Động cơ kinh tế của Trung Quốc dường như đã mất đà, với những con số chính thức cho thấy đà tăng trưởng trong lĩnh vực sản xuất và dịch vụ chậm lại trong tháng 4 do những khó khăn kinh tế dai dẳng, đặc biệt là nhu cầu tiêu dùng suy yếu.
Sau khởi đầu lạc quan trong quý đầu tiên, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đã trải qua giai đoạn sụt giảm tốc độ phát triển, lý do một phần là tốc độ tăng trưởng cao bất ngờ trong tháng 3.
Chỉ số quản lý mua hàng (PMI) sản xuất của Cục Thống kê Quốc gia (NBS) đã giảm xuống 50,4 trong tháng 4 từ mức 50,8 trong tháng 3, vượt qua ngưỡng 50 điểm phân biệt giữa mở rộng và thu hẹp và nhỉnh hơn một chút so với dự đoán đồng thuận là 50,3 trong một cuộc thăm dò của Reuters.
Chỉ số phụ dịch vụ theo khảo sát phi sản xuất của NBS tăng trưởng với tốc độ chậm nhất kể từ tháng 1, đạt 50,3 trong tháng 4 so với 52,4 trong tháng 3.
Ông Lynn Song, nhà kinh tế trưởng tại ING, cho biết trong ghi chú phản hồi vào thứ 3 (30/4): “Sau khi trở thành động lực chính cho tăng trưởng kinh tế vào năm 2023, hoạt động tiêu dùng đang chững lại vào năm 2024 trong bối cảnh niềm tin của người tiêu dùng yếu và những ảnh hưởng tiêu cực đến tài sản, và điều này có thể sẽ có tác động lớn hơn đến lĩnh vực dịch vụ ở Trung Quốc”.
Tuy nhiên, theo ông Julian Evans-Pritchard, người đứng đầu bộ phận kinh tế Trung Quốc tại Capital Economics, mặc dù sự phục hồi theo chu kỳ đang diễn ra sẽ vẫn tồn tại trong ngắn hạn, chủ yếu nhờ vào hỗ trợ tài chính từ ngân sách, nhưng “vẫn còn rất nhiều rủi ro suy giảm”.
“[Những điều này] bao gồm mối đe dọa từ các rào cản thương mại nước ngoài, sự suy thoái sâu hơn trong lĩnh vực xây dựng bất động sản và sự sụt giảm chi tiêu ngoài ngân sách của chính quyền địa phương cho cơ sở hạ tầng”, ông nói trong ghi chú của mình, được The Epoch Times xem vào hôm thứ 3.
-
- Sà lan đi trên kênh đào Đại Vận Hà (Grand Canal) ở Hoài An, tỉnh Giang Tô phía đông Trung Quốc, vào ngày 26/10/2023. (Ảnh: STR/AFP qua Getty Images)
Thách thức lớn: Khủng hoảng bất động sản
Theo phân tích, dữ liệu nêu bật những thách thức mà các nhà hoạch định chính sách đang phải đối mặt, mặc dù tốc độ tăng trưởng GDP trong quý đầu tiên có thể đã làm giảm một số tính cấp bách của việc thực hiện các biện pháp kích thích.
Ghi chú cũng cho biết thêm có dự đoán rằng chính quyền Trung Quốc sẽ đưa ra nhiều biện pháp kích thích hơn để hỗ trợ nền kinh tế từ cuộc họp của Bộ Chính trị, dự kiến sẽ tập trung vào kinh tế.
Tuy nhiên, với việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ và các nền kinh tế phát triển khác không vội hạ lãi suất, Trung Quốc có thể phải đối mặt với nhu cầu bên ngoài suy yếu trong thời gian dài hơn.
“Dữ liệu PMI công bố cho thấy sản xuất được cải thiện, nhưng số lượng đơn đặt hàng mới yếu hơn so với tháng trước. Điều này phản ánh nhu cầu trong nước vẫn còn khá yếu. Lĩnh vực bất động sản vẫn chưa ổn định”, ông Zhiwei Zhang, chủ tịch kiêm nhà kinh tế trưởng tại Pinpoint Asset Management, cho biết trong một phản ứng được chia sẻ với The Epoch Times.
Bên cạnh đó, Bắc Kinh vẫn đang vật lộn với các rào cản thương mại khi Mỹ cáo buộc Trung Quốc xuất khẩu năng suất công nghiệp dư thừa. Các quan chức cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát triển kinh tế dựa trên sự đổi mới trong các lĩnh vực tiên tiến trong năm nay.
-
- Những chiếc ô tô điện đang chờ được chất lên 'BYD Explorer NO.1' - một con tàu được Trung Quốc tự sản xuất để xuất khẩu ô tô, tại cảng Yên Đài, tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc, ngày 10/1/2024. (Ảnh: STR/AFP qua Getty Images)
Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng vấn đề trước mắt của Trung Quốc nằm ở tình trạng suy thoái bất động sản kéo dài và nợ ngày càng tăng của chính quyền địa phương, làm xói mòn niềm tin của các hộ gia đình và nhà đầu tư, đồng thời tác động tiêu cực đến triển vọng kinh tế.
Ngân hàng đầu tư Jefferies cho biết trong một báo cáo tuần trước: “Mặc dù hầu hết các nhà đầu tư trong nước coi PPI [Chỉ số giá sản xuất] là điểm dữ liệu quan trọng cần theo dõi đối với nền kinh tế Trung Quốc, nhưng nhiều nhà đầu tư toàn cầu tin rằng thị trường bất động sản là vấn đề quan trọng hơn đối với Trung Quốc”.
Các nhà đầu tư toàn cầu lo ngại rằng nếu các vụ vỡ nợ trong lĩnh vực bất động sản được dự đoán trước thực sự xảy ra, nó sẽ “làm gãy lưng Trung Quốc”. Các tổ chức tài chính nhỏ hơn đang phải đối mặt với rủi ro trước các sự kiện tiềm ẩn vào năm 2024 và các tổ chức tài chính quốc gia lớn hơn có thể phải gánh chịu hậu quả tiêu cực nếu các hoạt động kinh doanh bất động sản lớn sụp đổ.
Cuộc khủng hoảng nợ nhấn chìm lĩnh vực bất động sản của Trung Quốc cũng vẫn tiếp tục là trở ngại chính cho tăng trưởng kinh tế của đất nước, gây nghi ngờ về tương lai của các nhà phát triển bất động sản lớn như Evergrande Group và Country Garden.
Căng thẳng thương mại
Ngoài điều đó ra, “nền kinh tế [cũng] vẫn dễ bị tổn thương trước căng thẳng thương mại [bên ngoài]”, ông Evans-Pritchard cho biết trong ghi chú của mình.
Theo báo cáo khảo sát môi trường kinh doanh năm 2024 do Phòng Thương mại Hoa Kỳ tại Trung Quốc công bố vào tuần trước, trong năm thứ 4 liên tiếp, căng thẳng leo thang giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc tiếp tục là mối lo ngại lớn đối với hơn 40% trong số 1.000 thành viên của tổ chức này.
Mặc dù những lo ngại đã giảm bớt đôi chút so với năm ngoái nhưng chúng vẫn có sức ảnh hưởng đáng kể trong số các ưu tiên của các thành viên, một xu hướng bắt đầu từ năm 2021.
Ngoài ra, còn có mối lo ngại ngày càng tăng về việc giải thích các quy định không nhất quán và chi phí lao động ngày càng tăng.
Phòng Thương mại cho biết, ngoại trừ năm 2023, khi các hạn chế về COVID-19 được ưu tiên hơn, những thách thức này luôn được xếp hạng trong số hai hoặc ba mối quan tâm hàng đầu đối với các thành viên.
-
- Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen quan sát trước cuộc gặp với Phó Thủ tướng Trung Quốc Hà Lập Phong tại Quảng Châu, Trung Quốc, vào ngày 6/4/2024. (Ảnh: Ken Ishii/Pool qua Getty Images)
Mối quan tâm của Bộ Chính trị
Trong khi đó, trong cuộc họp Bộ Chính trị mới đây, các nhà hoạch định chính sách đã đặt ra đường hướng chính sách cho năm. Họ tỏ ra ít quan ngại hơn về tăng trưởng trong ngắn hạn so với tại “Lưỡng hội” vào tháng 3 và Hội nghị Công tác Kinh tế Trung ương vào tháng 12.
Bộ Chính trị nhấn mạnh việc thực hiện các biện pháp nới lỏng chính sách theo kế hoạch và ủng hộ việc hỗ trợ chính sách nhiều hơn cho vấn đề nhà bán trước, việc giải quyết nợ của chính quyền địa phương, hoạt động sản xuất công nghệ cao, các lĩnh vực xanh và cải cách thị trường.
Hướng dẫn chung cho ngành bất động sản hầu như không thay đổi, tuy nhiên Bộ Chính trị cam kết “nghiên cứu cách xử lý lượng tồn kho nhà ở hiện có”.
Các nhà hoạch định chính sách cho biết: “Sự phát triển kinh tế đã đạt được khởi đầu tốt trong năm nay”, đồng thời thừa nhận rằng một số thách thức về cơ cấu từ “nhu cầu trong nước không đủ”, “áp lực cao đối với hoạt động kinh doanh”, “rủi ro dai dẳng trong một số lĩnh vực chính” và “những bất ổn bên ngoài gia tăng” vẫn đang là những thách thức then chốt của nền kinh tế.
Tuy nhiên, “Tuyên bố được đưa ra sau cuộc họp cho thấy các nhà hoạch định chính sách dường như ít quan tâm hơn đến tăng trưởng trong ngắn hạn”, Moody’s nhận xét trong một ghi chú được The Epoch Times xem.
-
- Các thành viên của Ban nhạc Quân đội Giải phóng Nhân dân rời đi sau lễ khai mạc Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc, tại Đại lễ đường Nhân dân ở Bắc Kinh, Trung Quốc, vào ngày 5/3/2024. (Ảnh: Kevin Frayer/Getty Images)
Kết quả tích cực quý I không xua tan được lo lắng
Nền kinh tế Trung Quốc đã đạt kết quả vượt kỳ vọng trong quý đầu tiên của năm 2024.
Mặc dù khởi đầu năm mới mạnh mẽ nhưng các nhà phân tích cho rằng đầu tư bất động sản, doanh số bán lẻ và sản lượng công nghiệp đã có dấu hiệu thể hiện sự yếu kém. Họ lưu ý rằng các chỉ số yếu kém này cho thấy một nền kinh tế đang suy yếu với nhu cầu nội địa yếu ớt, đồng thời lưu ý rằng việc duy trì mức tăng trưởng hiện tại có thể cần hỗ trợ chính sách bổ sung, trong khi việc duy trì động lực kinh tế tổng thể vẫn còn nhiều thách thức.
Trong bối cảnh những thách thức đang diễn ra, các nhà phân tích cho rằng GDP cả năm có thể giảm xuống dưới 4%.
Các nhà phân tích của Nomura đã viết: “Số liệu tăng trưởng quý I cũng để lại một số khoảng trống để báo cáo số liệu tăng trưởng GDP chậm hơn trong thời gian còn lại của năm”.
Dữ liệu chính thức công bố ngày 16/4 cho thấy nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đã đạt kết quả vượt quá mong đợi, tăng trưởng với tốc độ hàng năm là 5,3% từ tháng 1 đến tháng 3. Con số này vượt qua dự báo của các nhà phân tích là khoảng 4,8%. So với quý trước, nền kinh tế có mức tăng trưởng 1,6%.
Dữ liệu từ Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc cho thấy một xu hướng đáng lo ngại: tăng trưởng doanh số bán lẻ trong quý đầu tiên, một chỉ số quan trọng về niềm tin của người tiêu dùng Trung Quốc, đã giảm xuống còn 3,1%.
Ông Lynn Song, nhà kinh tế trưởng tại ING, nhận xét trong một ghi chú: “Đúng như dự đoán, theo sau đà tăng trưởng của năm 2023, dữ liệu tháng 3 nhấn mạnh khó khăn khi chỉ dựa vào tiêu dùng để thúc đẩy tăng trưởng trong năm nay”.
Tương tự như vậy, đầu tư bất động sản trong cùng kỳ báo cáo mức giảm lớn 9,5%, nhấn mạnh những thách thức mà lĩnh vực bất động sản của Trung Quốc đang phải đối mặt.
Ông Carlos Casanova, nhà kinh tế cấp cao tại Asia Macro Digest, viết: “Có thể vẫn phải mất vài tháng trước khi các chỉ số hoạt động bất động sản ổn định và chúng tôi kỳ vọng sự phục hồi sẽ chậm sau khi đạt được điểm uốn đó”.
“Rõ ràng là Trung Quốc vẫn chưa thoát khỏi nguy hiểm”, HSBC Global Research cho biết trong một ghi chú được The Epoch Times xem.
Dữ liệu xuất khẩu đáng thất vọng gần đây, cùng với nhu cầu toàn cầu không chắc chắn, đã tạo ra sự thiếu rõ ràng về thời điểm những thách thức kinh tế đang diễn ra sẽ giảm bớt, lưu ý của HSBC cho biết thêm.
Các nhà phân tích cũng lo ngại rằng việc Bắc Kinh tập trung vào lĩnh vực sản xuất trong “Lưỡng hội” có thể làm trầm trọng thêm vấn đề dư thừa công suất.
Theo Natixis Research, “Mục tiêu tăng trưởng 5% của Trung Quốc vào năm 2024 sẽ khó đạt được hơn so với năm ngoái”.
Nomura dự báo mức tăng trưởng GDP sẽ giảm xuống 3,7% trong cả năm, trong khi cuộc thăm dò của Reuters dự đoán là 4,6%.
Bảo Nguyên tổng hợp
