Một người đàn ông được coi là mạnh mẽ, cứng rắn trong các vấn đề chính trị, người đã thống trị nước Nga 24 năm, nhưng sau cuộc binh biến của đội quân đánh thuê Wagner, khí chất của ông Putin không còn nữa!
Yevgeniy Prigozhin, người đứng đầu tổ chức lính đánh thuê Nga Wagner Group, đe dọa lật đổ sự lãnh đạo của quân đội Nga vào ngày 24/6 vừa qua, quân đội ngay lập tức tiến vào thành phố Rostov-on-Don, miền nam nước Nga, tuyên bố kiểm soát tất cả các cơ sở quân sự trong thành phố, và chia quân tiến lên phía bắc đến Moscow. Chính phủ Nga đã dùng đến cơ chế chống khủng bố, Tổng thống Vladimir Putin đã lấy giọng điệu của cuộc binh biến là "phản quốc."
Toàn bộ vụ việc đã gây chấn động thế giới. Dù vụ việc đã lắng xuống nhanh chóng, nhưng sau vụ việc này, Putin đã bị giới nghiên cứu chiến lược Mỹ đánh giá thấp khi thẳng thừng nói: “Có một điều rất rõ ràng: Putin có vẻ rất yếu”.
CNN News ngày 25 đã phân tích rằng, chỉ 36 giờ hỗn loạn đã cho mọi người cái nhìn thoáng qua về sự kết thúc của kỷ nguyên cầm quyền của Tổng thống Nga Vladimir Putin. Hầu như tất cả các hành động sẽ không thể xảy ra ít nhất một tuần trước, và thậm chí nhiều hành động sẽ không thể tưởng tượng được vào 17 tháng trước.
Prigozhin, người có vẻ trung thành với Putin, đầu tiên đả kích tiền đề của cuộc xâm lược Ukraine, sau đó cáo buộc quân khách đã không kích vào lính đánh thuê, chiếm được một thị trấn quân sự lớn ở miền nam và tiến hàng trăm dặm về phía Moscow. Nhưng điều gay cấn là ông đột ngột ra lệnh tạm dừng việc rút quân để tránh xung đột đẫm máu. Theo Điện Kremlin, Prigozhin đã chọn sống lưu vong ở Minsk nhờ sự trung gian hòa giải của Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko.
Mặc dù mọi thứ dường như được giải quyết, nhưng nó không có nhiều ý nghĩa. Điều quan trọng là đừng quên rằng không ai nghe chính Prigozhin nói rằng ông ta đã chấp nhận lưu vong ở Belarus, và không ai thấy bằng chứng cho thấy tất cả lính đánh thuê dưới quyền chỉ huy của ông ta đã thực sự ngừng chiến đấu. Prigozhin là người cung cấp công khai thông tin sai lệch, và đáng ngờ không kém là nỗ lực của người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov vào tối thứ bảy để xóa bỏ câu chuyện gây sốc. Chỉ hai giờ trước, lính đánh thuê của Wagner gần như đã tiếp cận Moscow, đột nhiên, mọi thứ đã được giải quyết.
-
- Các thành viên của nhóm Wagner chuẩn bị rút khỏi trụ sở Quân khu Miền Nam của Nga để trở về căn cứ của họ ở Rostov-on-Don vào cuối ngày 24/6/2023. (ROMAN ROMOKHOV/AFP via Getty Images)
Putin lúc đầu im lặng, sau đó tức giận, sau đó tự tin hứa rằng nhất định sẽ trừng trị "kẻ phản bội" này, nhưng chỉ sau vài giờ, tất cả điều này đã bị lãng quên. Putin đã để Prigogine ra đi, dường như đã bưng bít toàn bộ cuộc đảo chính, tránh nói về nó và thể hiện mặt yếu nhất của mình trong 23 năm.
Có lẽ các mật vụ của Putin đang tránh bị chú ý, và từ từ săn lùng những kẻ đánh thuê của Tập đoàn Wagner và những người ủng hộ có liên quan. Biện pháp đối phó của Điện Kremlin đối với vấn đề này là nhượng bộ và tìm cách đi xuống. Tuy nhiên, điều này quá trái ngược với mọi thứ mà Putin ủng hộ, nó cho thấy rằng ông không có lựa chọn nào khác ngoài việc thiếu sức mạnh để tự bảo vệ mình trước Prigozhin.
Vị thế của Putin rõ ràng đã bị suy yếu do sự quản lý sai lầm thảm khốc trong cuộc chiến tranh Nga-Ukraine, nhưng việc loại bỏ ông như thế nào và trong những điều kiện nào, đã khiến các quan chức cũng như các nhà phân tích bối rối. Giờ đây, khi tất cả những điều này đang xảy ra, mọi người cuối cùng cũng có thể thấy được cách Điện Kremlin che giấu sự đấu đá nội bộ, sự kém cỏi và tính dễ bị tổn thương đằng sau hậu trường.
Theo Thời báo New York, ngay cả khi cuộc binh biến kết thúc nhanh chóng, điều đó vẫn có nghĩa đó là một cuộc nổi loạn, kế tiếp cuộc nổi loạn năm 1991 của những người theo đường lối cứng rắn nhằm lật đổ nhà lãnh đạo lúc bấy giờ là của Liên Xô là Mikhail Gorbachev, và cuộc nổi loạn năm 1993 trong tầng lớp quyền lực của Nga khiến Boris Yeltsin ly khai Quốc hội. Chỉ là lần này cả Putin và Prigozhin đều không phải là nhà lãnh đạo yêu thích của Washington.
Mặc dù chính phủ Mỹ luôn có những phương án dự phòng để ứng phó với những tình huống tương tự, nhưng lần này cũng như những lần khác, rất khó lấy thông tin từ bên trong nước Nga.
Alina Polyakova, giám đốc Trung tâm Phân tích Chính sách Châu Âu (CEPA), một nhà nghiên cứu chiến lược ở Washington, cho biết: "Có một điều rất rõ ràng: Putin có vẻ rất yếu". Bà cũng nói rằng, việc chính phủ của Putin sụp đổ cũng không phải là điều tốt, ngoài việc tập trung vào Ukraine, Mỹ và các đồng minh phải có kế hoạch đối phó với sự trỗi dậy của một chế độ cực hữu ở Nga sẽ sử dụng quân đội chống lại Ukraine sau sự sụp đổ của Putin, có thể tàn ác với Ukraine hơn nữa.
Andrea Kendall-Taylor, nhà nghiên cứu tại Trung tâm An ninh Mỹ mới (CNAS) và là nhà phân tích tình báo Nga lâu năm, cho rằng Hoa Kỳ có khả năng hạn chế ảnh hưởng đến các sự kiện nội bộ của Nga, và trọng tâm là nên ngăn chặn sự lan rộng của bạo lực và rối loạn ở Nga.
Bà nói: "Washington nên tránh khơi dậy thêm ác cảm sâu xa của Nga rằng Mỹ và NATO muốn lợi dụng những vụ việc như vậy để thêm muối vào vết thương. Điều đó sẽ rất quan trọng khi xây dựng một mối quan hệ ổn định."
Viện nghiên cứu cố vấn của Mỹ thẳng thừng cho rằng sau vụ việc, Tổng thống Nga Vladimir Putin dường như bị tay chân nhìn thấu: "Putin có vẻ rất yếu".
Lý Ngọc biên dịch - tổng hợp
