Trong cuộc nói chuyện ngày 12/12 tại tổ chức tư vấn Viện Doanh nghiệp Mỹ (AEI), Dân biểu Hoa Kỳ Jimmy Panetta (Dân chủ - California) cho rằng, các nhóm khủng bố càng mở rộng hoạt động ở châu Phi, thì khu vực này càng chịu ảnh hưởng của Trung Quốc và Nga.
Ông Panetta nói: “Chúng ta phải nhận thức rất rõ ràng về mối đe dọa này”.
“Có mối đe dọa ngày càng tăng về việc [các tổ chức cực đoan bạo lực] di chuyển từ Trung Đông vào châu Phi, và sử dụng nơi đó như một mảnh đất màu mỡ để họ có thể tiến hành một cuộc tấn công khác chống lại phương Tây".
Ông Panetta mô tả chuyến đi tới châu Phi gần đây của ông cùng các đồng nghiệp trong Quốc hội Hoa Kỳ là “mở mang tầm mắt”.
Theo ông, Hoa Kỳ chưa chú ý đủ tới châu Phi, đặc biệt là khu vực Sahel, khi Washington đang phải vật lộn với việc tài trợ cho các cuộc chiến ở Gaza và Ukraine, cũng như với mối đe dọa về một cuộc xâm lược của Trung Quốc vào Đài Loan. Hậu quả là, Hoa Kỳ có thể đã thất bại trong việc ngăn chặn các cuộc tấn công khủng bố chống lại đất nước và các đồng minh của mình.
Ông Panetta nói: “Những gì xảy ra ở châu Phi sẽ không chỉ ở trong châu Phi”.
Người dân không còn lựa chọn nào ngoài việc chấp nhận các cuộc đảo chính
Ông Panetta tới thăm châu Phi sau khi lục địa này đã chứng kiến hàng chục cuộc đảo chính làm rung chuyển Sahel và khu vực xung quanh trong 2 năm qua.
Các quốc gia như Burkina Faso, Tchad, Gabon, Guinea, Mali và Niger đều đã trải qua các cuộc đảo chính trong thời gian đó, một số đã hơn một lần. Tổng cộng, đã có 106 cuộc đảo chính thành công trên khắp châu Phi kể từ năm 1950.
Ở Burkina Faso, Mali và Niger, chính quyền quân sự tuyên bố rằng các cuộc đảo chính - thứ đã giúp họ lên nắm quyền - sẽ cho phép họ chiến đấu chống lại những kẻ khủng bố Hồi giáo tốt hơn.
Bà Katherine Zimmerman - một thành viên tại AEI - nói rằng tình hình thay đổi liên tục, và các cuộc đảo chính thường xảy ra như một phản ứng trước mối đe dọa mà các nhóm khủng bố đã tạo ra trên khắp Sahel sau các cuộc chiến tranh ở Trung Đông và Bắc Phi hai thập kỷ qua.
Bà Zimmerman cho hay, dù nhiều người dân không muốn bị cai trị bởi chính quyền quân sự, nhưng họ muốn có một chút ổn định và sự bảo vệ khỏi những kẻ khủng bố bất chấp sự ổn định và bảo vệ đó đến từ đâu.
Bà nói: “Hầu hết mọi người trên thực địa đều không muốn Al-Qaeda, Nhà nước Hồi giáo hoặc các phần tử khác lên thống trị cộng đồng của họ. Họ chỉ thấy rằng không có lựa chọn nào khác [ngoài chính quyền quân sự] để đảm bảo tương lai của mình".
Điều trớ trêu là Hoa Kỳ có thể dễ dàng “thắng” các nhóm khủng bố nếu Hoa Kỳ muốn giành ảnh hưởng ở châu Phi, nhưng Washington lại không để tâm đến việc tài trợ cho các nhiệm vụ phi quân sự ở lục địa này, bà nói thêm.
Trung Quốc, Nga mở rộng ảnh hưởng ở châu Phi
Dân biểu Panetta nói rằng nhiều quốc gia châu Phi sau khi xảy ra đảo chính đã nỗ lực tăng cường quan hệ với Trung Quốc và Nga, đồng thời quay lưng lại với Mỹ và châu Âu.
Ông Panetta nói: “Họ muốn có được sự tham gia của Mỹ, nhưng thật không may, Mỹ không đưa ra giúp đỡ nào về kinh tế”. “Vậy họ đã đến gặp ai? Họ đến chỗ người Trung Quốc".
Tương tự như vậy, chính quyền quân sự Niger đã hủy bỏ các thỏa thuận an ninh với các đối tác châu Âu, và thay vào đó chấp nhận mối quan hệ an ninh mới với Nga. Đó không chỉ là vấn đề về tầm ảnh hưởng, mà còn là vấn đề an ninh quốc tế, vì Niger là nhà sản xuất uranium lớn thứ 7 trên thế giới, rất quan trọng cho hoạt động sản xuất năng lượng hạt nhân và vũ khí hủy diệt hàng loạt.
Một báo cáo của The Sentry - tổ chức phi lợi nhuận tập trung vào việc điều tra mối liên hệ giữa các dòng tiền và các tội ác chống lại loài người - phát hiện ra rằng công ty quân sự tư nhân Wagner của Nga đang tạo ra một “kế hoạch chi tiết để chiếm đoạt các nhà nước” ở châu Phi.
Chiếm đoạt nhà nước (state capture) là thuật ngữ chỉ tình trạng các cá nhân, các nhóm có ảnh hưởng to lớn đến quá trình ra quyết định của nhà nước, từ mang lại lợi ích cho các cá nhân, các nhóm.
Theo báo cáo, Wagner đã thực hiện “các chiến dịch giết người hàng loạt, tra tấn và hãm hiếp” và có liên quan đến các cuộc đảo chính quân sự ở Burkina Faso, Cộng hòa Trung Phi (CAR), Chad và Mali.
Wagner cũng đã giành quyền kiểm soát các hoạt động khai thác vàng và kim cương ở cấp độ công nghiệp, trao cho Nga một phương tiện xây dựng sự giàu có mà không bị trừng phạt.
“Tại CAR, Wagner đã hoàn thiện kế hoạch chi tiết để chiếm đoạt nhà nước, hỗ trợ một nhà nước bị hình sự hóa do tổng thống Trung Phi và các cá nhân thân cận với ông ấy điều hành, tích lũy sức mạnh quân sự, đảm bảo khả năng tiếp cận và năng lực khai thác các khoáng sản quý giá, cũng như cai trị người dân bằng đe dọa", trích báo cáo.
Theo The Epoch Times
Xuân Hoa biên dịch
