, Trung Quốc hiện có 700 triệu người mắc nợ và tổng nợ của khu vực hộ gia đình cao tới 137,9% thu nhập khả dụng, phương tiện truyền thông tài chính Yicai của Trung Quốc đưa tin.
Lực cản tăng trưởng công nghiệp
-
- Một màn hình ngoài trời chiếu tin tức trực tiếp về việc nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình có bài phát biểu trong phiên bế mạc của Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc (NPC) tại Đại lễ đường Nhân dân, dọc theo một con phố ở Bắc Kinh, Trung Quốc, hôm 13/03/2023. (Ảnh: Jade Gao/ AFP qua Getty Images)
Hôm 05/05, nhà lãnh đạo ĐCSTQ Tập Cận Bình đã chủ trì cuộc họp đầu tiên của Ủy ban Tài chính Trung ương lần thứ XX, nhấn mạnh sự cần thiết phải thúc đẩy chuyển đổi và nâng cấp các ngành công nghiệp truyền thống, vốn không thể bị loại bỏ như là “ngành công nghiệp cấp thấp”.
Hôm 28/04, Bộ Chính trị của Ủy ban Trung ương đã thừa nhận rằng, “Nền kinh tế Trung Quốc chưa có sức mạnh nội sinh mạnh mẽ, nhu cầu vẫn chưa đủ, và việc chuyển đổi và nâng cấp nền kinh tế phải đối mặt với lực cản mới”.
Từ tháng 1 đến tháng 5, nhập khẩu và xuất khẩu các sản phẩm vi mạch của Trung Quốc đã giảm mạnh lần lượt là 24,2% và 17,2% so với cùng thời kỳ năm ngoái.
Cái gọi là “lực cản mới” có liên quan đến ảnh hưởng của cách tiếp cận “giảm thiểu rủi ro” của cộng đồng quốc tế đối với ĐCSTQ, do Nhóm G7 với các cường quốc công nghiệp như Mỹ, Đức, Anh, Pháp, Nhật Bản, Ý và Canada dẫn dắt.
Hôm 03/06, ông Shi Shan, một chuyên gia về Trung Quốc và là nhân viên truyền thông kỳ cựu, nói với The Epoch Times rằng, cách tiếp cận này có thể bao gồm ba khía cạnh, “Thứ nhất, [trong] nghiên cứu và phát triển công nghệ cao và cung cấp chất bán dẫn chính xác, liên minh Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan và Hà Lan đang tìm cách cô lập ĐCSTQ hoàn toàn”.
“Thứ hai, trong sản xuất chính xác và các nguyên liệu thô quan trọng, các đồng minh G-7 sẽ áp đặt các hạn chế có liên quan chống lại Trung Quốc và tìm kiếm các nguồn thay thế”.
Ông Shi nói, “Thứ ba, đối với các lĩnh vực như quần áo, giày dép, mũ và đồ chơi cũng như các mặt hàng tiêu dùng khác, các đồng minh G-7 sẽ duy trì thái độ hợp tác cởi mở với Trung Quốc”.
Ông Shi tin rằng chiến lược “giảm thiểu rủi ro” đã giáng một đòn mạnh vào ĐCSTQ bằng cách tấn công vào lĩnh vực quan trọng nhất mà ĐCSTQ cần để chuyển đổi nền kinh tế của mình, đặc biệt là để phục vụ tăng trưởng công nghiệp trong tương lai.
Ông Shi nói, tăng trưởng công nghiệp “dựa vào công nghệ và cộng đồng quốc tế đã áp đặt sự phong tỏa công nghệ đối với ĐCSTQ. Điều này khiến ĐCSTQ bị mắc kẹt giữa việc chuyển đổi và nâng cấp các ngành công nghiệp của mình và việc giữ lại cái gọi là 'các ngành công nghiệp cấp thấp'”.
Giảm thiểu rủi ro
Hội nghị thượng đỉnh G7 kết thúc tại Hiroshima, Nhật Bản ngày 21/05, mở rộng quy mô các nước tham gia, với Ấn Độ, Brazil, Hàn Quốc, Việt Nam, Úc, Comoros, Chủ tịch luân phiên AU (Liên minh châu Phi), Quần đảo Cook, Chủ tịch Diễn đàn các đảo Thái Bình Dương, và Indonesia, nước chủ tịch ASEAN đã được mời tham dự cuộc họp.
-
- Các nhà lãnh đạo thế giới G-7 trong ngày cuối cùng của Hội nghị thượng đỉnh G-7 tại Hiroshima, Nhật Bản, hôm 21/05/2023. (Ảnh: Stefan Rousseau-WPA Pool/Getty Images)
Một thông cáo chung nêu rõ tại hội nghị thượng đỉnh rằng về các vấn đề kinh tế, các thành viên G-7 đã sẵn sàng “giảm sự phụ thuộc quá mức trong chuỗi cung ứng quan trọng của chúng tôi [với Trung Quốc]”.
Tuyên bố nhấn mạnh tầm quan trọng của việc “giảm rủi ro và đa dạng hóa” trong chuỗi công nghiệp, kêu gọi tăng cường kiểm soát xuất khẩu công nghệ và đầu tư vào Trung Quốc, đồng thời quyết định bắt đầu thành lập “Nền tảng điều phối về cưỡng bức kinh tế” để tăng cường “đánh giá, chuẩn bị, răn đe và phản ứng trước sự cưỡng bức kinh tế” từ ĐCSTQ.
Các đồng minh G-7 tuyên bố: “Chúng tôi sẽ tìm cách giải quyết những thách thức do các chính sách phi thị trường và các hành vi làm méo mó nền kinh tế toàn cầu của Trung Quốc. Chúng tôi sẽ chống lại các hành vi xấu xa, chẳng hạn như chuyển giao công nghệ bất hợp pháp hoặc tiết lộ dữ liệu. Chúng tôi sẽ thúc đẩy khả năng chịu đựng sự cưỡng bức kinh tế”.
Thủ tướng Anh Rishi Sunak phát biểu sau hội nghị thượng đỉnh rằng, “Trung Quốc đặt ra thách thức lớn nhất trong thời đại của chúng ta đối với an ninh và thịnh vượng toàn cầu”. Reuters đưa tin: “Với G-7, chúng ta đang thực hiện các bước để ngăn chặn Trung Quốc sử dụng biện pháp cưỡng bức kinh tế để can thiệp vào các vấn đề chủ quyền của nước khác”.
Chủ tịch Ủy ban EU Von der Leyen cho biết, thâm hụt thương mại giữa EU và Trung Quốc đã tăng gấp ba lần trong 10 năm. “Sự mất cân đối này một phần là do các hành vi phi thị trường như trợ cấp ẩn, phân biệt đối xử trong đấu thầu công khai và các méo mó khác do hệ thống tư bản nhà nước của Trung Quốc tạo ra”.
Ông Sun chỉ ra rằng, có ba khía cạnh mà việc tái cấu trúc sau toàn cầu hóa phải đối mặt: sự phụ thuộc của châu Âu vào năng lượng và tài nguyên của Nga; sự phụ thuộc của châu Âu và Mỹ vào thị trường Trung Quốc; và sự phụ thuộc của Trung Quốc vào công nghệ cao, thiết bị cao cấp và nền tài chính của phương Tây. Ông cho biết hai sự phụ thuộc đầu tiên đã hoàn thành hoặc hoàn thành một nửa quá trình cải tổ trong khi việc loại bỏ sự phụ thuộc vào công nghệ vẫn đang diễn ra.
Theo The Epoch Times
Cát Duyên biên dịch
