Thêm một nỗ lực ổn định thị trường chứng khoán của Bắc Kinh, và lần này, mục tiêu bị nhắm đến là một quỹ phòng hộ định lượng. Liệu Bắc Kinh có thể xây dựng lại niềm tin của nhà đầu tư?
Lệnh cấm 3 ngày đối với một quỹ phòng hộ lớn với vận hành dựa vào máy tính được các sàn giao dịch chứng khoán chính của Trung Quốc đưa ra vào cuối ngày thứ 3 có thể là một nỗ lực khác của Bắc Kinh nhằm ổn định thị trường chứng khoán. Nhưng nó cũng làm nổi bật sự căng thẳng giữa các chiến lược giao dịch tích cực và nỗ lực của cơ quan quản lý nhằm đảm bảo sự ổn định của thị trường.
Bên cạnh đó, nó nhấn mạnh thực tế rằng các quỹ phòng hộ của Trung Quốc cũng đang trở thành nạn nhân của sự lao dốc của thị trường và nền kinh tế đang suy thoái của Trung Quốc.
Là một phần trong nỗ lực lớn hơn nhằm khôi phục niềm tin vào thị trường và chấn chỉnh các công ty giao dịch định lượng đang phát triển nhanh chóng của Trung Quốc, các sàn giao dịch Thượng Hải và Thâm Quyến đã tạm ngừng hoạt động giao dịch, một động thái chưa từng có, cho đến ngày 22/2 đối với quỹ Ningbo Lingjun Investment (Lingjun), một quỹ định lượng lớn.
Theo các sàn giao dịch chứng khoán, lệnh bán tháo cổ phiếu của Lingjun trong phiên giao dịch sớm hôm thứ 2 đã vi phạm các quy định giao dịch có trật tự và trùng hợp với sự sụt giảm nhanh chóng diễn ra sau đó của các chỉ số chứng khoán lớn của Trung Quốc.
Các quỹ định lượng hoạt động dựa vào vô số tín hiệu giao dịch, chẳng hạn như dữ liệu kinh tế, giá trị tài sản toàn cầu và tin tức doanh nghiệp theo thời gian thực. Các quỹ này sử dụng các thuật toán độc quyền để tạo ra các mô hình phức tạp dựa trên động lực, chất lượng, giá trị và sức mạnh tài chính.
Các kỹ thuật định lượng đã trở nên phổ biến khi các nhà quản lý tài sản hướng tới mục tiêu đạt được kết quả hoạt động vượt xa hơn các tiêu chuẩn thị trường. Tuy nhiên, khi các quỹ này mở rộng, họ mất đi khả năng phản ứng nhanh và khai thác sự kém hiệu quả của thị trường.
Các quỹ định lượng cũng có thể trở nên nguy hiểm khi chúng được quảng cáo là có khả năng chống chịu đà giảm giá hoặc sử dụng các chiến lược ngắn hạn. Một hành động sai lầm có thể dẫn đến sự sụp đổ, và tin tức này vẫn thường xuất hiện trên các tờ báo.
Theo các sàn giao dịch, Lingjun, công ty quản lý hơn 60 tỷ CNY (nhân dân tệ) (khoảng 8,3 tỷ USD), đã bán tổng cộng 2,57 tỷ CNY (khoảng 357,4 triệu USD) cổ phiếu hạng A trong khoảng thời gian từ 9:30 sáng đến 9:31 sáng thứ 2 (19/2). Theo tuyên bố của sàn chứng khoán Thâm Quyến, lệnh bán của quỹ cấu thành “hành vi giao dịch bất thường” và công ty đã bị cảnh cáo nhiều lần vì lý do tương tự trong năm nay. [Cổ phiếu hạng A là cổ phiếu của các công ty Trung Quốc được niêm yết bằng đồng CNY trên sàn chứng khoán Thượng Hải và Thâm Quyến].
Sàn giao dịch này nói rằng nó cần tăng cường giám sát và duy trì “thái độ không khoan nhượng” đối với bất kỳ hành vi nào vi phạm quyền hợp pháp của nhà đầu tư.
Ngoài ra, các sàn giao dịch chứng khoán đã thông báo rằng họ và Ủy ban Điều tiết Chứng khoán Trung Quốc, cơ quan giám sát chứng khoán, sẽ triển khai một hệ thống giám sát mới để kiểm tra chặt chẽ mọi hoạt động thị trường của các quỹ định lượng dựa trên máy tính và sử dụng các chiến lược giao dịch tự động phức tạp.
-
- Một người đi bộ đi ngang qua Sở giao dịch chứng khoán Thượng Hải ở Thượng Hải, Trung Quốc, vào ngày 4/11/2020. (Ảnh: Hector Retamal/AFP qua Getty Images)
‘Cơn địa chấn định lượng’
Tuần này, các chuyên gia tại quỹ phòng hộ giao dịch công khai lớn nhất, Man Group, đã so sánh tình trạng hỗn loạn hiện tại trong lĩnh vực giao dịch định lượng của Trung Quốc với một “cơn địa chấn định lượng” tương tự như cuộc khủng hoảng năm 2007 ở Mỹ khi các danh mục đầu tư được xây dựng bằng cách sử dụng các mô hình định lượng gặp phải những tổn thất đặc biệt trong khoảng thời gian từ ngày 7/8 đến ngày 9/8 năm đó.
Man Group viết trong một ghi chú mà The Epoch Times đã xem: “Cuộc khủng hoảng này diễn ra theo trình tự gợi liên tưởng đến những quân domino đổ xuống, mỗi sự kiện lại kích hoạt sự kiện tiếp theo”.
Có một mối lo ngại lớn hơn về tình trạng của thị trường tài chính của Trung Quốc và lệnh cấm giao dịch đối với Lingjun Investment chỉ là một ví dụ về điều đó. Mức thấp nhất trong 5 năm gần đây của chỉ số blue-chip (cổ phiếu vốn hóa lớn) Trung Quốc - CSI 300 - đã làm dấy lên lo ngại về khả năng bất ổn kéo dài của thị trường, rủi ro do các quỹ định lượng và quỹ phòng hộ gây ra, cũng như thực tế là các quỹ phòng hộ Trung Quốc cũng đang phải đối mặt với sức ép từ kinh tế suy thoái của Trung Quốc.
Cơn chấn động ban đầu được thúc đẩy bởi sự sụp đổ kéo dài của thị trường trong ba năm trước đó khi nền kinh tế lớn thứ hai thế giới phải đối phó với hậu quả từ đại dịch COVID-19.
Tính đến ngày 31/1, cổ phiếu Trung Quốc đã giảm giá đáng kể, với tỷ lệ giá cổ phiếu trên lợi nhuận tương lai rơi xuống dưới 10 lần - mức giảm lớn nhất đối với Chỉ số Thế giới MSCI kể từ năm 2006.
Sự phục hồi kinh tế mờ nhạt đã làm suy yếu lợi nhuận của các tập đoàn Trung Quốc, làm giảm lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu của họ xuống mức thấp nhất trong 20 năm, trái ngược hoàn toàn với khả năng sinh lời mạnh mẽ được chứng kiến ở các nền kinh tế phát triển, đặc biệt là Mỹ.
Do đó, tâm lý nhà đầu tư ở Trung Quốc đã xấu đi đáng kể; ví dụ: Man Group lưu ý rằng một chỉ số dựa trên các bản điều chỉnh của nhà phân tích bên bán đã rơi xuống mức thấp nhất từng được ghi nhận.
Đầu tháng 2, một làn sóng bán tháo mới và xu hướng giảm giá dài hạn đã kích hoạt các sản phẩm định lượng có cấu trúc. Những sản phẩm này được tạo ra để kiếm tiền khi các chỉ số chứng khoán chính dao động trong một phạm vi nhất định.
Tuy nhiên, họ phải bán khống hợp đồng tương lai quỹ chỉ số vì thị trường giảm nhanh hơn và kéo dài hơn dự kiến, điều này gây ra sự bất ổn đáng kể và các vấn đề với thị trường các giao dịch tương lai.
Theo số liệu của Bloomberg, so với chỉ số chứng khoán CSI 300 chuẩn, giảm 6,3% trong tháng 1, các quỹ định lượng tư nhân mất trung bình 7,2%.
Các quỹ định lượng cũng đang phải đối mặt với những vấn đề mới do sự sụt giảm gần đây của các cổ phiếu vốn hóa nhỏ và các hạn chế bán khống gần đây.
CSI 300 đã tăng vào thứ 4 sau lệnh cấm đối với Lingjun.
-
- Một người đeo khẩu trang khi đứng trước cổng Tòa nhà Sở giao dịch chứng khoán Thượng Hải vào ngày 03/2/2020 tại Thượng Hải, Trung Quốc. (Ảnh: Yifan Ding/Getty Images)
Gia tăng giám sát
Sau những lời chỉ trích năm ngoái - từ các nhà đầu tư nhỏ hơn và các quỹ đầu tư chỉ mua vào - rằng các quỹ định lượng và phòng hộ đang thu được lợi nhuận khổng lồ từ sự sụt giảm và biến động giá cổ phiếu, chính quyền Trung Quốc bắt đầu chú ý hơn đến các quỹ định lượng.
Khi các nhà quản lý tìm cách vực dậy niềm tin của thị trường trước sự lao dốc của thị trường gần đây, chủ tịch mới của Ủy ban Điều tiết Chứng khoán Trung Quốc, ông Wu Qing, đã gặp gỡ những bên tham gia thị trường vào cuối tuần để thảo luận về việc giám sát nhiều hơn trong nỗ lực khôi phục niềm tin của nhà đầu tư.
Thị trường chứng khoán trị giá 8,6 nghìn tỷ USD của quốc gia này đã giảm 1% trong năm 2024 đến nay sau khi giảm ba năm liên tiếp.
Trước khi bắt đầu giao dịch, các quỹ định lượng mới sẽ phải tiết lộ kế hoạch đầu tư của họ cho chính quyền, sàn giao dịch chứng khoán Thượng Hải và Thâm Quyến cho biết hôm thứ 3. Các quỹ định lượng nước ngoài giao dịch cổ phiếu thông qua chương trình Stock Connect ở Hong Kong cũng sẽ phải tuân theo quy định này.
Số liệu thống kê chính thức gần đây nhất cho thấy đến cuối năm 2021, tổng giá trị của các quỹ phòng hộ định lượng của Trung Quốc đạt 1,26 nghìn tỷ CNY (khoảng 179,4 tỷ USD). Sự tăng trưởng nhanh chóng của ngành cũng đã thu hút các công ty định lượng nước ngoài như Two Sigma và Winton trong những năm gần đây.
Trong khi đó, trong khi Lingjun đã xin lỗi về hành động hôm thứ 2 và chỉ số tiêu chuẩn nội địa CSI 300 tăng 1,3% (đạt 3456,87) vào cuối ngày thứ 4, Man Group tự hỏi liệu những biện pháp này có thể xây dựng lại niềm tin của nhà đầu tư và liệu hiệu quả của chúng có được duy trì.
Ghi chú của Man Group cho biết: “Những nỗ lực tương tự trong năm 2016 đã không dẫn đến sự phục hồi hình chữ V rõ rệt”. “Cuối cùng, sự hồi sinh của nền kinh tế Trung Quốc và sự cải thiện về lợi nhuận của doanh nghiệp là điều cần thiết để vượt qua cuộc khủng hoảng này”.
Nhà quản lý quỹ định lượng tự tử?
Mới đây, ông Cao Xin, nhà sáng lập Công ty TNHH Quản lý Tài sản Tianli (Thượng Hải), một người mới chỉ 34 tuổi, đã qua đời. Thông tin này đã gây chấn động cộng đồng đầu tư.
Tờ Caixin vào ngày 7/2 đưa tin ông Cao Xin đã qua đời vào ngày 31/1 vì có vấn đề về sức khỏe tâm thần.
Bài báo dẫn lời những người biết về sự việc cho biết, người thân, bạn bè và đồng nghiệp vô cùng đau buồn và tiếc nuối trước cái chết của ông Cao Xin.
Những người nói trên nói rằng Tianli không phải là một công ty cổ phần tư nhân định lượng. Tianli là công ty đang tham gia vào vốn đầu tư mạo hiểm trên thị trường sơ cấp. Tianli cũng không có các khoản đầu tư có đòn bẩy như thông tin trên mạng.
Bài báo cho biết, kể từ đầu năm nay, các cổ phiếu vốn hóa siêu nhỏ, thứ vốn là trọng tâm của các quỹ định lượng đã trải qua đợt điều chỉnh mạnh, với mức giảm gần 50%.
Tuy nhiên, trên mạng có tin ông Cao Xin đã chết sau khi nhảy từ một tòa nhà xuống.
Theo Deep Blue Finance, một ảnh chụp màn hình cuộc trò chuyện đã được lan truyền trên mạng xã hội ở quy mô nhỏ. Ảnh chụp màn hình cho biết một nhà quản lý quỹ định lượng vốn cổ phần tư nhân ở Thượng Hải đã nhảy từ một tòa nhà xuống và tử vong. Vì vậy, nhiều người nghi ngờ người tử vong chính là ông Cao Xin và nghi ngờ cái chết có liên quan đến cú sốc trên thị trường vừa qua.
Được biết, tin nhắn cuối cùng của ông Cao Xin trên mạng xã hội có nội dung: "Hãy bước một bước trước tiên, tạm biệt". “Trầm cảm quá đau đớn, xin lỗi, tôi phải bước một bước trước tiên, tôi rất muốn yêu thương thế giới này…”
Tin nhắn cuối cùng trên tài khoản Weibo cá nhân của ông Cao Xin là vào ngày 28/1. Ông đã đến Jakarta, Indonesia để kiểm tra thị trường nước ngoài và cho biết sẽ bắt đầu tập trung vào thị trường nước ngoài trong năm nay.
Ngày 13/6/2023, ông Cao Xin đăng bài trên Weibo than thở rằng vạn vật đều vô thường, không tồn tại mãi mãi, và chúng ta phải sống trong hiện tại. Khi đó, ông còn cho rằng tiêu chuẩn để sống ở hiện tại là: làm sao để nếu chết vào giây phút sau, bạn sẽ không phải hối tiếc.
Thông tin công khai cho thấy Tianli Asset được thành lập vào tháng 7/2016. Ông Cao Xin, hiện tên là Cao Bangxun, là đối tác sáng lập của Công ty TNHH Quản lý Tài sản Tianli (Thượng Hải) (Tianli Asset Management Co., Ltd.) và là nhà quản lý quỹ đầu tư mạo hiểm và quỹ cổ phần tư nhân; ông cũng là Chủ tịch của Zhongrong Holding Group Ltd.
-
- Người dân đi bộ qua cây cầu có bảng chỉ báo chứng khoán ở khu tài chính Lục Gia Chủy ở Thượng Hải, Trung Quốc, vào ngày 17/10/2022. (Ảnh: Hector Retamal/AFP qua Getty Images)
Nhà đầu tư chứng khoán cùng quẫn, nổi loạn vì chứng khoán lao dốc
Chỉ số CSI 300, thước đo sức khỏe của thị trường chứng khoán Trung Quốc đại lục, đã giảm khoảng 40% kể từ mức đỉnh vào năm 2021, trong khi Chỉ số Hang Seng China Enterprises Index (của Hong Kong) chứng kiến mức giảm đáng kinh ngạc khoảng 50%.
Hậu quả là thị trường chứng khoán ở Hong Kong và Trung Quốc đã chứng kiến giá trị sụt giảm khoảng 7 nghìn tỷ USD (kể từ mức đỉnh năm 2021).
Khi Trung Quốc chuẩn bị đón Tết Nguyên đán, việc đảm bảo sự ổn định của thị trường chứng khoán nổi lên như một mối quan tâm hàng đầu của ĐCSTQ (Đảng Cộng sản Trung Quốc). Cá nhân nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình được cho là đã quan tâm trực tiếp tới việc tổ chức các hoạt động giải cứu, đánh dấu sự tham gia lần thứ 2 của ông kể từ khi ông tới thăm Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc và Cục Quản lý Ngoại hối Nhà nước vào tháng 10 năm ngoái. Động thái này được nhiều người hiểu là một dấu hiệu cho thấy tính nghiêm trọng của những nỗ lực ổn định thị trường của chế độ.
Những hậu quả của việc chứng khoán lao dốc là rất thương tâm.
Theo thông tin từ giới đầu tư trên mạng xã hội Trung Quốc, vụ tự sát của ông Cao ở trên là do thị trường chứng khoán sụp đổ. Chuỗi cung ứng quỹ của ông Cao đã bị cắt đứt do giá trị cổ phiếu mà ông ấy nắm giữ giảm mạnh. Người ta cũng nói rằng ông Cao đã vay số tiền khổng lồ từ những kẻ cho vay nặng lãi để cố gắng cân bằng nguồn tiền. Tuy nhiên, thị trường chứng khoán Trung Quốc tiếp tục lao dốc, khiến ông Cao mất tiền và không có khả năng trả nợ.
Ông Xiao Yu, tới từ Shanghai Tianmei Network Technology Co., Ltd., tiết lộ trong một video trên tài khoản mạng xã hội của mình rằng ông đã lỗ hơn 5 triệu CNY (nhân dân tệ) (703.000 USD) khi giao dịch chứng khoán trong 10 năm qua. Ông hiện không có nhà, không xe, chưa lập gia đình và mắc khoản nợ 3,5 triệu CNY (492.000 USD). Ông Xiao nói rằng ông tuyệt vọng đến mức từng lên kế hoạch đến Sở giao dịch chứng khoán Thượng Hải để trả thù. Ông cũng đã nhiều lần có ý định tự tử vì thị trường chứng khoán Trung Quốc thua lỗ.
Ông nói trong video: “Thị trường cổ phiếu hạng A ngày nay đang trong một thời kỳ giảm giá kéo dài. Nó đang thử thách mọi người, thậm chí cả tổng tài sản của mỗi gia đình”. [Cổ phiếu hạng A: cổ phiếu của các công ty Trung Quốc niêm yết bằng CNY ở Thượng Hải và Thâm Quyến].
-
- Một nhà đầu tư nhìn vào màn hình hiển thị diễn biến thị trường chứng khoán tại một công ty chứng khoán ở Nam Kinh, tỉnh Giang Tô phía đông Trung Quốc, vào ngày 6/7/2020. (Ảnh: STR/AFP qua Getty Images)
Thống kê cho thấy trong số 1,4 tỷ dân của Trung Quốc, 600 triệu người Trung Quốc có thu nhập hàng tháng chỉ 1.000 CNY và 900 triệu người có thu nhập hàng tháng dưới 2.000 CNY.
Ước tính có 200 triệu người Trung Quốc đầu tư vào thị trường chứng khoán Trung Quốc.
Ông Tạ Điền (Frank Xie), phó giáo sư tiếp thị tại Đại học Nam Carolina Aiken và là cây bút của The Epoch Times, đã viết vào ngày 9/2: “Những người có thu nhập khả dụng có thể mua và đầu tư vào cổ phiếu đều thuộc tầng lớp trung lưu và thượng lưu trong xã hội Trung Quốc. Đây phải là trụ cột thực sự của nền kinh tế Trung Quốc và là nhóm tiêu dùng chính. Những người Trung Quốc giàu có nhất này, không bao gồm giới tinh hoa hàng đầu và các nhóm đứng đầu ĐCSTQ, là mục tiêu chính để ĐCSTQ khai thác”.
“Các nhà đầu tư thông thường ở Trung Quốc ít tiếp cận được thông tin thực. ĐCSTQ và các thế lực kiểm soát các phương tiện truyền thông cũng như quyền phát ngôn, đồng thời lừa dối người dân ngày này qua ngày khác để thu hút hàng loạt nhà đầu tư cá nhân Trung Quốc tham gia vào”, ông viết.
Ông Viên Hồng Băng (Yuan Hongbing), một học giả ở Úc, nói với The Epoch Times vào ngày 12/2 rằng theo quan điểm của lãnh đạo ĐCSTQ, thị trường chứng khoán chỉ có một vai trò duy nhất là tài trợ cho các doanh nghiệp nhà nước của ĐCSTQ. “Nếu người giàu hay tầng lớp trung lưu của Trung Quốc vẫn muốn duy trì sự giàu có của mình theo mô hình tư duy trước đây thì điều đó hoàn toàn là không thể. Do sự suy thoái nhanh chóng của toàn bộ nền kinh tế Trung Quốc, xu hướng nghèo hóa chung của người dân Trung Quốc đã bắt đầu”.
Tổn thất của các nhà đầu tư chứng khoán dường như đang khiến họ bị kích động. Vào ngày 2/2, tài khoản Weibo của Đại sứ quán Mỹ đã đăng một tuyên bố nhân kỷ niệm 3 năm cuộc đảo chính quân sự ở Miến Điện (Myanmar), nhưng phần bình luận của bài đăng lại chứa đầy thông tin về sự sụp đổ của thị trường chứng khoán Trung Quốc.
Một cư dân mạng bình luận, đề cập đến tài khoản đại sứ quán ít bị kiểm duyệt hơn: “Tự do ngôn luận đang ở đây. Cảm ơn nước Mỹ”.
Điều tương tự cũng xảy ra vào ngày 3/2 khi tài khoản Weibo của Đại sứ quán Mỹ đăng bài về việc bảo tồn hươu cao cổ ở châu Phi. Tuy nhiên, những bình luận lại không liên quan gì đến hươu cao cổ mà chủ yếu xoay quanh mối lo ngại của cư dân mạng về thị trường chứng khoán Trung Quốc. Nhiều người còn tố cáo sự tà ác của ĐCSTQ, thậm chí còn yêu cầu Mỹ gửi quân đến “loại bỏ căn bệnh ung thư trên trái đất” và tuyên bố sẽ “dẫn đường cho quân đội Mỹ”.
Bảo Nguyên tổng hợp
