Ngày 11/10/2023, tàu sân bay USS Ford (CVN 78) ra khơi ở Địa Trung Hải. (Ảnh: Hải quân Hoa Kỳ)

Trên thế giới chỉ có 12 quốc gia có tàu sân bay, tàu của nước nào siêu ‘khủng’?

Giúp NTDVN sửa lỗi

Tàu sân bay là tài sản hải quân quan trọng. Cho phép máy bay quân sự cất cánh và hạ cánh trên biển. Có 12 quốc gia có tàu sân bay. Hoa Kỳ là quốc gia có nhiều tàu sân bay nhất, vượt xa các quốc gia khác nên Hải quân Hoa Kỳ là lực lượng mạnh nhất trên thế giới. Mỹ cũng là quốc gia duy nhất có tàu sân bay trị giá 13,3 tỷ USD.

Lịch sử của tàu sân bay

Tàu sân bay có từ năm 1910, khi một phi công người Mỹ tên là Eugene Ely lái một chiếc máy bay trên boong một tàu tuần dương Mỹ ở Virginia và sau đó vào năm 1911, ông đã hạ cánh máy bay xuống thiết giáp hạm Pennsylvania ở Vịnh San Francisco, một sự kiện đã thu hút sự chú ý rộng rãi. Trong thập kỷ tiếp theo, các cường quốc hải quân đã nỗ lực phát triển tàu sân bay của riêng mình.

Nổi bật nhất trong các tàu sân bay là HMS Argus (Argus) do Hải quân Hoàng gia Anh phát triển trong Thế chiến thứ nhất, đây là tàu sân bay được trang bị đầy đủ đầu tiên trên thế giới. USS Langley là tàu sân bay đầu tiên gia nhập Hải quân Hoa Kỳ, được cải biến vào năm 1920 từ chiếc tàu tiếp than USS Jupiter (AC-3), và cũng là chiếc tàu đầu tiên của Hải quân Mỹ vận hành bằng điện. Tuy nhiên, phải đến cuộc tấn công của Nhật Bản vào Trân Châu Cảng năm 1941, các tàu sân bay mới thực sự tham gia vào xung đột quân sự. Kể từ đó và thậm chí cho đến ngày nay, tàu sân bay vẫn là nền tảng tác chiến hải quân mạnh mẽ nhất.

: Năm 1928, USS Langley CV-1/AV-3, tàu sân bay đầu tiên của Hải quân Mỹ, rời cảng San Diego, California, theo sau là tàu khu trục USS Somers DD-301. (Ảnh: Phạm vi công cộng)

Trong những năm qua, các nhà sản xuất đã đảm bảo rằng các tàu sân bay luôn theo kịp thời đại. Ngày nay, những tàu sân bay này lớn hơn và được trang bị sàn đáp bọc thép và sàn đáp nghiêng, hệ thống tín hiệu hạ cánh, máy phóng chạy bằng hơi nước và máy phóng điện từ mới nhất để giải quyết những thách thức mà các tàu sân bay cũ phải đối mặt do trọng lượng máy bay nặng và tốc độ hạ cánh nhanh. Hiện nay các tàu sân bay này cũng có nhiều biến thể khác nhau, như tàu sân bay chạy bằng năng lượng hạt nhân, tàu sân bay trực thăng, tàu tấn công đổ bộ, tàu sân bay đa năng, v.v.

: HMS Argus (Ảnh: Miền công cộng)

Ba doanh nghiệp công nghiệp quân sự lớn của Mỹ liên quan đến sản xuất tàu sân bay

Do tranh chấp và xung đột trên khắp thế giới đã thúc đẩy hải quân các nước mua tàu sân bay. Do đó, ngành công nghiệp tàu sân bay toàn cầu dự kiến sẽ tăng trưởng 2% từ năm 2023 đến năm 2028.

Tại Hoa Kỳ, công ty Huntington Ingalls Industries (HII) dẫn đầu ngành với chuyên môn trong việc thiết kế và chế tạo các tàu sân bay chạy bằng năng lượng hạt nhân cho Hải quân Hoa Kỳ, bao gồm cả tàu sân bay lớp Ford thế hệ tiếp theo nổi tiếng đáp ứng nhu cầu hoạt động hải quân của thế kỷ 21.

: Hình ảnh tàu sân bay USS Ford thực hiện nhiệm vụ ở Đại Tây Dương vào ngày 19/3/2023. (Hải quân Hoa Kỳ)

Một công ty đóng góp quan trọng khác cho sức mạnh hải quân Hoa Kỳ là General Dynamics, công ty đã thiết kế tàu cho Hải quân Hoa Kỳ trong 196 năm. Vào tháng 4, công ty đã giành được hợp đồng 7 năm trị giá 847 triệu USD để sửa chữa, bảo trì và hiện đại hóa các tàu sân bay đang hoạt động của Hoa Kỳ. General Dynamics hiện cũng đang xây dựng Căn cứ biển viễn chinh ESB 8 (ESB) và hai tàu chở dầu lớp John Lewis cho Hải quân Hoa Kỳ.

Tập đoàn Công nghiệp Quân sự Lockheed Martin, nổi tiếng với chuyên môn về hàng không vũ trụ, cũng đóng vai trò tích cực trong việc nâng cao sức mạnh của Hải quân Mỹ bằng việc tham gia các cuộc thử nghiệm trên biển của tàu sân bay.

Sau đây là 12 quốc gia có tàu sân bay, được sắp xếp theo số lượng tàu và trọng tải của tàu.

1. Hoa Kỳ: 11 tàu sân bay

Mỹ có nhiều tàu sân bay nhất thế giới với tổng cộng 11 chiếc thuộc lớp Nimitz và lớp Ford. Trong đó bao gồm tàu chiến chạy bằng năng lượng hạt nhân CVN-78 trị giá 13,3 tỷ USD, là tàu đầu tiên trong dự án tàu sân bay lớp Ford và hiện là tàu sân bay tiên tiến nhất thế giới.

Tàu sân bay này sẽ mang lại cho Hoa Kỳ một lợi thế lớn nếu tham gia vào một cuộc hải chiến trong tương lai, vì tàu sân bay lớp Ford có thể thực hiện nhiều lần phóng hơn 25% và có thủy thủ đoàn giảm 25% so với tàu sân bay lớp Nimitz.

: Tàu sân bay lớp Ford thứ ba là USS Enterprise, dự kiến Hải quân Mỹ sẽ đặt mua 12 tàu sân bay lớp Ford trong 30 năm tới. (Phạm vi công cộng)

Ngoài tàu sân bay CVN-78, ba tàu sân bay khác cùng loại dự kiến sẽ được đưa vào sử dụng trong 10 năm tới, điều này sẽ củng cố hơn nữa vị thế cường quốc hải quân lớn nhất thế giới của Mỹ.

Tàu sân bay CVN-79 ước tính trị giá 12,7 tỷ USD và hiện đang được sản xuất theo quy trình cải tiến. Đến kỳ bảo trì tiếp theo, nó sẽ có thể triển khai các máy bay chiến đấu Lockheed Martin F-35C, dự kiến giao cho Hải quân Mỹ vào tháng 7/2025. Tàu CVN-80 và CVN-81 có thể lần lượt gia nhập hạm đội Hải quân vào năm 2028 và 2032.

2. Trung Quốc: 3 tàu sân bay

Hải quân Trung Quốc có 3 tàu sân bay: Liêu Ninh, Sơn Đông và Phúc Kiến. Tàu Liêu Ninh có lượng giãn nước 60.000 tấn và có thể chở 38 máy bay, thường là máy bay chiến đấu J-15 và trực thăng hải quân. Tàu Sơn Đông có tải trọng 70.000 tấn, tàu Phúc Kiến có lượng giãn nước toàn tải khoảng 80.000 tấn.

3. Anh: 2 tàu sân bay

Vương quốc Anh có hai tàu sân bay, cả hai đều là tàu sân bay lớp Queen Elizabeth: Nữ hoàng Elizabeth và Hoàng tử xứ Wales. Cả hai tàu sân bay đều có trọng tải 72.000 tấn và thường được trang bị ít nhất 20-24 máy bay chiến đấu, với tối đa 36 máy bay được triển khai.

: Ngày 19/10/2018, tàu sân bay HMS Queen Elizabeth của Anh đã đến thăm New York. (Hình ảnh Christopher Furlong/Getty)

4. Ấn Độ: 2 tàu sân bay

Ấn Độ có 2 tàu sân bay là INS Vikramaditya có trọng tải 4.500 tấn và INS Vikrant có trọng tải 47.400 tấn. Chiếc đầu tiên được đưa vào hoạt động vào năm 1996 và ban đầu phục vụ cho hải quân Nga và Liên Xô trước khi được Hải quân Ấn Độ mua lại. Sau này là tàu sân bay do Ấn Độ sản xuất trong nước.

Tàu sân bay thứ ba của nước này là INS Vishal hiện đang được phát triển, có thể có lượng giãn nước 70.000 tấn. Công ty đóng tàu Cochin của Ấn Độ chịu trách nhiệm thực hiện kế hoạch này.

: Ngày 2/9/2022, tàu sân bay nội địa Ấn Độ "INS Vikrant" (INS Vikrant) tiến hành chạy thử trên biển tại Nhà máy đóng tàu Cochin (Cochin Shipyard). (Arun Sankar/AFP qua Getty Images)

5. Nhật Bản: 2 tàu sân bay

Nhật Bản tuyên bố vào năm 2018 rằng họ sẽ biến hai tàu sân bay trực thăng Izumo và Kaga thành tàu chiến có khả năng cất và hạ cánh F-35B cũng như các máy bay chiến đấu khác.

Vào tháng 10/2021, một máy bay chiến đấu F-35B của Thủy quân lục chiến Hoa Kỳ đã hạ cánh xuống Izumo, đánh dấu sự thay đổi về năng lực của tàu sân bay Nhật Bản. Tổng lượng giãn nước của Izumo và Kaga là 64.200 tấn.

: Tàu sân bay gần như máy bay "Izumo" của Nhật Bản. (Hình ảnh Kazuhiro Nogi/AFP/Getty)

6. Ý: 2 tàu sân bay

Ý là một trong số ít quốc gia có nhiều hơn một tàu sân bay Giuseppe Garibaldi và Cavour. Tàu sân bay Giuseppe Garibaldi đã lỗi thời và sẽ được thay thế bởi tàu Trieste.

Tàu sân bay Giuseppe Garibaldi được đưa vào hoạt động năm 1985 và tham gia nhiều hoạt động của NATO ở Libya và Afghanistan. Tàu Cavour được trang bị phương tiện hàng không hiện đại và là tàu sân bay duy nhất của Ý có khả năng phóng và thu hồi máy bay chiến đấu F-35.