Hệ thống phòng không tiền tuyến của Nga đã hứng chịu một đòn tàn khốc khác chỉ sau vài tuần. Hệ thống phòng không S-300/S-400 được triển khai ở khu vực Donetsk đã bị phá hủy bởi tên lửa chiến thuật ATACMS do Ukraine phóng.
Vào khoảng 12h50 trưa ngày 21/5, quân đội Ukraine đã dùng tên lửa chiến thuật Lục quân (ATACMS) tấn công sân bay Mospino ở vùng Donetsk do Nga chiếm đóng ở miền đông Ukraine, cách tiền tuyến khoảng 30 dặm (khoảng 48 km). Cuộc tấn công đã phá hủy một chiếc xe vận chuyển 5P85SM2-01 TEL của hệ thống phòng không S-400 của Nga, cùng với radar 96L6 của nó. Những khẩu đội phòng không S-400 này vừa được triển khai ở đây một ngày thì đã bị phá hủy.
Hệ thống phòng không của Nga dường như không nhận thấy máy bay không người lái trinh sát ở gần đó, nhưng nó chắc chắn đã được cảnh báo về tên lửa ATACMS đang lao tới. Lực lượng phòng không Nga đã phóng ít nhất 6 tên lửa đánh chặn trước khi bị tên lửa chiến thuật đánh cho nổ tung. Khi tên lửa chiến thuật của Ukraine tiếp cận khu vực mục tiêu, sức nổ của đầu đạn chùm đã gây thiệt hại trên diện rộng, gây ra vụ nổ thứ cấp của tên lửa ngay trong chính hệ thống phòng không của Nga.
Phiên bản tên lửa chiến thuật Lục quân được trang bị đầu đạn chùm (được nạp đạn con M74) đặc biệt thích hợp để tấn công các hệ thống phòng không cũng như sân bay mở rộng, gara và kho đạn dược. Tên lửa chiến thuật ATACMS ngày càng trở nên phổ biến ở Ukraine như một loại vũ khí chống lại các hệ thống phòng không tầm xa của Nga, bao gồm S-300 và các hệ thống phòng không S-400 tiên tiến hơn.
Hình ảnh xuất hiện trên mạng xã hội cho thấy hậu quả của vụ tấn công sân bay Mospino. Theo phân tích các hình ảnh, cuộc tấn công đã phá hủy ít nhất hai bệ phóng gắn trên xe dòng 5P85 (TEL), cũng như radar và trạm chỉ huy 96L6 liên kết với hệ thống S-300/S-400.
Đầu tháng này, quân đội Ukraine đã tấn công thành công căn cứ không quân Belbek do Nga chiếm đóng ở Crimea bằng tên lửa ATACMS. Ngoài việc phá hủy và làm hư hại các máy bay chiến đấu của Nga tại căn cứ, cuộc tấn công còn phá hủy một phần hệ thống phòng không S-300/S-400 tại đó.
-
- Hình ảnh S-400 lại bị phá hủy. (Ảnh chụp màn hình video)
Các hệ thống phòng không trên mặt đất của Nga là mối đe dọa đối với Không quân Ukraine và lực lượng không quân lục quân của nước này. Ngăn chặn và tiêu diệt các tên lửa đất đối không này của Nga vẫn là ưu tiên hàng đầu của lực lượng Ukraine. Đồng thời, tên lửa hành trình Storm Shadow và máy bay không người lái tấn công một chiều tầm xa trong tay Ukraine đã mở ra hàng loạt mục tiêu mới xa hơn ngoài chiến tuyến. Đảm bảo những vũ khí này bắn trúng mục tiêu là điều quan trọng. Vì vậy, việc mở ra tầm phủ phòng không của Nga và khai thác những sơ hở của nước này chắc chắn là ưu tiên hàng đầu của quân đội Ukraine.
Đồng thời, Nga đã sử dụng chiến thuật tương tự để tấn công các hệ thống phòng không của Ukraine bằng tên lửa đạn đạo tầm ngắn Iskander-M. Kết quả là 2 xe phóng M901 của hệ thống phòng không Patriot của Ukraine đã bị phá hủy.
Các cuộc tấn công mới nhất vào hệ thống phòng không S-300/S-400 của Nga cho thấy các hệ thống phòng không này của Nga dường như không có đủ khả năng chống lại tên lửa chiến thuật ATACMS. Có lẽ điều khiến người Nga lo lắng hơn nữa là Ukraine có thể vận hành máy bay không người lái bay qua các hệ thống phòng không trong thời gian dài để ghi lại cảnh quay và truyền lại, và đây không còn là một tai nạn nữa. Điều này dường như chỉ ra rằng các căn cứ phòng không lớn của Nga không được triển khai các hệ thống phòng thủ thích hợp để bảo vệ chúng khỏi các mối đe dọa tầm gần như vậy. Lực lượng phòng không của Nga đang gặp phải những thiếu sót nghiêm trọng, vấn đề càng trở nên trầm trọng hơn do các lệnh trừng phạt của phương Tây khiến khả năng sản xuất vũ khí công nghệ cao trên quy mô lớn của Nga bị suy giảm.
Đối với Ukraine, yếu tố lớn nhất hạn chế các cuộc tấn công này có thể là số lượng tên lửa chiến thuật của Lục quân Mỹ mà nước này tiếp tục mua, cũng như những hạn chế về phạm vi sử dụng những loại vũ khí này.
Nga đã phát động một cuộc tấn công khủng bố quy mô lớn hơn nhằm vào dân thường Ukraine, ném bom các khu dân cư ở Kharkiv bằng bom dẫn đường chính xác và cố gắng đuổi người dân địa phương ra khỏi thành phố bằng cách đe dọa.
Trong những tuần gần đây, lực lượng Nga đã tiến hành một loạt cuộc không kích vào thành phố Kharkiv bằng bom lượn. Hầu hết các cuộc không kích này đều sử dụng bom FAB và KAB được trang bị mô-đun lượn. Ngày 25/5, Nga ném bom một siêu thị lớn ở Kharkov. Lúc đó có khoảng 200 người trong tòa nhà. Tính đến thời điểm hiện tại, có 12 người thiệt mạng và 43 người bị thương. Số phận của những người khác vẫn chưa được biết.
Khi Nga tiến hành cuộc tấn công mới nhất nhằm vào Kharkiv, Ukraine đã mạnh mẽ kêu gọi sử dụng vũ khí của đối tác để được phép tấn công lãnh thổ Nga. Nhiều lãnh đạo nhà nước, đại diện các tổ chức quốc tế và nhân vật công chúng bày tỏ lời chia buồn về vụ tấn công ở Kharkiv đồng thời lên án hành động khủng bố của Nga.
Tổng thống Ukraine Zelensky lưu ý rằng điều quan trọng là sự lên án như vậy phải mang lại sự công bằng và Ukraina cần có hệ thống phòng không đầy đủ để bảo vệ các thành phố. Ông Zelensky giải thích rằng quân đội Ukraine biết và nhìn thấy mọi điểm tập trung của quân đội Nga, cũng như tất cả các khu vực mà máy bay chiến đấu Nga phóng tên lửa. Ông nhấn mạnh cần phải đưa ra một quyết định mang tính chính trị thuần túy để tiêu diệt lực lượng khủng bố này, cứu sống người dân, ngăn chặn việc mở rộng chiến tranh.
Máy bay ném bom Nga tấn công các thành phố của Ukraine từ không phận Nga mà không sợ bị hệ thống phòng không Ukraine tấn công. Hành động của kẻ xâm lược lợi dụng cái gọi là vùng an toàn ở phía biên giới Nga để tấn công các thành phố của Ukraine là có thật, bởi từ trước đến nay các nước phương Tây đều cấm Ukraine sử dụng vũ khí tấn công các mục tiêu quân sự ở Nga.
Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) cho biết, chừng nào phương Tây tiếp tục cấm các lực lượng Ukraine tấn công các nơi trú ẩn của quân đội Nga trên đất Nga, thì quân đội Nga có thể sẽ tiếp tục thực hiện các cuộc tấn công khủng bố này nhằm vào dân thường và sử dụng các hoạt động khủng bố này như một phần hoạt động quân sự ở phía Bắc ở Kharkiv.
Hình ảnh vệ tinh cho thấy, quân đội Nga đã mở rộng hoạt động định cư ở khu vực phía Bắc Kharkiv trong những tuần gần đây. Đại diện Cơ quan Biên phòng Nhà nước Ukraine Andrei Demchenko hôm 26/5 cho biết, quân đội Nga có thể mở cuộc tấn công vào Sumy hoặc khu vực giáp Kharkiv và Sumy để tiếp tục mở rộng dọc khu vực biên giới ở đông bắc Ukraine và phân tán quân đội Ukraine.
Các quan chức phương Tây tiếp tục tranh luận công khai về quyền của Ukraine trong việc sử dụng vũ khí do phương Tây cung cấp để chống lại các mục tiêu quân sự của Nga. Về phần mình, Nga đang cố gắng thuyết phục phương Tây tiếp tục áp đặt các biện pháp tự hạn chế và đang cố gắng chia rẽ liên minh NATO.
Ngoại trưởng Ba Lan Radosław Sikorski ngày 25/5 cho biết, Ba Lan ủng hộ quyền của Ukraine tấn công các mục tiêu quân sự ở Nga và phương Tây phải ngừng liên tục hạn chế hỗ trợ cho Ukraine. Ông Sikorsky lưu ý rằng châu Âu đang phải tăng cái giá phải trả cho "trò chơi leo thang của ông Putin" khi Nga tiếp tục tấn công cơ sở hạ tầng dân sự của Ukraine.
Ngoại trưởng Ý Antonio Tajani ngày 26/5 tuyên bố, Ukraine chỉ có thể sử dụng vũ khí do Ý cung cấp cho các hoạt động quân sự bên trong Ukraine. Thủ tướng Đức Scholz cũng tuyên bố rằng không có lý do gì để dỡ bỏ các hạn chế của phương Tây đối với việc Ukraine sử dụng vũ khí phương Tây để tấn công các mục tiêu ở Nga.
Viện Nghiên cứu Chiến tranhcho rằng những hạn chế của phương Tây đối với khả năng tấn công các mục tiêu quân sự của Ukraine ở Nga đã tạo ra một thiên đường ở khu vực biên giới Nga, nơi máy bay Nga có thể thực hiện các cuộc tấn công bằng bom lượn và tên lửa vào các vị trí của Ukraine cũng như nơi quân đội và thiết bị của Nga có thể tiến vào. Các vũ khí của Nga tự do tập hợp ở khu vực biên giới trước khi chiến đấu.
Trước tình trạng tội ác chiến tranh và hành động xâm lược liên tục của Nga, các quan chức Nga có thể sẽ tiếp tục yêu cầu phương Tây không vượt qua bất kỳ ranh giới đỏ nào để hỗ trợ Ukraine, đặc biệt khi phương Tây tiếp tục tranh luận về việc liệu có cho phép Ukraine sử dụng vũ khí phương Tây chống lại các mục tiêu ở Nga.
Người dẫn chương trình truyền hình nhà nước Nga và đồng minh của Putin, Vladimir Solovyov, nhấn mạnh trên một chương trình truyền hình gần đây rằng “chiến tranh hạt nhân là không thể tránh khỏi”.
Ông Solovyov nói trên chương trình truyền hình hôm thứ Bảy tuần trước rằng chiến tranh hạt nhân là điều không thể tránh khỏi dù thế nào đi nữa. Ông Solovyov nói: "Chúng ta hãy thi xem vũ khí chiến lược của ai mạnh hơn!"
Đầu tháng này, Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov đe dọa rằng mặc dù chính sách chiến tranh hạt nhân của Moscow không thay đổi nhưng tình hình vẫn không ổn định. Trong khi đó, Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố quân đội Nga bắt đầu tiến hành các cuộc tập trận hạt nhân vào ngày 21/5 nhằm đáp trả những nhận xét khiêu khích chống lại Liên bang Nga của một số quan chức phương Tây.
Hồi tháng 3, ông Putin cho biết dù Moscow đã chuẩn bị cho chiến tranh hạt nhân nhưng ông không có ý định sử dụng vũ khí trừ khi "sự tồn tại của nhà nước Nga" bị đe dọa hoặc "chủ quyền và độc lập bị xâm phạm".
Ngoại trưởng Ba Lan Sikorski ám chỉ rằng các quan chức Mỹ đã cảnh báo rằng Mỹ sẽ tấn công các khu vực đóng quân của quân đội Nga và các vị trí tiền tuyến ở Ukraine nếu Nga sử dụng vũ khí hạt nhân. Điều này đã khiến Phó Chủ tịch Hội đồng Bảo an Nga Medvedev phản ứng, ông Medvedev đe dọa rằng các cuộc tấn công của Mỹ nhằm vào các mục tiêu của Nga ở Ukraine sẽ "gây ra một cuộc chiến tranh thế giới", đồng thời đe dọa rằng Ba Lan sẽ "nhận phần lớn bụi phóng xạ" nếu NATO triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật ở Ba Lan.
Các nhà phân tích bên ngoài cho rằng, bất kỳ nhận xét nào của Nga liên quan đến vũ khí hạt nhân và xung đột với NATO ở giai đoạn này đều rất thiếu khôn ngoan, cho dù đó là đe dọa sự hỗ trợ của NATO dành cho Ukraine hay đưa ra lời đe dọa hạt nhân với thế giới. Vì Nga đã nhiều lần đe dọa sử dụng vũ khí hạt nhân, nên nỗ lực ngoại giao này đã mất đi tác dụng. Tuy nhiên, nếu một trong hai điều này xảy ra, thất bại của Nga trong cuộc chiến này sẽ đến nhanh chóng.
Theo Shishi Junshi
Lý Ngọc biên dịch
