Bất chấp những tin tức tích cực gần đây của thị trường, các chuyên gia cho rằng các khả năng tồi tệ và đầy bất ổn có thể xảy ra với kinh tế Mỹ trong năm 2024. Mỹ dường như vẫn ở gần với điểm khởi đầu của giai đoạn khó khăn.
Thông báo của Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang (Fed) Jerome Powell tại cuộc họp chính sách gần đây rằng ông dự định giữ lãi suất ở mức hiện tại đã có tác động thúc đẩy ngay lập tức lên thị trường tài chính, với chỉ số NASDAQ Composite và Chỉ số trung bình công nghiệp Dow Jones đạt mức cao kỷ lục.
Thông báo ngày 13/12 đánh dấu cuộc họp thứ ba liên tiếp mà các quan chức Fed thể hiện ý định giữ lãi suất ở mức hiện tại. Ông Powell cũng ám chỉ đến khả năng xảy ra ít nhất 3 lần cắt giảm lãi suất vào năm 2024, điều này càng làm tăng thêm tâm lý lạc quan ở phố Wall.
Mặc dù ông Powell đã nêu ra khả năng Fed có thể phải tăng lãi suất vào năm tới chứ không phải hạ thấp, nhưng thị trường vẫn tin tưởng rằng việc cắt giảm lãi suất đáng kể, lên tới 125 điểm cơ bản, có thể sắp xảy ra.
Rõ ràng, nhiều nhà quan sát chào đón các tuyên bố của Fed như một sự công nhận rằng tình trạng lạm phát mất kiểm soát đã thoái trào. Lạm phát chính là thứ đã đeo bám chính quyền của Tổng thống Joe Biden, khiến cuộc sống của những người lao động Mỹ trở nên căng thẳng và làm tổn hại đến vị thế của Tổng thống Biden trong các cuộc thăm dò trước cuộc bầu cử năm tới.
Tỷ lệ lạm phát hàng năm của Mỹ hiện tại là 3,1%, chưa bằng một nửa tỷ lệ 6,5% của năm ngoái và thấp hơn rõ rệt so với con số 7% của năm 2021.
Rõ ràng là những con số này mang lại hy vọng cho Tổng thống Biden, người đang tụt hậu trong các cuộc thăm dò ý kiến cử tri so với đối thủ hàng đầu của đảng Cộng hòa, cựu Tổng thống Donald J. Trump.
Tuy nhiên, các nhà kinh tế đã nói với The Epoch Times rằng, khoản chi tiêu khổng lồ đã giúp nền kinh tế vượt qua giai đoạn bấp bênh trong ba năm đầu tiên của chính quyền Biden có thể gây ra những hậu quả đau đớn cho nền kinh tế và triển vọng tái tranh cử của Tổng thống Biden. Các nhà kinh tế cảnh báo, lạm phát giảm và tin tốt từ Fed không phải là điềm báo về sự phục hồi kinh tế dài hạn.
Các nhà kinh tế nhận thấy một số khả năng tồi tệ và đầy bất ổn có thể xảy ra vào năm 2024, từ việc lạm phát quay trở lại đến việc thị trường hướng đến các tài sản đầu cơ, những thứ mà toàn bộ giá trị có thể biến mất chỉ sau một đêm. Các chuyên gia cảnh báo, khi nói đến việc giải quyết hậu quả của các gói chi tiêu khổng lồ, Mỹ có thể đang ở gần thời điểm khởi đầu hơn là sự kết thúc của khó khăn.
-
- Tòa nhà Cục Dự trữ Liên bang ở Washington, vào ngày 13/11/2023. (Ảnh: Madalina Vasiliu/The Epoch Times)
Chi tiêu hoang phí
Theo quan điểm của ông Gary Wolfram, giáo sư khoa kinh tế tại Hillsdale College ở Michigan, nguyên nhân lạm phát, thứ khiến cuộc sống của rất nhiều người Mỹ trở nên khó khăn, không khó để xác định.
“Lý do khiến chúng ta lạm phát là vì từ tháng 2/2020 đến tháng 2/2022, chúng ta đã tăng nguồn cung tiền lên 40%. Nếu bạn tăng nguồn cung tiền theo tỷ lệ đó, bạn sẽ bị lạm phát”, ông Wolfram nói với The Epoch Times.
Ông tiếp tục: “Đã có một sự gia tăng lớn và hiện tại nguồn cung tiền lại giảm xuống, vì vậy chúng ta đang có sự suy giảm trong lạm phát”.
Mặc dù đây là tin tốt cho những người đang phải vật lộn để mua được thức ăn và đổ đầy bình xăng, đồng thời việc giữ lãi suất ổn định có thể khiến công chúng cảm thấy có một sự thay đổi lớn, nhưng các động thái của Fed hầu như không tính đến các khía cạnh khác của bức tranh kinh tế, điều có thể xóa sạch những tiến bộ khiêm tốn trong năm nay, ông Wolfram cảnh báo.
Tổng thống Biden đã không lường trước được những hậu quả tiềm ẩn của một đợt chi tiêu hoang phí chưa từng có trong lịch sử Mỹ, và ông ấy có thể phải trả giá cho sự thiển cận của mình vào cuộc bầu cử tháng 11.
“Nhìn chung, chính sách của ông ấy tăng thêm rất nhiều sự can thiệp của chính phủ, với mức thâm hụt hàng nghìn tỷ đô la và mức nợ quốc gia tăng lớn nhất từ trước đến nay, và từ góc độ chính sách công, tôi nghĩ điều đó sẽ gây bất lợi”, ông Wolfram nói.
Theo số liệu của Bộ Tài chính Mỹ, thâm hụt năm tài chính 2023 của Mỹ lên tới 1,7 nghìn tỷ USD. Trong năm tài chính 2024 (bắt đầu từ ngày 1/10/2023), chính phủ liên bang đã chi nhiều hơn số tiền thu vào là 381 tỷ USD.
Những con số này sẽ không gây ngạc nhiên cho những ai đã theo dõi chính sách tài khóa của Tổng thống Biden. Vào cuối tháng 12/2022, ông Biden đã ký gói tài trợ trị giá 1,7 nghìn tỷ USD cho chính phủ liên bang. Vào năm 2021, Đạo luật Kế hoạch Giải cứu Mỹ năm 2021 của ông - chỉ là một phần trong chương trình Xây dựng lại Tốt hơn - đã tiêu tốn 1,9 nghìn tỷ USD vào quỹ kích thích kinh tế.
Hỗ trợ Ukraine trong cuộc chiến với Nga là một cam kết to lớn khác. Hôm thứ 2 (18/12), người phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia John Kirby cảnh báo rằng tiền hỗ trợ quốc phòng cho Ukraine sẽ nhanh chóng cạn kiệt sau gói bổ sung dự kiến. Cảnh báo này được đưa ra ngay sau yêu cầu của Tổng thống vào tháng 10 về gói viện trợ trị giá 106 tỷ USD cho Israel, Ukraine, Đài Loan và an ninh biên giới.
Phiên bản tài chính 2024 của Đạo luật Ủy quyền Quốc phòng, mới được Hạ viện thông qua trong cuộc bỏ phiếu, phân bổ thêm 886 tỷ USD chi tiêu quân sự.
Cho dù người ta có đồng ý với các thành phần khác nhau của các gói chi tiêu này hay không, thì chúng vẫn cho thấy Tổng thống Biden là người chi tiêu hoang phí nhất từng làm chủ Tòa Bạch Ốc. Từ thời điểm ông nhậm chức vào tháng 1/2021 cho đến tháng 12/2023, nợ quốc gia đã tăng vọt 6,1 nghìn tỷ USD, từ 27,8 nghìn tỷ USD lên 33,9 nghìn tỷ USD.
-
- Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen phát biểu trong cuộc họp báo sau cuộc gặp song phương với Phó Thủ tướng Trung Quốc Hà Lập Phong tại khách sạn Ritz Carlton ở San Francisco, California, Mỹ, vào ngày 10/11/2023. (Ảnh: Justin Sullivan/Getty Images)
Hậu quả không lường trước được
Ông Wolfram tin rằng khoản nợ và thâm hụt có những hậu quả đáng kể.
“Người dân lo ngại về việc thâm hụt hàng nghìn tỷ USD và khoản nợ lên tới hơn 100% tổng sản phẩm quốc nội, những điều chúng ta chưa từng thấy kể từ Thế chiến thứ hai. Tôi thực sự nghĩ rằng bạn sẽ nhận được những hậu quả không lường trước được từ những khoản thâm hụt rất lớn này”, ông nói.
Một hậu quả rõ ràng là sự tác động đến quan điểm của người dân về khả năng thanh toán và khả năng trang trải các khoản nợ của chính phủ. Để minh họa cho quan điểm của mình, ông Wolfram đã trích dẫn các lý thuyết kinh tế của nhà kinh tế học người Scotland có ảnh hưởng lớn ở thế kỷ 18 là ông Adam Smith.
“Hãy nhìn lại ông Adam Smith. Điều ông ấy nói là nếu bạn đang có mức thâm hụt quá lớn thì mọi người có thể sẽ không mua trái phiếu của bạn. Nhưng sau đó, một phần của vấn đề là, giải pháp thay thế là gì? Trái phiếu Trung Quốc? Trái phiếu châu Âu?” ông Wolfram nói.
“Vì vậy, nếu mọi người bắt đầu nói, ‘Tôi sẽ không mua trái phiếu chính phủ Mỹ’ thì cuối cùng Fed có thể sẽ mua trái phiếu đó”, ông nói thêm.
Ông Wolfram chỉ ra rằng khi Cục Dự trữ Liên bang mua trái phiếu kho bạc phát hành cho các ngân hàng và loại bỏ trái phiếu khỏi sổ sách của các ngân hàng, những tổ chức này nhận thấy họ tràn ngập một lượng lớn tiền mặt và giá trị của tiền theo đó sẽ giảm xuống.
“Nó làm tăng dự trữ của các ngân hàng, nhưng nếu nguồn cung tiền tăng lên, sẽ tạo ra áp lực lạm phát và bạn sẽ phải trả giá cho điều đó dưới hình thức lạm phát. Hoặc với mức thuế cao hơn, nhưng điều đó dường như sẽ không xảy ra, ngoài thuế tài sản hoặc thứ gì đó tương tự. Chắc chắn là không đủ để giải quyết vấn đề”, ông tiếp tục.
-
- Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Jerome Powell tổ chức một cuộc họp báo khi kết thúc cuộc họp FOMC ở Washington, vào ngày 13/12/2023. (Ảnh: Brendan Smialowski / AFP qua Getty Images)
Đề phòng cao độ
Ông Jeffrey Hooke, giáo sư tại Trường Kinh doanh John Hopkins Carey và từng là chủ ngân hàng đầu tư, thừa nhận rằng cuối năm 2023 đã mang đến một số tin tức tốt và triển vọng không hoàn toàn ảm đạm.
“Tôi nghĩ rằng nền kinh tế đang phát triển tốt và lạm phát có vẻ như sẽ ổn định ở mức 4 hoặc 5%. Tỷ lệ thất nghiệp vẫn còn rất thấp”, ông nói.
Ông Hooke không ngạc nhiên trước sự hưng phấn ở phố Wall ngay sau cuộc họp của Fed vào tuần trước.
“Thị trường chứng khoán đã bị chi phối rất nhiều bởi lãi suất trong khoảng 12 tháng qua, nó cực kỳ nhạy cảm với những gì Fed sẽ làm. Có một suy nghĩ rằng Fed sẽ không tăng lãi suất nữa và lãi suất thấp hơn sẽ thúc đẩy tăng trưởng”, ông nói.
Tuy nhiên, tất nhiên, không thể biết được những sự kiện kinh tế vĩ mô hay vi mô nào có thể sẽ làm phức tạp vấn đề vào năm 2024 và cần phải đề phòng cao độ trước bất kỳ sự lạc quan nào, ông Hooke cảnh báo.
“Điều có thể làm hỏng mọi việc có thể là một vụ sụp đổ ngân hàng khác, có thể liên quan đến sự sụt giảm giá trị bất động sản thương mại. Điều đó có thể phá vỡ kịch bản lạc quan này. Hoặc điều gì đó bất ngờ, một loại khủng hoảng địa chính trị hoặc bất ổn chính trị nào đó ở nước ngoài gây tổn hại đến nguồn cung dầu”, ông nói.
Ông lưu ý, ngay cả nhiều tháng sau khi đại dịch COVID-19 suy yếu, một số lĩnh vực của nền kinh tế phụ thuộc vào lưu lượng người đi lại đông đúc vẫn chưa đứng vững trở lại. Những thói quen làm việc và giao dịch từ xa bén rễ trong thời kỳ đại dịch phần lớn vẫn còn tồn tại trong người Mỹ.
“Một số ngân hàng hạng trung tiếp xúc nhiều với bất động sản thương mại, và nếu bạn theo dõi, giá trị của nhiều tòa nhà văn phòng đã giảm, và thậm chí, ở một mức độ nào đó, điều đó cũng đúng với giá trị của các bất động sản thương mại nhỏ hơn như các dãy cửa hàng [strip mall], vì mọi người không mua sắm, không đến văn phòng của họ ở trung tâm thành phố”, ông Hooke nói.
Ông cảnh báo rằng tình hình tài chính của một số ngân hàng nhỏ hơn rất bấp bênh và năm 2024 có thể chứng kiến một số sự kiện kịch tính.
“Nếu có một ngân hàng bị tiếp xúc quá mức với rủi ro, mọi người có thể lo lắng và có thể có một đợt rút tiền ồ ạt khỏi ngân hàng như bạn đã thấy với Ngân hàng Thung lũng Silicon và các ngân hàng khác. Điều đó có thể khiến mọi người bỏ chạy, họ có thể rút tiền và đầu tư vào các cổ phiếu rủi ro và cổ phiếu công nghệ cao”, ông Hooke nói.
Ông Hooke chỉ ra những rắc rối gần đây của Ngân hàng First Republic, tổ chức đã sụp đổ vào tháng 5/2023 với một đợt rút tiền ồ ạt khỏi ngân hàng, và sàn giao dịch tiền mã hóa FTX, tổ chức đã sụp đổ gần như chỉ sau một đêm sau khi một dòng tweet từ ông Triệu Trường Bằng, người đứng đầu sàn giao dịch đối thủ Binance, gây hoang mang về tình hình tài chính của FTX.
-
- Người sáng lập FTX, Sam Bankman-Fried đến tòa án liên bang Mỹ ở New York, Mỹ, vào ngày 30/3/2023. (Ảnh: Ed Jones/AFP qua Getty Images)
Bị thu hút bởi đầu cơ
Ông Hooke dự đoán, khi Bitcoin phục hồi sau đợt sụt giảm mạnh vào năm 2022, mọi người có thể ngày càng bị thu hút về khu vực có tính đầu cơ cao này của thị trường vào năm 2024.
Ông cho biết ông thấy xu hướng này đã diễn ra bất chấp sự thù địch công khai của các nhân vật như người đứng đầu Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch (SEC) Gary Gensler đối với tài sản kỹ thuật số. Ông Gensler đã gọi tiền mã hóa là “một lĩnh vực đầy rẫy gian lận, đầy rẫy những kẻ lừa đảo hung hăng” và đã tăng cường đáng kể các hành động thực thi pháp luật của SEC đối với các sàn giao dịch tiền mã hóa.
Ông Hooke nói: “Rất nhiều người không quan tâm đến những gì họ [các nhân vật như trên] nói, họ đang đổ xô vào tài sản này”.
Ông Hooke nhận xét rằng việc ông Triệu nhận tội rửa tiền tại tòa án liên bang Seattle vào tháng trước và từ chức vị trí hàng đầu của Binance US hầu như không làm chậm xu hướng này.
“Bitcoin đang tăng giá và có nhiều người đổ xô vào những tài sản rủi ro này giống như cách họ đã làm cách đây vài năm. Có một sợi dây giữa việc giảm lãi suất và những tài sản rủi ro này. Khi lãi suất giảm hoặc mọi người nghĩ rằng chúng sẽ giảm xuống, họ sẽ tìm kiếm những khoản đầu tư thay thế mà họ cho rằng sẽ mang lại lợi nhuận cao hơn”, ông Hooke tiếp tục.
Ông Brian Domitrovic, trưởng khoa lịch sử tại Đại học bang Sam Houston ở Texas, người chuyên về lịch sử kinh tế, tin rằng sự lên xuống của Bitcoin và lạm phát có liên quan chặt chẽ với nhau.
“Theo quan điểm của tôi, thị trường tiền tệ toàn cầu đang tìm kiếm một cuộc cải cách trong hệ thống tiền tệ - một cái gì đó giống với chế độ bản vị vàng cổ điển hơn. Khi Bitcoin ở mức cao, điều đó cho thấy thị trường tư nhân đang tạo ra đối thủ của đồng USD một cách thành công. Điều này đóng vai trò là động lực để đồng USD tự cải tổ, có lẽ theo hướng cổ điển. Một cuộc cải cách theo hướng cổ điển đối với đồng USD sẽ làm tăng giá trị của nó. Do đó, việc Bitcoin giảm giá tương ứng với chiều ngược lại, đó là sự sụt giảm giá trị của đồng USD”, ông Domitrovic nói.
Những sự tích cực khiêm tốn về kinh tế trong những ngày gần đây không phải xuất phát từ sự lạc quan về nền kinh tế dưới thời Tổng thống Biden, mà là từ nhận thức rằng ông Biden khó có thể tại vị lâu hơn nữa và nền kinh tế sẽ sớm nằm trong tay những người sẽ né tránh những sai lầm nghiêm trọng nhất của chính quyền này, ông Domitrovic lập luận.
“Tôi không nghĩ Cục Dự trữ Liên bang có vai trò quá quan trọng từ việc ấn định lãi suất. Không có thị trường nào bị thống trị bởi chỉ một người chơi nhỏ bé. Sự lạc quan mới mà chúng ta có thể thấy là do thị trường hiểu rằng đảng Dân chủ sẽ không nắm quyền Tổng thống sau cuộc bầu cử”, ông nói.
-
- Tổng thống Mỹ Joe Biden nói chuyện với các phóng viên khi ông rời Tòa Bạch Ốc ở Washington, Mỹ, vào ngày 28/6/2023. (Ảnh: Chip Somodevilla/Getty Images)
‘Vụ sụp đổ lớn nhất trong đời' vào năm 2024
Một nhà kinh tế thường nghiên cứu chi tiêu của người tiêu dùng đã đưa ra một cảnh báo hết sức tồi tệ về nền kinh tế Mỹ vào năm 2024.
Ông Harry Dent nói với Fox Business hôm thứ 3 (19/12): “Kể từ năm 2009, đã có hoạt động in tiền và mức thâm hụt chưa từng có, 100% nhân tạo: chính xác là 27 nghìn tỷ USD trong 15 năm”. Ông tiếp tục: "Điều này nằm ngoài giới hạn, 100% là nhân tạo, có nghĩa là chúng ta đang ở trong tình trạng nguy hiểm. Tôi nghĩ năm 2024 sẽ là năm sụp đổ lớn nhất mà chúng ta sẽ chứng kiến trong đời".
Ông nói thêm rằng "chúng ta cần trở lại trạng thái bình thường và chúng ta cần gửi một thông điệp tới các ngân hàng trung ương".
Nhà kinh tế học, người sở hữu công ty Quản lý Đầu tư HS Dent, nói với hãng tin này rằng thị trường Mỹ hiện đang ở trong tình trạng bong bóng, thứ bắt đầu vào cuối năm 2021 trong bối cảnh đại dịch COVID-19.
"Mọi thứ sẽ không trở lại bình thường trong một vài năm nữa. Chúng ta có thể không bao giờ nhìn thấy những mức này nữa. Và sự sụp đổ này sẽ không phải là một sự điều chỉnh. Nó sẽ nghiêng về cấp độ [khủng hoảng năm] '29 đến '32 [1929 đến 1932]. Và bất kỳ ai trải qua điều đó cũng sẽ bắn người môi giới chứng khoán của họ”, ông Dent nói thêm, đề cập đến sự sụp đổ của thị trường chứng khoán năm 1929 dẫn đến cuộc Đại khủng hoảng trong suốt những năm 1930.
-
- Tòa nhà Sở giao dịch chứng khoán New York dọc theo phố Wall vào ngày 1/8/2018 tại Thành phố New York, Mỹ. (Ảnh: Stephanie Keith/Getty Images)
Nhà phân tích tuyên bố: “Nếu tôi đúng, đây sẽ là vụ sụp đổ lớn nhất trong cuộc đời chúng ta, hầu hết xảy ra vào năm 2024. Bạn sẽ thấy nó bắt đầu và rõ ràng hơn vào tháng 5”. “Vì vậy, nếu bạn thoát ra [bán các khoản đầu tư] trong 6 đến 12 tháng và mọi thứ vẫn ở mức định giá cao nhất trong lịch sử, có thể bạn sẽ mất thêm một chút lợi nhuận nếu tôi sai. Còn nếu tôi đúng, bạn sẽ tiết kiệm được khoản lỗ lớn và được có thể tái đầu tư trong một năm hoặc một năm rưỡi kể từ bây giờ với mức giá thấp không thể tin được và tăng lợi nhuận của bạn lên ở mức không thể so sánh được".
Những dự đoán về sự sụp đổ của thị trường là điều không có gì mới đối với ông Dent. Ông Dent đã viết cuốn sách “Cuộc Đại khủng hoảng phía trước”, dự báo một sự sụp đổ đáng kể của thị trường vào năm 2009.
Trong vài tuần qua, một số nhà phân tích đã đưa ra những dự đoán tương tự về việc thị trường chứng khoán Mỹ sẽ sụp đổ ở quy mô đáng kể trong tương lai gần.
“Dựa trên định giá thị trường hiện hành, chúng tôi ước tính rằng mức tổng lợi nhuận yếu kém có thể sẽ tới đối với S&P 500 trong 10–12 năm tới, rằng lợi nhuận của thị trường chứng khoán, so với trái phiếu, có thể thuộc loại tồi tệ nhất trong lịch sử và rằng khoản thiệt hại của thị trường ở mức -63% khi hoàn thành chu kỳ này sẽ phù hợp với mức định giá chung và lịch sử 1 thế kỷ của thị trường", ông John Hussman, chủ tịch của Hussman Investment Trust, người từng chỉ ra vụ sụp đổ năm 2008, viết trong một ghi chú vào tháng 10.
Bảo Nguyên tổng hợp
