Trong loạt bài “Hệ miễn dịch diệu kỳ” này, chúng ta sẽ khám phá sức mạnh thực sự của khả năng miễn dịch, cách các cơ quan hoạt động không mệt mỏi để bảo vệ cơ thể. Chúng tôi cũng sẽ cung cấp những biện pháp thiết thực để bảo vệ những món quà quan trọng mà trời ban này.
Trong các bài trước, nếu như amidan là người gác cửa miễn dịch, thì hệ bạch huyết "quản lý mạng lưới miễn dịch" của chúng ta. Nó được thiết kế để giữ các độc tố bên trong và những kẻ xâm lược bên ngoài tránh xa cơ thể. Nó thực sự phản ánh một thiết kế kỳ diệu của tạo hoá, hoàn mỹ cả về cấu trúc lẫn công năng.
Hệ bạch huyết lưu thông một chất lỏng trong suốt gọi là bạch huyết thông qua một mạng lưới mạch rộng khắp và phức tạp trong toàn cơ thể. Từ đó loại bỏ chất thải, độc tố và các hạt lạ, bao gồm cả virus.
Hệ bạch huyết như một người tái chế, nhặt rác và đi kèm hệ miễn dịch. Nó hoạt động chặt chẽ, tương tự với hệ tim mạch. Mạng lưới tĩnh mạch vận chuyển chất lỏng. Hai hệ thống này được giao nhiệm vụ khác nhau và hoạt động song song. Nhưng trong khi máu được tim bơm đi khắp cơ thể thì bạch huyết lại dựa vào một cơ chế rất khác để lưu thông.
Nguồn gốc của hệ bạch huyết
Bạch huyết bắt nguồn từ máu. Khi máu lưu thông khắp cơ thể, nó sẽ vận chuyển chất dinh dưỡng và oxy qua nhiều mạch máu nhỏ gọi là mao mạch.
Các mao mạch gửi chất dinh dưỡng và máu vào khoảng trống giữa các tế bào, chiếm 1/6 tổng thể tích cơ thể chúng ta.
Các mao mạch cũng tái hấp thu các thành phần nhỏ từ những khoảng trống này. Tuy nhiên, các hạt lớn như protein và phức hợp lipid-protein không thể tái hấp thu vào mao mạch, chúng sẽ được hấp thụ vào mạch bạch huyết, tạo thành “bạch huyết”.
Còn các thành phần khác như độc tố và virus, thường quá lớn để có thể tái hấp thu vào máu. Do đó, chúng được hệ bạch huyết hấp thụ.
-
- Hấp thụ bạch huyết từ mao mạch máu. (Thời báo Đại Kỷ Nguyên)
Nhà máy tái chế chất dinh dưỡng và chất lỏng
Hệ bạch huyết cũng hấp thụ chất lỏng dư thừa giữa các tế bào và tái chế nó trở lại vào máu, sau đó nó được tuần hoàn trở lại. Một người trung bình có thể tích máu là 5 lít, với lưu lượng bạch huyết khoảng 2-3 lít mỗi ngày. Tức là lượng tái chế tới một nửa lượng máu.
Nếu không có dòng bạch huyết, một người khỏe mạnh sẽ chết trong vòng 24 giờ.
Khi một người bị chảy máu nhiều, lưu lượng trong mạch bạch huyết của họ sẽ tăng. Điều này là một minh chứng cho vai trò động lực của hệ bạch huyết trong việc duy trì lượng máu.
Mặc dù trong suốt nhưng bạch huyết lại chứa nhiều chất dinh dưỡng, bao gồm protein và chất béo.
Bạch huyết chảy qua ruột hấp thụ trực tiếp các phân tử chất béo lớn và đóng vai trò chính trong chuỗi cung cấp chất béo cho cơ thể. Hệ bạch huyết cũng giúp loại bỏ chất béo khỏi cơ thể.
Hệ bạch huyết: Nhân viên thu gom và tẩy rửa
Bạch huyết (Lymph) nghĩa là "nước suối" trong tiếng Hy Lạp cổ, ám chỉ chức năng làm sạch các tế bào và cơ quan của chúng ta.
Hệ bạch huyết giúp loại bỏ các chất quá lớn để các mao mạch có thể hấp thụ. Chúng bao gồm các tế bào ung thư bị tổn thương, các mảnh vụn tế bào, và các chất liên quan đến bệnh tật khác từ không gian tế bào như, vi khuẩn, virus, các yếu tố gây viêm, chất độc và vaccine.
Cơ thể chúng ta thường xuyên tiếp xúc với vô số chất gây ô nhiễm. Hơn 82.000 loại độc tố khác nhau từ các sản phẩm có nguồn gốc hóa học, thực phẩm chế biến sẵn và chất thải tự nhiên mà tế bào của chúng ta thải ra hàng ngày.
Chất lỏng, vi khuẩn và virus có thể xâm nhập vào mạch bạch huyết nhưng không thể rời đi theo ý muốn.
Tất cả các độc tố và kẻ xâm lược thu thập được sẽ được vận chuyển đến các hạch bạch huyết để giải phóng.
Nhưng các hạch bạch huyết này không chỉ loại bỏ các chất không mong muốn, chúng còn đóng một vai trò quan trọng trong chức năng miễn dịch.
-
- Các mạch bạch huyết được thiết kế hoàn hảo để chỉ cho phép lưu thông một chiều. Có những van bên trong tàu chỉ mở theo một hướng. (Thời báo Đại Kỷ Nguyên)
Các hạch bạch huyết là những pháo đài chiến lược
Hệ bạch huyết giúp loại bỏ các chất không mong muốn nên nó có vị trí hoàn hảo để phát hiện và phản ứng với bất kỳ loại virus hay vi khuẩn gây bệnh nào. Hệ bạch huyết có thể phản ứng bằng cách tạo ra kháng thể và tế bào miễn dịch trưởng thành để giúp cơ thể chiến đấu chống lại virus hoặc vi khuẩn xâm nhập.
Tại mỗi vị trí quan trọng của cơ thể, những khối nhỏ hình hạt đậu đóng vai trò là trung tâm miễn dịch. Chúng là những hạch bạch huyết. Chúng lọc tất cả các chất lỏng bạch huyết. Sau đó, các tế bào miễn dịch bên trong các hạch này nhấn chìm và tiêu diệt các vật liệu gây bệnh được lọc ra, bảo vệ cơ thể khỏi lây nhiễm.
Một số hạch bạch huyết tập trung dưới da, đặc biệt là quanh cổ, nách và háng. Một số khác cư trú sâu bên trong cơ thể, bao quanh các cơ quan quan trọng.
Có khoảng 800 hạch bạch huyết theo dõi tình trạng của các tế bào và mô của chúng ta ở cấp độ vi mô.
-
- Hệ bạch huyết của con người là một nhà quản lý mạng lưới miễn dịch. (Thời báo Đại Kỷ Nguyên)
Một người bình thường có hệ bạch huyết khỏe mạnh, với dòng bạch huyết chảy liên tục, có thể loại bỏ các tế bào ung thư, virus, chất độc, v.v. khỏi các mô và tế bào của chúng ta. Điều này giúp ngăn ngừa vòng luẩn quẩn của bệnh tật.
Ngay cả một căn bệnh nhỏ cũng có thể được giải quyết một cách hiệu quả nhờ khả năng tự chữa lành mạnh mẽ của hệ bạch huyết, tránh được những hậu quả nghiêm trọng, khó điều trị hơn.
Mô bạch huyết chuyên biệt về ruột
Mọi thứ người ta ăn vào cuối cùng đều đi đến ruột non. Theo đó, một loại mô bạch huyết màng nhầy được thiết kế đặc biệt, được gọi là mảng Peyer. Nó giống như các hạch bạch huyết, nằm dọc theo ruột non.
Mô bạch huyết này thường xuyên lấy mẫu vật liệu trong ruột non, nhận biết và tiêu diệt các mầm bệnh tiềm ẩn. Đồng thời, nó giữ cho hệ vi sinh đường ruột ở mức thích hợp, ngăn ngừa một số lượng lớn các bệnh nhiễm trùng.
Dấu hiệu của hệ bạch huyết bị suy giảm
Khi hạch bạch huyết sưng lên hoặc đỏ, thường là do sự tích tụ chất độc, virus hoặc các mầm bệnh khác. Do thiết kế thụ động một chiều nên các mạch cũng có thể bị tắc.
Hệ bạch huyết bị tắc nghẽn có thể dẫn đến sự tích tụ nhiều loại độc tố hoặc chất thải trao đổi chất trong không gian giữa các tế bào. Thực chất, bao quanh các tế bào là rác thải.
Nghiên cứu mới tiết lộ rằng, hệ mạch bạch huyết đóng một vai trò quan trọng trong nhiều tình trạng sức khỏe. Các khiếm khuyết trong cấu trúc hoặc chức năng của hệ bạch huyết đã được xác định do:
- Béo phì
- Xơ vữa động mạch
- Đau tim
- Bệnh Alzheimer
- Bệnh Parkinson
- Đột quỵ
- Các tổn thương
- Khối u
- Bệnh tăng nhãn áp
- Bệnh viêm ruột
Ngay cả những thay đổi nhỏ về chức năng bạch huyết cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng chống lại bệnh tật của cơ thể.
Các dấu hiệu của hệ bạch huyết rối loạn chức năng bao gồm:
- Sương mù não, suy giảm nhận thức
- Mệt mỏi mãn tính
- Buồn nôn, đau bụng và tiêu chảy
- Thừa cân
- Sưng khớp, đau và mệt mỏi
Những cách đơn giản để tăng cường lưu lượng bạch huyết
Lưu lượng bạch huyết là một chiều và không có cơ chế bơm chủ động như tim. Do đó, cần các chuyển động thụ động và chủ động để tạo ra dòng bạch huyết. Các Các hoạt động này bao gồm hơi thở, nhu động ruột, chuyển động thể chất và co cơ. Tất cả những điều này ép các mạch bạch huyết, tạo ra dòng bạch huyết và đẩy chất độc ra khỏi cơ thể.
Nếu bạn nhận thấy mình có dấu hiệu của hệ bạch huyết bị tắc nghẽn, hãy giải độc cơ thể bằng cách tăng cường lưu lượng bạch huyết thông qua các phương pháp sau.
Ngủ đủ giấc
Ngủ đủ giấc rất quan trọng. Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Science cho thấy trong khi ngủ, hệ bạch huyết não sẽ loại bỏ các chất độc thần kinh (ví dụ: beta-amyloid, có liên quan đến bệnh Alzheimer) khỏi não và dịch tủy sống.
Nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc ngủ đủ giấc để quá trình thoát nước não này diễn ra đầy đủ.
Tập thể dục
Dòng bạch huyết trở nên hoạt động mạnh mẽ trong quá trình tập luyện do các cơ xung quanh co lại và chuyển động của cơ thể. Điều này tạo ra áp lực cho dòng bạch huyết, thường làm tăng lưu lượng bạch huyết lên gấp 10-30 lần.
Thở sâu
Bạch huyết được đưa trở lại hệ thống máu thông qua một ống dẫn ở phần trên của ngực. Thở sâu thúc đẩy quá trình này vì nó tạo ra lực hút.
Một nghiên cứu cho thấy tập thể dục nhẹ nhàng cho cánh tay kết hợp với hít thở sâu có thể cải thiện đáng kể tình trạng tắc nghẽn bạch huyết ở cánh tay.
Thực phẩm lành mạnh
Ăn thực phẩm nguyên chất, lành mạnh và tránh thực phẩm chế biến sẵn có nhiều chất bảo quản sẽ làm giảm gánh nặng giải độc cho hệ bạch huyết.
Một nghiên cứu cho thấy chế độ ăn nhiều chất béo làm suy yếu chức năng bạch huyết. Một nghiên cứu khác chỉ ra rằng, nước uống có thể làm tăng lưu lượng bạch huyết để thúc đẩy sự hấp thụ chất dinh dưỡng trong ruột.
Các loại rau xanh có chứa chất diệp lục chống oxy hóa, gừng, trái cây họ cam quýt, hạt lanh và tỏi có thể giúp giảm nguy cơ tắc nghẽn bạch huyết.
Uống đủ nước
Mất nước có thể khiến hệ bạch huyết trở nên ít chất lỏng hơn, dẫn đến tắc nghẽn và làm chậm quá trình đào thải độc tố.
Uống đủ nước là rất quan trọng để duy trì dòng bạch huyết khỏe mạnh. Cơ thể càng có đủ nước thì hệ bạch huyết càng có thể loại bỏ độc tố tốt hơn.
(Còn nữa)
(Bài đăng trên The Epoch Times - Epoch Health của tác giả: Yuhong Dong )
Cát Mộc biên dịch
Yuhong Dong: Tiến sĩ, bác sĩ, nhà báo chuyên mục y tế cấp cao của The Epoch Times. Cô là cựu chuyên gia khoa học y tế cấp cao và lãnh đạo cảnh giác dược tại Trụ sở chính của Novartis ở Thụy Sĩ, và là người đoạt giải thưởng Novartis trong bốn năm. Cô có kinh nghiệm nghiên cứu tiền lâm sàng về virus học, miễn dịch học, ung thư, thần kinh và nhãn khoa, đồng thời có kinh nghiệm lâm sàng về bệnh truyền nhiễm và nội khoa; có bằng Thạc sĩ và Tiến sĩ về bệnh truyền nhiễm tại Đại học Bắc Kinh, Trung Quốc.
