Vừa qua, huyện Quỳ Châu, tỉnh Nghệ An, bị ngập cục bộ, chia cắt nhiều địa bàn, thiệt hại vô cùng lớn. Thiên tai một phần, nhân tai mới khủng khiếp hơn.
Không thông báo, âm thầm tăng lưu lượng xả lũ trong đêm
Dọc sông Quàng, có 3 nhà máy thủy điện đang hoạt động là Nhạc Hạc, Châu Thắng và Nậm Pông.
Ghi nhận từ Chi cục Thủy lợi Nghệ An cho thấy, tối ngày 26/9, thủy điện Châu Thắng (chủ đầu tư là công ty cổ phần Prime Quế Phong) có thông báo kế hoạch vận hành xả lũ hồ chứa, thời gian từ 4 giờ sáng ngày 27/9, lưu lượng xả từ 76m3/s đến 450m3/s.
Tiếp đó, đơn vị này thông báo do nước hồ tăng đột biến từ việc thủy điện Nhạn Hạc xả khẩn cấp vào lúc 2h sáng 27/9, nên thủy điện Châu Thắng xả khẩn cấp vào lúc 2h35p sáng 27/9, lưu lượng xả từ 76m3/s đến 1,200m3/s, tức xả sớm hơn gần 2 tiếng, với lưu lượng xả tăng lên hơn hai lần so thông báo ban đầu!
Chưa hết, thông báo thứ ba của thủy điện Châu Thắng cho hay: lưu vực hồ chứa mưa to, rất to, lượng nước về hồ có xu hướng gia tăng, dự định mức xả lũ về hạ du có thể đến 2,500m3/s, thời gian xả lũ tăng cường từ 8h30 sáng 27/9, tức lại tiếp tục xả thêm một phiên với lưu lượng xả tăng gấp đôi thông báo thứ hai.
Không chịu kém, ngày 27/9, thủy điện Nhạn Hạc cũng thông báo xả lũ với lưu lượng xả tăng cường từ 500m3/s đến 1,100m3/s.
Ông Lê Hải Lý, phó chủ tịch UBND huyện Quỳ Châu cho biết, các nhà máy thủy điện đều thực hiện xả lũ với lưu lượng lớn, nhưng chỉ thủy điện Châu Thắng là có thông báo gửi UBND huyện, còn hai nhà máy kia chỉ thông báo cho Ban chỉ đạo phòng chống thiên tai tỉnh cũng như Chi cục Thủy lợi tỉnh.
Theo Văn phòng thường trực Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai Nghệ An, công ty cổ phần Prime Quế Phong chưa tuân thủ đúng quy định: phải thông báo xả lũ trước khi thực hiện xả lũ ít nhất 4 tiếng đồng hồ.
Người dân ở thị trấn Tân Lạc, huyện Quỳ Châu, cho biết nước lũ về trong đêm, khoảng thời gian từ 2h30 - 3h sáng 27/9, lúc này nhiều người đang ngủ nên không kịp trở tay, di dời tài sản. Đây cũng là đợt mưa lũ lịch sử trong hơn 15 năm qua ở địa phương này.
Người dân chịu thiệt hại nặng nề
Trước đó, cuối tháng 9/2023, người dân huyện Quỳ Châu, tỉnh Nghệ An đã phải chạy trốn trận lụt lội kinh hoàng.
Ngoài yếu tố thiên tai thất thường, các nhà máy thủy điện như Nhạn Hạc, Châu Thắng, Nậm Pông xả lũ với lưu lượng 2.000 - 2.500m3/s gây ra đợt ngập lụt diện rộng trên địa bàn huyện Quỳ Châu.
Trận lụt lội đã làm một người chết, hơn 5.000 người dân phải di tản, gần 1.400 ngôi nhà bị ngập, các công trình giao thông, thủy lợi, điện lực cũng như cơ sở giáo dục, y tế, sản xuất nông nghiệp của người dân bị hư hỏng.
Việc xả lũ tùy tiện đã khiến sách vở, dụng cụ và phương tiện học tập của các em học sinh ở huyện Quỳ Châu bị nhấn chìm trong lũ lụt, không chỉ vì mưa lớn, mà còn do hành động của các nhà máy thủy điện.
Ước tính tổng thiệt hại hơn 177 tỷ đồng. Đây là con số thiệt hại rất lớn so với một địa phương miền núi còn nhiều khó khăn như huyện Quỳ Châu. Theo UBND huyện Quỳ Châu, thiệt hại này gấp hơn 6,5 lần tổng thu ngân sách toàn huyện vào năm 2022 (năm ngoái huyện Quỳ Châu thu ngân sách 27 tỷ đồng).
