"Chiến tranh càng kéo dài, Nga sẽ càng giành được nhiều lãnh thổ Ukraine hơn", phù thủy công nghệ và tỷ phú người Mỹ Elon Musk đã đưa ra một tuyên bố gây sốc báo động, cho rằng tình hình chiến tranh Nga - Ukraine hiện nay là "sự lãng phí sinh mạng một cách bi thảm" đối với Ukraine, quốc gia thiếu năng lực phòng thủ.
Thật không may, mặt trận Ukraine đang phải đối mặt với nguy cơ sụp đổ đáng kể. Một sĩ quan quân đội cấp cao của Ukraine cho biết, giao tranh ở tiền tuyến rất khốc liệt và Nga có khả năng thành công bất kể họ quyết định tập trung tấn công vào tuyến phòng thủ của Ukraine ở đâu.
Chiến tranh Nga - Ukraine đã kéo dài hơn hai năm kể từ khi nổ ra vào ngày 24/2/2022. Do phần lớn thời gian diễn ra giằng co và bế tắc giữa hai bên nên cuộc chiến này không còn là trọng tâm chính của chú ý quốc tế. Vậy, tình hình chiến trường hiện nay và triển vọng như thế nào?
Elon Musk: Ukraine thiếu năng lực phòng thủ, Nga chiếm lãnh thổ nếu bế tắc kéo dài
Trong những ngày đầu của cuộc chiến Nga- Ukraine, Musk đã hào phóng cung cấp cho Ukraine hỗ trợ Internet không gian "Starlink" để giúp Ukraine chống lại cuộc chiến tranh xâm lược của Nga. Nhưng khi chiến tranh đi vào bế tắc kéo dài, Musk sau đó đã thúc giục Ukraine đồng ý nhượng lại lãnh thổ cho Nga để đạt được một hiệp định đình chiến, điều này khiến Ukraine rất không hài lòng với Musk.
Kể từ khi bắt đầu cuộc chiến giữa Nga và Ukraine, Quốc hội Mỹ đã phê duyệt hơn 112 tỷ USD viện trợ quân sự cho Ukraine. Vào tháng 10/2023, chính quyền Biden đã yêu cầu viện trợ quân sự bổ sung 61,4 tỷ USD cho Ukraine vào năm 2024. Kế hoạch viện trợ quân sự bổ sung 60 tỷ USD này đã bị các đảng viên Cộng hòa tại Quốc hội nghi ngờ, hai bên đã tranh cãi và bị trì hoãn và chưa được thông qua. Musk cũng phản đối việc bổ sung viện trợ quân sự mới khổng lồ cho Ukraine. Cựu Tổng thống Trump đề xuất chiến lược thỏa hiệp trong việc cung cấp các khoản vay viện trợ quân sự cho Ukraine.
Ngay sau khi cuộc chiến Nga - Ukraine bước sang năm thứ ba, Musk đã đăng trên nền tảng X của mình vào ngày 30/3 năm nay: "Khi Ukraine thiếu ưu thế về thiết giáp và trên không, mà tấn công một lực lượng quân sự có khả năng phòng thủ sâu, một đội quân (Nga) đông đảo với các bãi mìn và pháo binh tốt hơn thì thật là một sự lãng phí sinh mạng bi thảm cho Ukraine! Bất kỳ kẻ ngốc nào cũng có thể thấy trước điều này”.
Dù những nhận xét này gây sốc nhưng Musk không phải là người đầu tiên đưa ra đánh giá như vậy về chiến trường Ukraine.
Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), một tổ chức tư vấn ở Washington DC, đánh giá vào tháng 12 năm ngoái rằng nếu Mỹ ngừng hỗ trợ quân sự cho Ukraine, các nước châu Âu sẽ không thể nhanh chóng lấp đầy khoảng trống này. Nếu điều này xảy ra, khả năng phòng thủ của Ukraine sẽ dần suy yếu và tiền tuyến sẽ sụp đổ.
Musk cũng đề cập rằng năng lực phòng thủ của Ukraine chưa đủ và ông nói tiếp: "Đề nghị của tôi một năm trước là Ukraine nên tăng cường phòng thủ và dành toàn bộ nguồn lực cho quốc phòng. Mặc dù vậy, việc giữ đất cũng khó khăn vì không có rào cản tự nhiên vững chắc".
Về viễn cảnh chiến tranh, Musk dự đoán: “Nga không thể chiếm được toàn bộ Ukraine, bởi sự kháng cự của địa phương ở phía Tây mặt trận (ám chỉ phía Ukraine) sẽ rất ác liệt, nhưng Nga chắc chắn sẽ thu được nhiều đất hơn bây giờ”.
Ông thậm chí còn đưa ra viễn cảnh bi quan và đáng lo ngại hơn cho Ukraine khi cho rằng: “Chiến tranh càng kéo dài, Nga (Ukraine) càng giành được nhiều lãnh thổ cho đến khi họ tấn công Dnieper, điều mà (Ukraine) rất khó có thể khắc phục, nếu chiến tranh kéo dài đủ lâu thì Odessa cũng sẽ thất thủ". “Theo tôi, câu hỏi thực sự còn lại là liệu Ukraine có mất toàn bộ quyền tiếp cận Biển Đen hay không”.
Cuối cùng, Musk hy vọng Ukraine và Nga có thể đàm phán để đạt được một hiệp định đình chiến và hòa bình trước khi có nguy cơ mất thêm đất đai. Ông nói: "Tôi đề xuất một giải pháp đàm phán trước khi những điều này xảy ra".
Tiền tuyến Ukraine thiếu đạn dược, vũ khí trang bị
Bất chấp sự phản đối những nhận xét gây sửng sốt của Musk, những dự đoán của ông thực sự không khác mấy so với những cảnh báo nghiêm trọng mà Tổng thống Ukraine Zelenskyy đã đưa ra trong vài ngày qua. Ông Zelensky cho rằng trừ khi Mỹ phê duyệt gói viện trợ quân sự hơn 60 tỷ USD càng sớm càng tốt, nếu không quân đội Ukraine sẽ phải "rút lui và rút lui từng bước một". Ông cũng cảnh báo một số thành phố lớn ở Ukraine có thể có nguy cơ bị sụp đổ.
Trong khi cảnh báo của ông Zelenskiy là một phần trong nỗ lực ngoại giao rộng lớn hơn nhằm nói với cộng đồng quốc tế rằng các lực lượng Ukraine đang rất cần viện trợ quân sự, họ lại thiếu nguồn cung cấp đầy đủ đạn dược và vũ khí, từ đạn pháo 155mm, trong vài tháng qua cho các hệ thống phòng không và máy bay không người lái. Tuy nhiên, ngay cả khi Quốc hội Mỹ có thể thông qua kế hoạch viện trợ quân sự trị giá 60 tỷ USD càng sớm càng tốt, nguồn cung cấp quy mô lớn có thể không đủ để ngăn chặn những tai nạn lớn trên chiến trường Ukraine.
Nga dự kiến sẽ tiến hành một cuộc tấn công chống lại Ukraine vào mùa hè này. Các cuộc tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái của Nga đã gia tăng đáng kể trong những tuần gần đây, nhắm vào cơ sở hạ tầng của Ukraine trong một khu vực trải dài từ Kharkiv và Sumy ở phía bắc đến Odessa ở phía nam. Điều này cũng gây khó khăn cho việc đoán chính xác nơi Nga sẽ tiến hành cuộc tấn công chính vào Ukraine.
Một số sĩ quan quân đội cấp cao của Ukraine nói với tạp chí Politician của Mỹ rằng giao tranh ở tiền tuyến rất khốc liệt, chỉ cần Nga quyết định tập trung tấn công vào đâu thì có nguy cơ lớn về sự sụp đổ của tiền tuyến Ukraine ở đó. Ngoài ra, do quân đội Nga có lợi thế về sức mạnh và việc bom dẫn đường của Nga liên tục phá hủy các vị trí của Ukraine trong những tuần gần đây nên rất có thể quân đội Nga sẽ "xâm nhập vào tiền tuyến Ukraine và phá hủy một số tuyến phòng thủ của nước này".
Một nguồn tin quân sự cấp cao của Ukraine cho biết: "Hiện tại không có gì giúp được Ukraine vì không có công nghệ đáng kể nào có thể bù đắp cho những thiếu sót của Ukraine khi Nga có thể tung lực lượng lớn vào chúng tôi. Chúng tôi không có những công nghệ này và phương Tây cũng vậy, không có đủ số lượng các công nghệ này”.
Nguồn tin cho rằng, chỉ có lòng dũng cảm, sự kiên cường của Ukraine và sai lầm của các chỉ huy Nga mới có thể thay đổi tình hình nghiêm trọng. Nhưng đồng thời, ông cũng cảnh báo rằng việc dựa vào sai lầm của Nga không phải là một chiến lược.
Các sĩ quan quân đội Ukraine đau khổ trước những bước đi sai lầm của phương Tây và Ukraine khi bắt đầu cuộc chiến. Họ nói rằng những bước đi sai lầm đó đã cản trở sự phản kháng của Ukraine ngay từ đầu. Họ cũng chỉ trích gay gắt sự chậm trễ trong viện trợ quân sự của phương Tây, nói rằng nguồn cung cấp đạn dược và hệ thống vũ khí đến quá muộn và không đủ số lượng để gây ra tác động đáng lẽ có thể xảy ra.
Một quan chức Ukraine cũng cho biết, hiện họ cần nhiều vũ khí truyền thống cơ bản hơn cũng như máy bay không người lái. “Chúng tôi cần lựu pháo và đạn pháo, hàng trăm nghìn quả đạn pháo và rocket”, và ước tính Ukraine cần 4 triệu quả đạn pháo và 2 triệu máy bay không người lái.
"Chúng tôi đã nói với các đối tác phương Tây rằng chúng tôi có kinh nghiệm chiến đấu, chúng tôi có hiểu biết về chiến trường về cuộc chiến này. (Họ) có đủ nguồn lực và họ cần cung cấp cho chúng tôi những gì chúng tôi cần", quan chức này nói thêm.
Châu Âu đang cố gắng giúp Ukraine bù đắp nhược điểm rất lớn về pháo binh. Về vấn đề này, việc mua số lượng lớn đạn pháo do Séc dẫn đầu có thể nâng tổng số đạn mà Ukraine mua từ trong và ngoài EU lên khoảng 1,5 triệu viên đạn với chi phí 3,3 tỷ USD, nhưng con số này vẫn thấp hơn nhu cầu của Ukraine.
Ukraine vẫn thiếu số lượng lớn quân đội
Các sĩ quan quân đội Ukraine cũng nhấn mạnh rằng họ vẫn ngày càng cần thêm quân vì hiện tại không có đủ chiến binh ở tiền tuyến.
Ngày 3/4, Tổng thống Ukraine Zelenskiy đã ký dự luật hạ độ tuổi nhập ngũ của nam giới Ukraine từ 27 xuống 25, phản ánh áp lực lên quân đội Ukraine từ hơn 2 năm chiến tranh với Nga và sự cần thiết phải chuẩn bị cho cuộc chiến sắp tới. Hàng ngũ kiệt quệ của ông được bổ sung thêm những tân binh và được giao nhiệm vụ trấn giữ tiền tuyến trong suốt trận chiến.
Theo hãng tin AP, ông Oksana Zabolotna, nhà phân tích tại Trung tâm Hành động Thống nhất, cơ quan giám sát của chính phủ Ukraina ở Kiev, cho biết, luật mới cũng sẽ loại bỏ một số miễn trừ dự thảo và tạo ra một cơ quan đăng ký trực tuyến cho những tân binh, có thể bổ sung thêm khoảng 50.000 quân.
Đây là 1/10 trong số 500.000 quân bổ sung mà Zelensky nói sẽ tăng quân vào tháng 12 năm ngoái. Ông Zelensky cho biết ông chưa sẵn sàng tiết lộ công khai số lượng tân binh mà quân đội Ukraine cần.
Ông Zabolotna nói với các phóng viên: “Tôi có thể nói rằng Nga đang chuẩn bị huy động thêm 300.000 nhân viên quân sự vào ngày 1/6”.
Nghĩa vụ quân sự luôn là một vấn đề nhạy cảm và ông Zelensky phải mất gần một năm mới ký luật hạ thấp độ tuổi nhập ngũ, một động thái như vậy có thể không được ưa chuộng.
Thống kê của Bộ Quốc phòng Ukraine cho thấy, số lượng quân nhân nước này lên tới gần 800.000 vào tháng 10 năm ngoái, chưa bao gồm Lực lượng Vệ binh Quốc gia hay các lực lượng khác. Tổng cộng có 1 triệu người Ukraine mặc quân phục và khoảng 300.000 người trong số họ phục vụ ở tiền tuyến.
Điều này giúp Nga chiếm thế chủ động trên chiến trường do tình trạng thiếu hụt bộ binh và đạn dược của Ukraine ngày càng tăng. Tuy nhiên, Nga cũng có tình trạng thiếu quân và các vấn đề về kế hoạch quân sự khiến nước này không thể tận dụng hết lợi thế này.
Các nhà phân tích quân sự cho rằng, độ tuổi trung bình của binh sĩ Nga và Ukraine là trên 40 tuổi. Một số người Ukraine lo ngại rằng việc hạ độ tuổi nhập ngũ tối thiểu xuống 25 và rút thêm nhiều người trẻ ra khỏi lực lượng lao động có thể gây tác dụng ngược và gây thiệt hại thêm cho nền kinh tế đang bị chiến tranh tàn phá.
Quân đội Ukraine cũng có kế hoạch điều động càng nhiều nhân viên mặc đồng phục tại văn phòng và những người không tham chiến càng tốt, sau 3-4 tháng huấn luyện chuyên sâu, họ có thể ra tiền tuyến để giảm số lượng tân binh phải nhập ngũ.
Quân đội Nga ngày 3/4 cho biết số quân nhập ngũ tăng vọt gần đây là do dư luận phẫn nộ trước vụ tấn công vào phòng hòa nhạc ở Moscow hồi tháng trước khiến hơn 140 người thiệt mạng. Bộ Quốc phòng Nga cho biết khoảng 16.000 người đã đăng ký gia nhập quân đội trong 10 ngày qua. Hãng tin AP cho rằng tuyên bố này của quân đội Nga không thể được xác nhận bởi các nguồn độc lập khác.
Dân số Nga gấp hơn 3 lần Ukraine và Tổng thống Nga Vladimir Putin đã cho thấy ông sẽ buộc người dân ra tiền tuyến nếu không có đủ tình nguyện viên.
Ukraine hiện cấm đàn ông dưới 60 tuổi đi du lịch nước ngoài. Nhiều đàn ông Ukraine trốn tránh nghĩa vụ quân sự bằng cách trốn ở nhà hoặc cố gắng đưa hối lộ. Các chỉ huy cho biết họ không có đủ quân để tiến hành một cuộc tấn công và hầu như không đủ để giữ vững vị trí khi Nga tăng cường các cuộc tấn công.
Theo The Epoch Times
Lý Ngọc biên dịch
