Sau khi hạm đội Biển Đen của Nga bị máy bay không người lái tấn công, Nga rời khỏi 'Thoả thuận ngũ cốc' do Liên hợp quốc làm trung gian. Tổng thống Ukraine lo ngại Nga sẽ tấn công phá vỡ hành lang xuất khẩu ngũ cốc trong bối cảnh thiếu hụt lương thực, giá cả tiêu dùng tăng mạnh trên khắp châu Âu.
Sau 8 tháng tấn công Ukraine, Nga đã xoay chiều cuộc chiến theo hướng tiêu hao nguồn lực (năng lượng, lương thực, vũ khí, tài chính) của Ukraine, Mỹ và phương Tây (đổ vào cuộc chiến uỷ nhiệm này). Nga đã đặc biệt đánh thẳng vào hệ thống hạ tầng, năng lượng của Ukraine ngay trước thềm mùa đông; điều mà Nga chưa làm một cách hệ thống sau 8 tháng xâm lược quốc gia láng giềng này.
Theo chiến lược như vậy, Nga đã rời khỏi thoả thuận ngũ cốc vào cuối tuần trước, vốn khó khăn mới đạt được vào ngày 22/7/2022 do Liên hợp quốc và Thổ Nhĩ Kỳ làm trung gian. Điều này có thể cho phép Nga 'quấy rối' ngũ cốc của Ukraine xuất cảng. Châu âu đang trong tình trạng thiếu lương thực và khủng hoảng giá cả sinh hoạt tồi tệ nhất trong nhiều thập kỷ. Hành lang an toàn xuất khẩu ngũ cốc cũng là hành lang xuất khẩu phân bón, vốn đang là mặt hàng vô cùng thiết yếu, nguồn cung đang bị thiếu hụt trầm trọng do khủng hoảng dầu khí.
Lý do Nga rời khỏi thoả thuận ngũ cốc là Nga không thể đảm bảo an toàn cho các tầu dân sự vì hạm đội Biển Đen của Nga đã bị tấn công.
Nga từ bỏ thoả thuận ngũ cốc sau ngày 30/10, thời điểm Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố các máy bay không người lái (UAV) đã tấn công các tàu thuộc Hạm đội Biển Đen của Nga; các UAV này được trang bị hệ thống định vị do Canada sản xuất.
Trong một bài phát biểu video vào tối thứ Ba (1/11/2022), Tổng thống Ukraine ông Zelensky cho biết các tàu vẫn đang di chuyển ra khỏi các cảng của Ukraine dưới sự hỗ trợ của Thổ Nhĩ Kỳ và Liên Hợp Quốc.
Ông Zelensky nói: “Nhưng một sự phòng thủ đáng tin cậy và lâu dài là cần thiết đảm bảo cho hành lang xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine".
Ông Zelensky nói: “Nga phải nhận thức rõ ràng rằng thế giới sẽ phản ứng cứng rắn với bất kỳ bước đi nào làm gián đoạn hoạt động xuất khẩu lương thực của Ukraine”. Ông nói: "Vấn đề ở đây rõ ràng là cuộc sống của hàng chục triệu người".
Thỏa thuận về ngũ cốc nhằm giúp ngăn chặn hỗn loạn giá hàng hoá lương thực đang diễn ra ở châu Âu bằng cách cung cấp thêm lúa mì, dầu hướng dương và phân bón vào thị trường thế giới và giảm bớt sự gia tăng đáng kể của giá cả.
Trước chiến tranh Ukraine xuất khẩu 5 triệu tấn hàng hoá lương thực mỗi tháng.
Không chỉ xuất khẩu ngũ cốc đang bị đình trệ, nhiều khu vực ở Ukraine mất điện khi Nga xoay chiều mục tiêu tấn công vào hệ thống năng lượng của Ukraine ngay trước thềm mùa đông.
Reuters đưa tin, Nga đã bắn tên lửa vào các thành phố của Ukraine, bao gồm cả thủ đô Kyiv, trong đó Tổng thống Vladimir Putin gọi là đòn trả đũa cho cuộc tấn công vào Hạm đội Biển Đen của Nga vào cuối tuần qua. Phía Ukraine cho biết họ đã bắn hạ hầu hết các tên lửa đó, nhưng cũng thừa nhận là "một số tên lửa lọt lưới của Nga" đã đánh sập các trạm phát điện, làm sập nguồn cung cấp điện và nước.
Chín khu vực đã bị mất điện ở Ukraine.
Ông Zelensky nói: “Chúng tôi sẽ làm mọi thứ có thể để cung cấp năng lượng và nhiệt cho mùa đông sắp tới. Nhưng chúng ta phải hiểu rằng Nga sẽ làm mọi thứ có thể để phá hủy cuộc sống bình thường".
Hoa Kỳ tố cáo các cuộc tấn công của Nga, nói rằng khoảng 100 tên lửa đã được bắn vào thứ Hai và thứ Ba nhắm vào các nguồn cung cấp nước và năng lượng.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Ned Price nói với các phóng viên tại cuộc họp giao ban hàng ngày: “Với nhiệt độ giảm xuống [trong mùa đông], những cuộc tấn công của Nga là đặc biệt nghiêm trọng vì đang làm trầm trọng thêm sự đau khổ của người dân Ukraine".
Nga phủ nhận việc nhắm mục tiêu vào dân thường.
Quang Nhật
Theo Reuters
