Goldman Sachs: Những động thái kịch tính không làm thay đổi nhiều bối cảnh kinh tế Trung Quốc

Nhiều động thái đáng chú ý đã diễn ra, nhưng bức tranh cơ bản về kinh tế Trung Quốc không có nhiều thay đổi.

Nhiều điều đã xảy ra ở Trung Quốc trong tháng qua: từ sự thay đổi chính sách bất động sản được công bố tại cuộc họp Bộ Chính trị hồi tháng 4, làm dấy lên sự phấn khích của nhà đầu tư, đến nỗ lực của Trung Quốc nhằm giải quyết lượng tồn kho bất động sản dư thừa, và đến việc Mỹ tăng mạnh thuế đối với một loạt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc.

Tuy nhiên, bối cảnh chung của nền kinh tế Trung Quốc hầu như không thay đổi bất chấp các biện pháp được chính quyền Trung Quốc công bố gần đây. Các biện pháp này chỉ tạo ra những triển vọng tăng trưởng ngắn hạn hạn chế.

Đây là quan điểm của Goldman Sachs. Trong một ghi chú nghiên cứu vào ngày 22/5 về tình hình kinh tế mới nhất của Trung Quốc, Goldman Sachs cho biết: “Về bản chất, những tiêu đề kịch tính này có tác động tăng trưởng trong ngắn hạn hạn chế”. Ghi chú nói thêm: “Bức tranh cơ bản về nền kinh tế Trung Quốc không có nhiều thay đổi”.

Những tuần gần đây ở Trung Quốc đã chứng kiến một loạt các tin tức kinh tế thu hút sự chú ý.

Vào tháng 4, Tổng nguồn tài chính xã hội (TSF) của Trung Quốc, một thước đo rộng về tín dụng và thanh khoản, được cho là đã giảm đáng kinh ngạc tới 200 tỷ nhân dân tệ (CNY) (27,8 tỷ USD). Sự suy giảm lần đầu tiên kể từ năm 2005 vượt xa dự đoán của các nhà phân tích và làm dấy lên lo ngại về sự phục hồi kinh tế của Trung Quốc. TSF của Trung Quốc giảm mạnh là dấu hiệu cảnh báo về một cuộc suy thoái kinh tế kéo dài, có tác động đáng kể đến thị trường và thương mại toàn cầu.

Cũng trong tháng 4, trong cuộc họp Bộ Chính trị Trung Quốc, cơ quan ra quyết định hàng đầu của Trung Quốc đã chuyển quan điểm tư tưởng từ “nhà là để ở chứ không phải để đầu cơ” sang trọng tâm mới là “nghiên cứu cách xử lý kho nhà ở tồn kho hiện có và tối ưu hóa nguồn cung nhà ở mới”.

Vào ngày 14/5, Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden tuyên bố tăng thuế đáng kể đối với một loạt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, bao gồm pin xe điện (EV), chip máy tính và các sản phẩm y tế. Động thái này có nguy cơ gây ra sự bế tắc trong năm bầu cử với Bắc Kinh khi Tổng thống Joe Biden nhắm mục đích thu hút các cử tri Mỹ vốn chỉ trích các chính sách kinh tế của ông.

Vào ngày 17/5, Trung Quốc đã công bố các biện pháp “lịch sử” nhằm ổn định lĩnh vực bất động sản đang chìm trong khủng hoảng. Những biện pháp đó bao gồm cho phép chính quyền địa phương mua những căn hộ chưa bán được, nới lỏng các quy định vay thế chấp và cam kết nỗ lực hơn nữa để hoàn thiện những ngôi nhà chưa hoàn thiện.

Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc đồng thời tuyên bố tạo ra một chương trình cho vay lại cho nhà ở giá rẻ, với kỳ vọng cung cấp 300 tỷ CNY (41,43 tỷ USD) từ nguồn tài chính ngân hàng để hồi sinh lĩnh vực đang gặp khó khăn. Chương trình này sẽ cho phép các doanh nghiệp nhà nước địa phương mua bất động sản từ các nhà phát triển. Chương trình cũng sẽ cắt giảm lãi suất thế chấp và yêu cầu trả trước tối thiểu.

Một người đàn ông tại một con phố ở Khu thương mại trung tâm (CBD) ở Bắc Kinh, Trung Quốc, ngày 18/4/2022. (Ảnh: WANG ZHAO/AFP qua Getty Images)

Thách thức đối với chính sách bất động sản

Tuy nhiên, theo Goldman Sachs, trong khi việc chính phủ tập trung giải quyết vấn đề tồn đọng hàng tồn kho bất động sản là một sự thay đổi đúng hướng đáng khích lệ, thì chiến lược đó vẫn còn phải đối mặt với “rất nhiều thách thức trong việc thực hiện”.

Thứ nhất, nền tảng kinh tế cơ bản của thị trường bất động sản và các ngành liên quan chặt chẽ với lĩnh vực này vẫn còn rất yếu.

Ví dụ, hàng triệu căn hộ và nhà ở vẫn chưa bán được và chưa hoàn thiện, ảnh hưởng đến ngành xây dựng, không chỉ bao gồm việc phát triển khu dân cư và thương mại mà còn cả trường học, bệnh viện, sân bay, sân vận động thể thao và các tiện ích công cộng.

Ngoài ra, sự suy thoái đã ảnh hưởng đến các ngành công nghiệp hướng tới người tiêu dùng và công nghệ tài chính, đặc biệt là trong thị trường công nghệ bất động sản.

Hơn nữa, theo ngân hàng đầu tư toàn cầu này, số tiền tài trợ được công bố cho đến nay để hồi sinh lĩnh vực này vẫn còn cách xa so với mức cần thiết.

Goldman Sachs viết trong báo cáo ngày 22/5: “Theo bất kỳ tính toán nào, số tiền tài trợ được cung cấp cho đến nay vẫn hoàn toàn chưa đạt mức cần thiết theo quy mô của vấn đề”.

Ngân hàng đầu tư này nói thêm rằng họ ước tính doanh số bán nhà mới ở Trung Quốc vào năm 2023 đạt tổng diện tích khoảng 1 tỷ mét vuông và có giá trị 10 nghìn tỷ CNY (khoảng 1,38 nghìn tỷ USD).

Dựa trên những số liệu bán hàng này, việc đưa tất cả các dự án “có thể bán” của các nhà phát triển ra thị trường vào năm 2024 sẽ mang lại nguồn cung đủ cho khoảng hai năm, tương đương với lượng tồn kho nhà mới trị giá 20 nghìn tỷ CNY (2,76 nghìn tỷ USD) theo giá thị trường hiện tại.

“Trong bối cảnh này, 300 tỷ CNY dường như là không đủ”, ghi chú cho biết.

Goldman Sachs cho biết, ngoài vấn đề tài chính, hiệu quả của các biện pháp nới lỏng mới nhất về bất động sản còn phụ thuộc rất nhiều vào hành vi của hộ gia đình, điều có thể khác biệt đáng kể so với các chu kỳ trước. Theo câu thần chú “nhà ở là để ở, không phải để đầu cơ”, nhu cầu về bất động sản được thúc đẩy bởi các sự kiện trong đời như hôn nhân và sinh con.

Ghi chú cho biết thêm, với những thay đổi lớn về đặc điểm nhân khẩu học của Trung Quốc trong thập kỷ qua, “tác động của bất kỳ biện pháp nới lỏng chính sách nhất định nào về bất động sản tại thời điểm hiện nay sẽ nhỏ hơn một cách có ý nghĩa so với một thập kỷ trước”.

Quang cảnh những biệt thự bỏ hoang ở ngoại ô Thẩm Dương, tỉnh Liêu Ninh phía đông bắc Trung Quốc, vào ngày 31/3/2023. (Cảnh: Matthew WALSH) (Ảnh: JADE GAO/AFP qua Getty Images)

Dư thừa sản xuất công nghiệp

Tuy nhiên, theo Goldman Sachs, mặc dù chính phủ Trung Quốc đã thừa nhận vấn đề dư cung trên thị trường bất động sản và điều chỉnh chính sách cho phù hợp, nhưng họ vẫn chưa thực hiện các hành động tương tự đối với tình trạng dư thừa trong lĩnh vực sản xuất của Trung Quốc.

Theo ngân hàng đầu tư, trong 5 năm qua, xuất khẩu là lĩnh vực duy nhất có tốc độ tăng trưởng nhanh hơn đáng kể so với 5 năm trước. Ngược lại, tăng trưởng nhu cầu trong nước lại giảm sút rõ rệt. Sự suy giảm một phần là do tác động của đại dịch COVID-19 và việc thắt chặt quy định của chính phủ Trung Quốc đối với các lĩnh vực giáo dục, Internet và bất động sản.

Ngoài ra, các nhà hoạch định chính sách của Trung Quốc vẫn tập trung vào việc thúc đẩy “công nghiệp hóa mới”, nhằm nâng cao thị phần sản xuất hàng hóa toàn cầu của quốc gia và nâng cao chuỗi giá trị hướng tới các lĩnh vực sản xuất công nghệ cao hơn.

Sự kết hợp giữa “xuất khẩu mạnh và nhu cầu trong nước yếu” đã dẫn đến sản lượng tăng và giá cả giảm ở các ngành công nghiệp, cho thấy tình trạng dư cung.

Trong một báo cáo tháng 3, nhà cung cấp dịch vụ nghiên cứu tư nhân Rhodium Group có trụ sở tại New York cũng nhấn mạnh rằng các chính sách của Trung Quốc ưu tiên các lĩnh vực công nghệ cao, cùng với việc thiếu hỗ trợ tài chính cho tiêu dùng hộ gia đình, sẽ làm gia tăng khoảng cách giữa cung và cầu trong nước.

Hãng nghiên cứu cho biết: “Sự thiên vị mang tính hệ thống hướng tới hỗ trợ nhà sản xuất thay vì hộ gia đình hoặc người tiêu dùng cho phép các công ty Trung Quốc tăng cường sản xuất bất chấp tỷ suất lợi nhuận thấp mà không sợ phá sản, điều vẫn hạn chế các công ty trong nền kinh tế thị trường”.

Goldman Sachs cho biết: “Khi nhu cầu trong nước yếu và sản lượng tiếp tục tăng, xuất khẩu sẽ là van xả áp lực”, đồng thời cho biết thêm rằng tình hình này chắc chắn sẽ dẫn đến thặng dư thương mại ngày càng tăng với các đối tác thương mại toàn cầu của Trung Quốc.

Ông David Solomon, Chủ tịch và Giám đốc điều hành Goldman Sachs, phát biểu trong Hội nghị Toàn cầu của Viện Milken vào ngày 2/5/2022 tại Beverly Hills, California, Mỹ. (Ảnh: PATRICK T. FALLON/AFP qua Getty Images)

Theo các tổ chức theo dõi dữ liệu, vào năm 2023, thặng dư thương mại hàng hóa của Trung Quốc đạt mức 823,2 tỷ USD, còn theo số liệu chính thức vào tháng 1/2024, Trung Quốc ghi nhận thặng dư thương mại ròng là 34,6 tỷ USD.

Theo ngân hàng đầu tư này, “Thị phần thống trị của Trung Quốc trong sản xuất toàn cầu và thặng dư thương mại lớn đã bắt đầu khiến các đối tác thương mại cảm thấy khó chịu. Cả những phát ngôn và hành động liên quan đến thuế quan đối với hàng hóa Trung Quốc đều đang gia tăng”.

Ngân hàng này dự đoán rằng trong trung hạn, khi hàng xuất khẩu của Trung Quốc mở rộng sự hiện diện trên thị trường toàn cầu và các nhà hoạch định chính sách “tiếp tục khuyến khích khả năng tự lực và việc thay thế hàng nhập khẩu ở trong nước”, thặng dư thương mại của Trung Quốc và mất cân bằng thương mại toàn cầu sẽ leo thang.

Điều này sẽ làm tăng thêm “sự phản đối của các đối tác thương mại”.

Điều đó đang xảy ra. Ngoài việc tăng thuế đối với hàng nhập khẩu của Trung Quốc được công bố vào ngày 14/5, chính quyền Biden cũng tiết lộ vào ngày 16/5 quyết định chấm dứt miễn thuế đối với các tấm pin mặt trời do các công ty Trung Quốc ở Malaysia, Campuchia, Thái Lan và Việt Nam sản xuất.

Nếu tái đắc cử, cựu Tổng thống Trump đề xuất áp thuế 60% đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc và áp thuế 200% đối với ô tô Trung Quốc sản xuất tại Mexico.

Hiện tại, Liên minh châu Âu đang tiến hành điều tra nhiều sản phẩm khác nhau của Trung Quốc như thép, sàn gỗ, thiết bị y tế, tua-bin gió và xe điện, điều có thể dẫn đến việc tăng thuế trong những tháng tới.

“Thặng dư thương mại ngày càng tăng của Trung Quốc và sự mất cân bằng thương mại toàn cầu ngày càng tăng sẽ dẫn đến căng thẳng thương mại ngày càng trầm trọng, từ đó sẽ đè nặng lên nền kinh tế Trung Quốc”, Goldman Sachs cho biết, đồng thời nói thêm rằng “căng thẳng thương mại gia tăng là một trong những lý do khiến chúng tôi có quan điểm thận trọng về triển vọng tăng trưởng trung hạn của Trung Quốc”.

Theo The Epoch Times

Bảo Nguyên biên dịch