Cách đây 66 triệu năm, khi tiểu hành tinh ngày nay có tên gọi là Chicxulub đâm sầm vào Trái đất từ ngoài không gian, loài gián đã có mặt. Vụ va chạm đã gây ra một trận động đất lớn và các nhà khoa học cho rằng nó cũng gây ra các vụ phun trào núi lửa cách địa điểm va chạm hàng nghìn dặm. Điều này khiến cho ba phần tư thực vật và động vật trên Trái đất bị tiêu diệt, bao gồm tất cả các loài khủng long, ngoại trừ một số loài là tổ tiên của các loài chim ngày nay.
Làm thế nào những con gián dài vài cm có thể sống sót trong khi rất nhiều loài động vật to lớn tuyệt chủng? Điều này cho thấy chúng có một cấu tạo cơ thể hoàn hảo để thích nghi và sống sót qua các thảm họa tự nhiên.
Chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy rằng cơ thể của gián rất phẳng, giúp chúng có thể chui vào những nơi chật hẹp. Điều này cho phép chúng ẩn náu hầu như ở khắp mọi nơi - và có thể điều này đã giúp chúng sống sót sau tác động của Chicxulub.
Chicxulub va chạm vào Trái đất khiến nhiệt độ trên bề mặt hành tinh tăng vọt. Nhiều loài động vật không có nơi nào để chạy trốn, nhưng gián có thể trú ẩn trong các khe đất nhỏ, giúp chúng tránh được nhiệt độ nóng bức.
Vụ va chạm của tiểu hành tinh cũng gây ra một loạt các hiệu ứng. Bụi bay mù mịt khiến bầu trời tối sầm lại. Khi Mặt trời bị che khuất, nhiệt độ toàn cầu trở nên lạnh lẽo. Với ít ánh sáng mặt trời, các loài thực vật phải vật lộn để phát triển và nhiều sinh vật khác sống dựa vào những loài thực vật đó bị đói.
Tuy nhiên, không giống như một số loài côn trùng chỉ thích ăn một loại thực vật cụ thể, gián là loài ăn tạp. Chúng ăn hầu hết các loại thức ăn có nguồn gốc từ động vật hoặc thực vật cũng như bìa cứng, một số loại quần áo và thậm chí cả phân. Việc không kén ăn đã giúp gián có thể sống sót trong những khoảng thời gian khó khăn kể từ sự kiện tuyệt chủng Chicxulub và các thảm họa thiên nhiên khác.
Một đặc điểm hữu ích khác là trứng gián cần ít sự bảo vệ. Chúng được chứa trong một lớp vỏ trông giống như hạt đậu khô được gọi là oothecae, có nghĩa là “hộp đựng trứng”. Giống như vỏ điện thoại, oothecae cứng và có thể bảo vệ các quả trứng bên trong không bị hư hại khi va chạm và các mối đe dọa khác, chẳng hạn như lũ lụt và hạn hán.
-
- Gián cái (Periplaneta americana) và oothecae. (Ảnh: Wikipedia)
Hiện nay, gián là một trong số ít những loài sinh vật có thể sống ở bất cứ đâu trên đất liền, từ cái nóng của vùng nhiệt đới đến một số vùng lạnh nhất trên thế giới. Các nhà khoa học ước tính rằng có hơn 4.000 loài gián đang sống trên Trái đất.
Một số ít các loài này thích sống chung với con người và nhanh chóng trở thành động vật gây hại. Một khi những con gián này ở trong một tòa nhà, thật khó để loại bỏ các vết nứt nhỏ nơi chúng trú ẩn và trứng của chúng. Khi số lượng lớn gián sống ở những nơi không đảm bảo vệ sinh, chúng có thể lây lan dịch bệnh. Mối đe dọa lớn nhất mà chúng gây ra đối với sức khỏe con người là từ các chất gây dị ứng do chúng tạo ra có thể gây ra các cơn hen suyễn và phản ứng dị ứng ở một số người.
Gián rất khó kiểm soát vì chúng có thể chống lại nhiều loại thuốc trừ sâu hóa học và vì chúng có những đặc điểm đã giúp tổ tiên của chúng sống qua thời kỳ tuyệt chủng của loài khủng long. Tuy nhiên, gián không chỉ là một loài gây hại. Các nhà nghiên cứu nghiên cứu loài gián để hiểu cách chúng di chuyển và cách cơ thể chúng được thiết kế để lấy ý tưởng chế tạo những con robot tốt hơn.
Văn Thiện
Theo Theconversation
