Người Mỹ có thói quen sử dụng thuốc nhuận tràng. Số lượt tìm kiếm về thuốc nhuận tràng đã tăng gấp ba lần trong năm vừa qua. Yếu tố nào đã ảnh hưởng đến hoạt động đại tiện của con người ngày nay?
Sự gia tăng sử dụng thuốc nhuận tràng gần đây đã gây ra tình trạng thiếu hụt loại thuốc này trên khắp Hoa Kỳ. Người dân Mỹ phát hiện các kệ thuốc ở quầy thuốc đều đã trống rỗng khi nỗi ám ảnh về các vấn đề liên quan đến đại tiện ngày càng tăng.
Một bài báo gần đây trên tờ Wall Street Journal, dẫn lời công ty phân tích Pattern, cho biết lượt tìm kiếm thuốc nhuận tràng trên Amazon đã tăng hơn gấp ba lần trong năm qua.
Thỉnh thoảng chúng ta sẽ có tình trạng táo bón và rối loạn này thường xuất hiện nhiều hơn khi chúng ta già đi. Có nhiều lý do khác khiến nhu cầu thuốc nhuận tràng ngày càng tăng trong xã hội Mỹ: phần lớn người Mỹ cũng không ăn đủ chất xơ, không tập thể dục đủ, mức độ căng thẳng ngày càng tăng và ngày càng sử dụng nhiều loại thuốc. Tất cả những yếu tố này góp phần gây ra táo bón và nhiều vấn đề khác.
Sử dụng thuốc nhuận tràng và chứng mất trí nhớ
Một xu hướng đáng lo ngại là sử dụng thuốc nhuận tràng lâu dài có thể gây ra nhiều hậu quả. Nghiên cứu gần đây cho thấy những người sử dụng thuốc nhuận tràng thường xuyên có nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ cao tới 50%. Một nghiên cứu đoàn hệ tiến cứu được công bố vào năm 2023 với 502.229 người tham gia ở độ tuổi 40–69 cho thấy những người thường xuyên sử dụng thuốc nhuận tràng có nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ cao hơn, và những người sử dụng nhiều loại thuốc nhuận tràng hoặc thuốc nhuận tràng thẩm thấu có nguy cơ tăng cao đáng kể.
Các loại thuốc nhuận tràng khác nhau
Có nhiều loại thuốc nhuận tràng khác nhau và mỗi loại có cơ chế tác động khác nhau. Dưới đây là một số loại thuốc nhuận tràng và cơ chế hoạt động tương ứng.
- Thuốc làm mềm phân
Loại này làm tăng lượng nước trong phân, giúp chúng ta dễ đại tiện hơn.
- Thuốc nhuận tràng tạo khối (bổ sung chất xơ)
Loại thuốc nhuận tràng này hoạt động bằng cách làm tăng thể tích khối phân. Nghe có vẻ ngược, nhưng khối phân lớn hơn sẽ kích thích ruột co bóp mạnh hơn, giúp đẩy phân ra ngoài dễ dàng hơn. Tuy nhiên, khi sử dụng loại thuốc này, bạn cần uống nhiều nước để tránh bị mất nước.
- Thuốc nhuận tràng kích thích
Loại thuốc nhuận tràng này gây co thắt cơ của ruột để tạo ra nhu động ruột.
- Thuốc nhuận tràng thẩm thấu
Loại thuốc nhuận tràng này hút nước vào ruột để làm mềm phân, giúp phân di chuyển dễ dàng hơn.
- Thuốc nhuận tràng bôi trơn
Loại thuốc nhuận tràng này bao phủ ruột và phân, làm phân và đường ruột trơn hơn, phân dễ đi qua hơn.
Một số lý do khiến con người bị táo bón
Có nhiều yếu tố gây táo bón và dưới đây là một số yếu tố:
- Một số loại thuốc.
- Không uống đủ nước.
- Chế độ ăn uống không lành mạnh, không có đủ chất xơ.
- Ít hoặc thiếu vận động/tập thể dục.
- Căng thẳng
- Nín nhịn không đi vệ sinh khi có nhu cầu
- Thay đổi thói quen (như khi đi du lịch, làm công việc mới hoặc bắt đầu đi học).
- Tuổi tác – tỉ lệ táo bón tăng theo tuổi tác.
Táo bón được định nghĩa là tình trạng đại tiện ít hơn ba lần một tuần. Mặc dù thỉnh thoảng bị táo bón là bình thường, nhưng nếu tình trạng kéo dài, hoặc phải sử dụng thuốc nhuận tràng trong thời gian dài để đi vệ sinh, bạn nên đến gặp để bác sĩ để kiểm tra triệu chứng này.
Những điều nên làm
Nếu thường xuyên có vấn đề về đại tiện, bạn có thể thử một số phương pháp dưới đây
Uống nhiều nước hơn
Nhiều người trong chúng ta không uống đủ nước. Cung cấp đủ nước sẽ giúp các thành phần trong ống tiêu hóa di chuyển tốt hơn. Nếu bị táo bón, bạn hãy thử uống nhiều nước hơn. Hoạt động này giúp phân mềm và dễ đại tiện hơn. Ngoài ra, uống nhiều trà hoặc cà phê có thể khiến bạn mất nước do tác dụng lợi tiểu. Một lời khuyên cho bạn đó là sau khi uống một tách trà hay cà phê (hoặc đồ uống có chứa caffeine), bạn hãy uống một cốc nước để giữ cân bằng lượng dịch trong cơ thể.
Tập thể dục
Lối sống ít vận động ngày càng phổ biến chắc chắn sẽ góp phần gây ra chứng táo bón. Hãy hoạt động cơ thể của bạn, ngay cả những hành động đơn giản như đứng dậy khỏi bàn làm việc và đi bộ xung quanh trong vài phút, sẽ giúp tăng cường nhu động ruột. Tập thể dục hàng ngày còn có tác dụng tốt hơn. Bạn không cần phải tập quá nặng - chỉ cần đi bộ đơn giản cũng đã có nhiều lợi ích.
Một nghiên cứu của Nhật Bản đã tìm thấy mối quan hệ giữa mức độ nặng của tình trạng táo bón và mức độ tập thể dục trong một nghiên cứu cắt ngang với 556 người tham gia.
Một nghiên cứu hệ thống và phân tích tổng hợp các thử nghiệm lâm sàng đối chứng ngẫu nhiên cho thấy các bài tập như khí công, đi bộ và vận động thể chất có thể giúp cải thiện đáng kể triệu chứng táo bón.
Thay đổi tư thế đi vệ sinh
Trước khi xuất hiện bồn cầu hiện đại, hầu hết chúng ta đều đi vệ sinh bằng cách ngồi xổm. Đây là tư thế ngồi tự nhiên hơn, giúp việc thải phân tốt hơn. Ngồi xổm sẽ làm thẳng trực tràng, giúp bạn đại tiện hiệu quả hơn mà không cần rặn.
Ở nhiều nền văn hóa khác nhau, việc ngồi xổm khi đi vệ sinh vẫn là tập quán phổ biến, và các nghiên cứu gần đây cho thấy rằng tư thế này có thể giúp giảm thiểu nhiều vấn đề về đại tràng. Dưới đây là một video giải thích việc cơ thể chúng ta được thiết kế để ngồi xổm khi đi vệ sinh.
Những loại thức ăn có lợi cho chứng táo bón
Nha đam
Nước ép nha đam hoặc gel bên trong lá nha đam là một loại thuốc nhuận tràng tự nhiên. Nước ép nha đam là một trong những nguồn cung cấp vitamin C. Loại nước ép này chứa rất ít calo nên có thể thay thế cho các loại đồ uống có đường và nước ép trái cây, đặc biệt trong trường hợp nếu bạn mắc bệnh đái tháo đường. Khi sử dụng nha đam để điều trị táo bón, hãy sử dụng một lượng nhỏ gel tươi hòa vào nước hoặc nước trái cây. Cách làm này giúp bạn có loại nước nha đam có tốt hơn so với loại “nước ép” nha đam thương mại bạn mua ở cửa hàng.
Một nghiên cứu cho thấy nha đam an toàn và có tác dụng điều trị ngắn hạn cho hội chứng ruột kích thích.
Vì nha đam có tác dụng kích thích co bóp tử cung nên phụ nữ mang thai không nên sử dụng. Nha đam cũng được bài tiết qua sữa mẹ nên phụ nữ đang cho con bú cũng nên tránh dùng vì có thể gây tác dụng nhuận tràng cho trẻ.
Trái kiwi
Rất nhiều loại thực phẩm chúng ta đã quen thuộc có thể giúp giảm táo bón như mận khô. Tuy nhiên, nếu bạn mắc bệnh đái tháo đường, đang phải kiểm soát lượng đường trong máu hoặc đang theo dõi cân nặng của mình thì kiwi là một lựa chọn phù hợp. Mận khô có lượng calo, carbohydrate và đường cao hơn nhiều so với kiwi và một số nghiên cứu đã phát hiện ra rằng quả kiwi là một phương pháp điều trị táo bón hiệu quả.
Một thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên được công bố trên tạp chí Nutrients vào năm 2022 cho thấy ăn hai quả kiwi vàng mỗi ngày có hiệu quả tương đương với Psyllium (thuốc trị táo bón tạo khối chứa chất xơ) để điều trị táo bón ở người lớn.
Một thử nghiệm đối chứng ngẫu nhiên khác cho thấy ăn hai quả kiwi xanh mỗi ngày dẫn đến tăng đáng kể số lần đi đại tiện và giảm triệu chứng khó chịu đường tiêu hóa ở những bệnh nhân bị táo bón. Các nhà nghiên cứu cho biết không có tác dụng phụ nào được báo cáo trong suốt quá trình nghiên cứu.
Hạt chia
Hạt chia rất giàu chất xơ và có vai trò như một chất prebiotic, giúp kích thích sự phát triển của vi khuẩn có lợi trong ruột. Hạt chia khi kết hợp với nước sẽ tạo thành dạng gel nên khi ngâm hạt chia trong nước trước khi dùng để điều trị táo bón.
Một công thức phổ biến để điều trị táo bón là ngâm từ 1–2 thìa (bắt đầu từ từ và tăng dần tùy thuộc vào mức độ dung nạp) trong một cốc nước ít nhất 20 phút trước khi uống. Nếu muốn tăng độ đặc giống như gel của hạt chia, bạn có thể ngâm qua đêm. Cách này giúp hạt chia “nảy mầm” và dễ tiêu hóa hơn. Ngoài ra còn có thể kết hợp thêm nước chanh tạo thành một loại nước uống đã được phổ biến trên TikTok, gọi là “tắm rửa nội tạng” vì có khả năng làm giảm táo bón.
Magie Citrate
Magie citrate là loại thuốc nhuận tràng thẩm thấu và có tác dụng giảm táo bón bằng cơ chế hút nước vào ruột, làm cho phân mềm hơn và dễ đào thải hơn. Vì magie citrate hút nước từ các bộ phận khác vào ruột nên bạn cần uống thêm nước để không bị mất nước. Magie citrate là loại thuốc an toàn để điều trị táo bón thường xuyên. Tuy nhiên magie citrate có thể tương tác với một số loại thuốc, trong đó bao gồm cả một số loại kháng sinh. Nếu bạn đang dùng một loại thuốc nào đó, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng magiê citrate.
Bạn có thể bổ sung các thực phẩm giàu magie vào chế độ ăn khi bị táo bón như rau lá xanh đậm, ngũ cốc nguyên hạt, các loại hạt, quả hạch và cá.
Đu đủ
Đu đủ có nhiều chất xơ và lượng nước cao nên có tác dụng nhuận tràng tự nhiên. Đu đủ còn chứa một loại enzyme gọi là papain giúp dễ tiêu hóa protein hơn và có lợi cho hoạt động tiêu hóa. Đu đủ cũng chứa nhiều vitamin C, có thể giúp làm mềm phân và giúp đại tiện dễ dàng hơn.
Trong một nghiên cứu lâm sàng mù đôi, có đối chứng, những người mắc hội chứng ruột kích thích đã cải thiện đáng kể tình trạng đầy hơi và táo bón khi uống 20ml enzyme đu đủ đậm đặc hàng ngày trong vòng 40 ngày.
Tuy rằng thỉnh thoảng tất cả chúng ta đều bị táo bón, nhưng táo bón mãn tính có thể là dấu hiệu của một bệnh lý nặng hơn. Nếu sử dụng các biện pháp tự nhiên để thay thế nhưng không hiệu quả, bạn nên đến gặp chuyên gia chăm sóc sức khỏe để kiểm tra.
Theo The Epoch Times
Đức Nhân biên dịch
Tác giả: Emma Suttie
Emma là một bác sĩ châm cứu và đã viết nhiều về sức khỏe cho nhiều ấn phẩm trong một thập kỷ qua. Hiện cô là phóng viên sức khỏe của The Epoch Times, chuyên về y học phương Đông, dinh dưỡng, chấn thương và lối sống.
