Sự chú ý đang được tập trung vào chính sách để đồng CNY mất giá dần dần của chính quyền Trung Quốc. Tại sao Bắc Kinh lại làm như vậy?
Trong bối cảnh đồng USD mạnh lên và tỷ giá hối đoái của đồng CNY (nhân dân tệ Trung Quốc) so với đồng USD liên tục giảm, ngân hàng trung ương Trung Quốc, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC), đã thực hiện chính sách để đồng CNY mất giá dần dần, và điều này đã thu hút sự chú ý đáng kể. Kể từ đầu năm, đồng CNY đã mất giá 2,1% so với đồng USD.
PBOC từ lâu đã kiểm soát chặt chẽ tỷ giá hối đoái của đồng CNY so với các loại tiền tệ chính trên thế giới, chẳng hạn như đồng USD.
Tính đến ngày 31/5, 1 USD đổi được 7,242 CNY, so với 7,1106 CNY vào một năm trước đó. Vào ngày 1/1, tỷ giá là 7,0896 CNY đổi 1 USD và vào ngày 29/5, tỷ giá đã chạm mức thấp nhất trong năm là 7,2504 CNY.
Trong suốt năm nay, tỷ giá tham chiếu hàng ngày do PBOC thiết lập đã dao động trong khoảng từ 7,09 đến 7,11. Tuy nhiên, gần đây, tỷ giá hối đoái trên thị trường đã giảm 2% so với tỷ giá tham chiếu, đây là điều lần đầu tiên xảy ra trong 8 năm.
Vào ngày 29/5, trước khi thị trường ngoại hối mở cửa, PBOC đã đặt tỷ giá trung tâm ở mức 7,1106 CNY đổi 1 USD, mức thấp nhất kể từ ngày 23/1 năm nay nhưng vẫn cao hơn 1400 điểm cơ bản so với dự báo của Reuters.
Để ngăn đồng CNY mất giá quá nhanh và duy trì tỷ giá hối đoái tương đối ổn định, một số ngân hàng nhà nước lớn của Trung Quốc gần đây đã mua USD trên thị trường nước ngoài và bán trên thị trường giao ngay. Thị trường tài chính toàn cầu đã lưu ý đến chính sách làm CNY mất giá dần dần này.
Có nhiều yếu tố góp phần vào sự mất giá của đồng CNY. Một trong những lý do chính là sự tăng trưởng liên tục của nền kinh tế Hoa Kỳ và sự vững mạnh của đồng USD.
Gần đây, lợi tức trái phiếu kho bạc Hoa Kỳ tiếp tục tăng, đạt mức cao nhất trong 4 tuần. Vào ngày 28/5, Hội đồng Hội nghị (Conference Board) đã báo cáo một sự cải thiện đáng kể trong chỉ số niềm tin người tiêu dùng của Hoa Kỳ trong tháng 5, tăng từ 97,5 vào tháng 4 lên 102, mức tăng đầu tiên trong 4 tháng, cho thấy xu hướng tăng trưởng kinh tế tích cực.
Sự gia tăng lợi tức trái phiếu kho bạc và dữ liệu kinh tế tích cực của Hoa Kỳ đã củng cố giá trị của đồng USD trên thị trường tài chính toàn cầu, trực tiếp dẫn đến sự yếu đi của đồng CNY và góp phần vào sự mất giá của đồng tiền này so với đồng USD.
-
- Một người đi bộ đi ngang qua Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc ở trung tâm Bắc Kinh, Trung Quốc, vào ngày 9/8/2007. (Ảnh: Teh Eng Koon/AFP qua Getty Images)
Lý do cho việc để đồng CNY mất giá dần dần
Ông Tạ Điền (Frank Tian Xie), giáo sư kinh doanh tại Đại học Nam Carolina Aiken, đã trao đổi với The Epoch Times và cho biết tin tức xung quanh kế hoạch để đồng CNY dần dần mất giá của Trung Quốc là đáng tin cậy.
"Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc từ lâu đã thao túng tỷ giá hối đoái, cho phép tỷ giá chỉ dao động trong một phạm vi rất hẹp", ông nói. "Tuy nhiên, khi nền kinh tế suy thoái và khi xuất khẩu suy yếu, chuyển từ xuất khẩu sang Châu Âu và Hoa Kỳ sang Nga và Đông Nam Á, những mặt hàng xuất khẩu này không thể mang lại đủ các ngoại tệ mạnh như USD và EUR [đồng euro]. Trung Quốc kiếm được một số RUB [đồng rúp Nga], không giúp ích gì cho việc duy trì tỷ giá hối đoái của đồng CNY".
Ông Tạ chỉ ra rằng việc duy trì tỷ giá hối đoái tăng trong những hoàn cảnh như vậy là tốn kém và chi phí sẽ chỉ tăng lên. Trong khi đó, Châu Âu và Hoa Kỳ sẽ phản ứng nếu đồng CNY mất giá quá nhiều. Hiện tại, Trung Quốc đang tham gia vào việc bán phá giá hàng hóa giá rẻ trên thị trường quốc tế. Nếu đồng CNY giảm thêm nữa, những cáo buộc như vậy sẽ trở nên có căn cứ hơn.
Ông cho biết, “Trung Quốc không còn lựa chọn nào khác ngoài việc áp dụng cách tiếp cận này vì họ không thể tiếp tục duy trì tỷ giá hối đoái. Vì vậy, họ đã áp dụng cách tiếp cận mất giá có kiểm soát, dần dần nhưng ổn định”.
Vấn đề với nợ
Bên cạnh đồng USD mạnh, các yếu tố khác, chẳng hạn như nợ địa phương khổng lồ của Trung Quốc và việc phát hành tiền tệ ồ ạt, cũng làm giảm giá trị của đồng CNY.
Theo báo cáo của Viện Tài chính và Phát triển Quốc gia Trung Quốc, tỷ lệ nợ trên GDP của nước này đã tăng vọt lên 287,8% vào năm 2023, tăng 13,5% so với năm trước.
Dữ liệu chính thức của chính quyền Trung Quốc cho thấy tính đến cuối năm 2023, nợ chưa thanh toán của chính quyền địa phương đã vượt quá 40 nghìn tỷ CNY (5,5 nghìn tỷ USD). Đây chỉ là khoản nợ công khai, trong khi nợ ngầm được cho là thậm chí còn lớn hơn. Theo ước tính của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và các ngân hàng đầu tư Phố Wall, tổng nợ ngầm của Trung Quốc trong khoảng từ 7 đến 11 nghìn tỷ USD.
Theo Bộ Tài chính Trung Quốc, từ tháng 1 đến tháng 4, chính quyền địa phương đã phát hành trái phiếu mới với tổng giá trị 970,8 tỷ CNY (134 tỷ USD) và trái phiếu đảo nợ với tổng giá trị 947 tỷ CNY (130,7 tỷ USD). Chỉ tính riêng trong tháng 4, trái phiếu chính quyền địa phương đã lên tới 1,9178 nghìn tỷ CNY (264,8 tỷ USD), bao gồm 637,5 tỷ CNY (88 tỷ USD) trái phiếu tổng hợp và 1,2803 nghìn tỷ CNY (176,75 tỷ USD) trái phiếu đặc biệt.
Vào ngày 9/4, cơ quan xếp hạng tín dụng Fitch của Mỹ chỉ ra rằng nền kinh tế Trung Quốc không còn có thể dựa vào mô hình tăng trưởng cũ và phải đối mặt với sự bất ổn ngày càng tăng, với tài chính công đang bộc lộ sự rủi ro. Fitch cũng đã điều chỉnh triển vọng xếp hạng tín nhiệm nợ nước ngoài dài hạn của Trung Quốc từ ổn định xuống tiêu cực.
Vào ngày 16/4, Fitch đã hạ triển vọng xếp hạng tín nhiệm của 6 ngân hàng nhà nước lớn của Trung Quốc từ ổn định xuống tiêu cực do áp lực khổng lồ và mối lo ngại về khả năng hỗ trợ của chính quyền Trung Quốc khi các ngân hàng đang phải chịu áp lực.
Vào ngày 25/5, ông Đỗ Văn (Du Wen), một cựu quan chức chính phủ Trung Quốc, đã đăng trên X rằng Trung Quốc đang trải qua một cuộc khủng hoảng kinh tế chưa từng có, trong đó nợ địa phương đặc biệt có vấn đề. Ông cho biết các quan chức trong chính quyền Trung Quốc tin rằng nợ địa phương sẽ đè bẹp nền kinh tế Trung Quốc.
Hơn nữa, vào tháng 12 năm ngoái, Moody's đã hạ triển vọng xếp hạng tín nhiệm của 8 ngân hàng Trung Quốc từ ổn định xuống tiêu cực.
Bộ Tài chính Trung Quốc đã công bố kế hoạch vào ngày 13/5 để phát hành trái phiếu kho bạc đặc biệt siêu dài hạn bắt đầu từ năm nay, với đợt phát hành ban đầu là 1 nghìn tỷ CNY (138 tỷ USD). Trái phiếu chính phủ siêu dài hạn của năm nay có kỳ hạn là 20, 30 và 50 năm.
Báo cáo công tác của chính quyền Trung Quốc năm nay nêu rõ rằng việc phát hành trái phiếu kho bạc siêu dài hạn sẽ tiếp tục trong nhiều năm. Dựa trên tình hình kinh tế và tài chính của Trung Quốc, hầu hết các khoản tiền từ các trái phiếu kho bạc đặc biệt này được cho là sẽ được chuyển trực tiếp cho các chính quyền địa phương vốn đang ngập trong nợ.
-
- Những tờ tiền đô la Mỹ đang được đếm bên cạnh những chồng tiền giấy 100 nhân dân tệ (CNY) tại một ngân hàng ở Hoài Bắc, tỉnh An Huy, Trung Quốc, vào ngày 24/9/2013. (Ảnh: STR/AFP qua Getty Images)
Mức tỷ giá hối đoái hợp lý
Bà Gita Gopinath, Phó giám đốc điều hành thứ nhất của IMF, gần đây đã đề xuất rằng ngân hàng trung ương Trung Quốc nên cân nhắc việc làm cho tỷ giá hối đoái của đồng CNY linh hoạt hơn để giảm bớt tình trạng giảm phát và giúp hấp thụ áp lực bên ngoài.
Ông Tạ giải thích rằng chính quyền Trung Quốc không thể từ bỏ quyền kiểm soát tỷ giá hối đoái vào thời điểm này. Ông cho biết, "Tỷ giá hối đoái hợp lý chỉ có thể được phản ánh ra trong điều kiện tỷ giá hối đoái thực sự cởi mở".
Trong cuốn sách “Kho của Rồng" (The Dragon’s Vault) xuất bản năm 2013, ông Tạ ước tính rằng, dựa trên lượng tiền tệ do chính quyền Trung Quốc phát hành và các yếu tố như năng suất ở Trung Quốc và Hoa Kỳ, nếu có sự trao đổi tiền tệ hoàn toàn tự do, 1 USD có khả năng đổi được 20 đến 30 CNY. Tuy nhiên, chính quyền Trung Quốc không dám cho phép sự trao đổi tiền tệ tự do.
Chính sách tài chính là thước đo tình hình kinh tế và chính sách để đồng CNY dần dần mất giá của PBOC cho thấy nền kinh tế Trung Quốc đang phải đối mặt với những thách thức nghiêm trọng.
Ông Tạ tin rằng hệ thống kinh tế hiện tại của Trung Quốc có thể sụp đổ bất cứ lúc nào. Ông cho biết: “Các động lực kinh tế cũ của Trung Quốc đã bị đình trệ, và các động lực mới đã bị Châu Âu và Hoa Kỳ đánh bại trước khi chúng có thể bắt đầu hoạt động, quay trở lại trạng thái ban đầu”.
Theo The Epoch Times
Bảo Nguyên biên dịch
