Tất cả chúng ta đều từng gặp những người tham lam và dường như không bao giờ cảm thấy đủ, ngay cả khi họ có rất nhiều. Một số người có thể bị ám ảnh bởi mong muốn ‘có nhiều hơn’: nhiều tiền hơn, nhiều thời gian hơn, nhiều tình cảm hơn, nhiều danh tiếng hơn, v.v..
Đôi khi thật khó để nhớ rằng chúng ta đến với thế giới này với ‘thân trần’ và ra đi cũng với ‘thân trần’, phải không! Có lẽ “Hồn ma đêm Giáng sinh” (A Christmas Carol) của Charles Dickens và tranh minh họa của họa sĩ Arthur Rackham có thể nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của việc vượt qua lòng tham của chính mình.
‘Hồn ma đêm Giáng sinh’ (A Christmas Carol) của Charles Dickens
Trong “Hồn ma đêm Giáng sinh” của Charles Dickens, nhân vật Ebenezer Scrooge được biết đến như một người giàu có nhưng keo kiệt. Ngay cả trong đêm Giáng sinh, ông không chỉ từ chối chia sẻ tài sản của mình cho một tổ chức từ thiện mà còn khép lòng với cháu trai của mình. Ông ta giữ trái tim mình lạnh hơn cả mùa đông Giáng sinh.
Tuy nhiên, vào đêm Giáng sinh, khi Scrooge ngồi một mình trong căn hộ lạnh lẽo, ông được hồn ma của người bạn kinh doanh đã chết là Jacob Marley đến thăm. Ở thế giới bên kia, Marley đang bị trừng phạt vì lòng tham của mình và phải lang thang với xiềng xích đè nặng trên thân. Marley mong muốn giúp Scrooge tránh khỏi số phận tương tự và nói với Scrooge rằng: sẽ có 3 hồn ma đến thăm ông ta.
-
- Ebenezer Scrooge gặp hồn ma Jacob Marley - minh họa bởi John Leech (1843). (Ảnh: wikimedia)
Đầu tiên, ‘Hồn ma của Giáng sinh quá khứ’ đã đến thăm Scrooge. Hồn ma nhắc nhở ông ta về sự khởi đầu khiêm tốn và cho ông ta thấy quá khứ của ông là một cậu học sinh và một người học việc. Hồn ma cũng cho thấy sự kết thúc của cuộc đính hôn của ông với người yêu Belle, chỉ vì lòng tham tiền bạc quá lớn của ông ta. Lúc này, Scrooge cảm thấy xấu hổ về bản thân.
Tiếp theo, ‘Hồn ma của Giáng sinh hiện tại’ đến và đưa Scrooge qua Luân Đôn để ông ta có thể xem những người khác trải qua Giáng sinh như thế nào. Scrooge cũng được chứng kiến hoàn cảnh đáng thương của người thư ký của mình, Bob Cratchit. Gia đình Cratchit ăn uống hẩm hiu trong dịp lễ Giáng sinh, còn cậu con trai út Tiny Tim mắc bệnh hiểm nghèo. Hồn ma cũng đưa Scrooge đến nhà của cháu trai mình để xem gia đình đón Giáng sinh mà không có ông ta, và Scrooge bị choáng ngợp bởi cảm xúc.
Cuối cùng, ‘Hồn ma của Giáng sinh tương lai’ cho Scrooge thấy cái chết của một người đàn ông bí ẩn. Scrooge tình cờ nghe mọi người phàn nàn về lòng tham và sự tức giận của người đàn ông đã chết. Hai doanh nhân xì xầm về kẻ khốn khổ đã chết, một người nói: “Cuối cùng thì Old Scratch cũng có được điều hắn muốn, nhỉ?”. ‘Old Scratch’ là một biệt danh của Quỷ dữ. Scrooge được đưa đến một nghĩa trang, nơi ông ta thấy rằng: mình chính là người đã chết kia.
Quá hãi hùng với những gì đã thấy, Scrooge cầu xin sự tha thứ. Ông ta không muốn chết, cũng không muốn ‘được’ nhớ đến như một doanh nhân già tham lam và lạnh lùng. Ông thề sẽ thay đổi tính cách của mình, và đối xử tử tế với mọi người.
Ông ấy chợt bừng tỉnh dậy vào ngày Giáng sinh. Với tinh thần Giáng sinh tràn ngập niềm vui, ông cung cấp thức ăn cho gia đình thư ký Cratchit và đến thăm nhà cháu trai của mình. Trong suốt quãng đời còn lại, ông hân hoan tổ chức lễ Giáng sinh nhân ái và từ thiện khắp Luân Đôn.
-
- Hình bên trái là Scrooge. Ông ta sợ hãi nhìn Ác quỷ trước mặt. Toàn bộ quần áo của ông ta nhăn nhúm nhiều lớp, thể hiện sự sợ hãi run rẩy trước Quỷ dữ. Tuy nhiên, ông vẫn khăng khăng siết chặt hai túi tiền, mỗi tay một túi tiền. (Ảnh: họa sĩ Arthur Rackham/ Phạm vi công cộng)
‘Cuối cùng thì Old Scratch-quỷ dữ cũng có được điều hắn muốn, nhỉ?’
Arthur Rackham là một họa sĩ người Anh ở thế kỷ 19, ông đã vẽ minh họa cho tác phẩm “Hồn ma đêm Giáng sinh” của Charles Dickens.
-
- Họa sĩ người Anh Arthur Rackham. (Ảnh: wikimedia)
Trong một trong những ảnh minh họa có tên “Cuối cùng thì Old Scratch-quỷ dữ cũng có được điều hắn muốn, nhỉ?”, họa sĩ Rackham diễn giải và mô tả một cảnh được hé lộ cho Scrooge bởi ‘Hồn ma của Giáng sinh tương lai’.
Bố cục bị choáng ngợp bởi hai nhân vật lớn: Scrooge và Quỷ dữ. Hình bên trái là Scrooge. Ông ta sợ hãi nhìn Ác quỷ trước mặt. Toàn bộ quần áo của ông ta nhăn nhúm nhiều lớp, thể hiện sự sợ hãi run rẩy trước Quỷ dữ. Tuy nhiên, ông vẫn khăng khăng siết chặt hai túi tiền, mỗi tay một túi tiền.
Quỷ dữ hơi nghiêng người về phía Scrooge và dùng tay làm một động khác. Mặt khác, Quỷ dữ cầm một công cụ giống như cái móc mà hắn sử dụng để bắt các nạn nhân. Quỷ dữ được mô tả với một nửa động vật, chiếc đuôi của hắn xếch lên và quấn quanh cổ tay hắn như thể ngay cả chính hắn cũng bị giam cầm bởi những ham muốn xấu xa của mình.
Bên dưới Scrooge và Ác quỷ là hai doanh nhân nói chuyện trong đám tang giả của Scrooge. Họ mặc áo khoác dài và đội mũ chóp. Họ giao tiếp và bắt tay nhau. Dựa trên tiêu đề của hình minh họa, chúng ta có thể đoán rằng người này đang nói với người kia, “Cuối cùng thì Old Scratch-quỷ dữ cũng có được điều hắn muốn, nhỉ?”
Quỷ dữ và lòng tham
Câu chuyện của Dickens và minh họa của Rackham có thể cho chúng ta cái nhìn sâu sắc về bản chất của Quỷ dữ và lòng tham. Tranh minh họa của họa sĩ Rackham mô tả Quỷ dữ muốn bắt Scrooge làm tài sản của hắn.
-
- Charles Dickens được công nhận là một trong những nhà văn vĩ đại trong lịch sử văn học thế giới. (Ảnh: wikimedia)
Tuy nhiên, câu thoại của hai doanh nhân và tiêu đề của bức tranh gợi ý rằng Quỷ dữ không thể bắt bất cứ ai. Vì sao vậy? Đó là vì Quỷ dữ chỉ có thể bắt những ai có bản chất giống như hắn. Và điều mà khiến Scrooge giống như Quỷ dữ, ấy chính là lòng tham.
Tham lam và sợ hãi thường tương quan với nhau, vì người tham lam thường sợ mất hoặc không đủ. Sự sợ hãi của họ thúc đẩy họ thu về và tích trữ nhiều hơn. Thoạt nhìn, có vẻ như Scrooge sợ Quỷ dữ? Tuy nhiên, khi nhìn kỹ hơn, có thể ông ta sợ phải từ bỏ túi tiền đang nắm chặt trong tay.
Ngay cả khi đối mặt với cái chết và sự đe dọa từ Quỷ dữ, Scrooge vẫn không thể buông bỏ tiền bạc của mình. Cơ thể ông ta run lên khi ông ta quay các túi tiền về mình lúc Quỷ dữ đến gần. Lòng tham quá lớn, chính điều này khiến Scrooge được ví như Quỷ vậy.
Và Quỷ dữ cũng tham lam. Theo truyền thống Cơ đốc, Quỷ dữ tham lam quyền lực, khiến hắn bị đuổi khỏi Thiên đàng.
Trong địa ngục, Quỷ dữ tham lam các linh hồn và sử dụng công cụ giống như cái móc của mình để giam cầm những ai có chung lòng tham với hắn.
Ngay cả cái đuôi của Quỷ dữ, như thể nó có một tâm trí riêng, quấn quanh cổ tay hắn như một chiếc cùm của tù nhân. Cái đuôi là bộ phận thấp bé nhất của một sinh vật bị lòng tham, nhận ra lòng tham và tìm cách giam cầm ‘lòng tham’.
Vậy, Quỷ dữ không chỉ bắt những kẻ tham lam mà còn tự giam cầm chính mình, bởi bản chất xấu xa bên trong nó.
Giáng sinh này, chắc chắn chúng ta không có ma quỷ ghé thăm để giúp chúng ta đối phó và vượt qua lòng tham. Vậy làm thế nào chúng ta có thể thoát khỏi gông cùm của ‘lòng tham’? Những trải nghiệm của Scrooge nhắc nhở ông ấy phải tử tế, hào phóng và quan tâm đến những người xung quanh. Có lẽ, Giáng sinh này và tương lai xa hơn nữa, chúng ta hãy nhớ đến Scrooge và cố gắng làm điều tốt tương tự.
Bạn đã bao giờ nhìn thấy một tác phẩm nghệ thuật đẹp nhưng không biết nó có ý nghĩa gì chưa? Trong loạt bài “Tiếp cận bên trong: Những gì mà nghệ thuật truyền thống mang lại cho trái tim”, chúng tôi diễn giải nghệ thuật thị giác cổ điển một cách sâu sắc hơn về mặt đạo đức đối với chúng ta ngày nay. Chúng tôi cố gắng tiếp cận từng tác phẩm nghệ thuật để xem những sáng tạo lịch sử có thể truyền cảm hứng như thế nào cho đức tính tốt đẹp sẵn có trong tâm hồn của mỗi chúng ta.
Cao Nguyên
Theo Eric Bess - The Epoch Times
Giới thiệu tác giả: Eric Bess là một nghệ sĩ theo trường phái tả thực người Mỹ và hiện đang là nghiên cứu sinh tại Viện Nghiên cứu Tiến sĩ về Nghệ thuật Thị giác (Institute for Doctoral Studies in the Visual Arts - IDSVA）
