Ung thư tuyến tụy cực kỳ ác tính, tỷ lệ sống sót sau 5 năm chỉ dưới 10% và luôn được xem là căn bệnh nguy hiểm nhất.
Ăn chay kéo dài có dẫn đến ung thư tuyến tụy không?
Số liệu thống kê trên phạm vi toàn thế giới cho thấy, năm 2020 có 495.700 ca ung thư tuyến tụy mới và 466.000 ca tử vong, tăng lần lượt 8,03% và 7,81% so với năm 2018. Đây là nguyên nhân gây tử vong do ung thư xếp thứ bảy trên toàn cầu.
Ung thư tuyến tụy cực kỳ ác tính, tỷ lệ sống sót sau 5 năm chỉ dưới 10% và luôn được xem là căn bệnh nguy hiểm nhất. Có mối liên hệ nào giữa sự xuất hiện của ung thư tuyến tụy và việc ăn chay không?
Về mặt lý thuyết, chế độ ăn thuần chay giúp tiêu thụ nhiều chất xơ, vitamin và khoáng chất hơn, đồng thời giảm lượng chất béo và hầu như không có cholesterol, từ đó có thể làm giảm nguy cơ béo phì, tiểu đường và bệnh tim mạch.
Tuy nhiên, đối với người bình thường, việc ăn chay kéo dài vẫn không được khuyến khích.
Giáo sư Li Quanmin, Giám đốc Khoa Nội tiết và Thấp khớp (Trung Quốc) cho rằng, ăn thuần chay kéo dài khiến cơ thể bị thiếu vitamin B. Vitamin B đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình chuyển hóa đường và chất béo trong cơ thể. Một khi cơ thể thiếu vitamin B sẽ ảnh hưởng để khả năng chuyển hóa đường, chất béo và gây xơ vữa động mạch.
Phải chăng ăn chay dễ gây ung thư?
Tiến sĩ Jinchuan, giám đốc khoa 4, Bệnh viện Ung thư thuộc Đại học Y Quảng Châu, cho biết sự xuất hiện của bệnh ung thư có liên quan đến nhiều yếu tố, bao gồm di truyền, môi trường, thói quen sinh hoạt, chế độ ăn uống và môi trường. Có thể nói chế độ ăn uống ảnh hưởng đến nguy cơ ung thư, nhưng không thể khẳng định nó thúc đẩy sự xuất hiện của bệnh ung thư.
4 nguyên nhân chủ yếu gây ung thư tuyến tuỵ
Ăn chay không phải là thủ phạm gây ung thư tuyến tụy, những yếu tố sau đây mới là nguyên nhân chính gây ung thư tuyến tụy.
Hút thuốc và uống rượu
Những người hút thuốc có nguy cơ mắc ung thư tuyến tụy tăng lên đáng kể so với những người không hút thuốc. Việc tiếp xúc với nicotin và các chất gây ung thư trong thuốc lá có thể làm tăng đáng kể sự biểu hiện của các dấu hiệu tế bào gốc trong ung thư tuyến tụy, cho phép các tế bào ung thư tự làm mới và biệt hóa thành các loại tế bào khác, làm tăng tỷ lệ mắc bệnh ung thư.
Uống rượu sẽ có nhiều tác dụng khác nhau đối với chức năng nội tiết của tuyến tụy.
Ethanol được men rượu dehydrogenase chuyển hóa để tạo ra ethanol và các chất oxy hóa hoạt tính. Trong khi ảnh hưởng đến chức năng bình thường của tuyến tụy, nó cũng kích hoạt các tế bào hình sao của tuyến tụy để gây ra xơ hóa và thúc đẩy sự phát triển của ung thư.
Việc giải phóng các chất trung gian gây viêm, tổn thương các bào quan và những thay đổi di truyền thúc đẩy sự xuất hiện của ung thư tuyến tụy.
Yếu tố dinh dưỡng
Ăn nhiều thịt đỏ, thực phẩm giàu chất béo, giàu năng lượng trong chế độ ăn sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư tuyến tụy, đồng thời cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư đường ruột và ung thư dạ dày ở một mức độ nhất định.
Bệnh tiểu đường
Bệnh tiểu đường là một trong những yếu tố nguy cơ rõ ràng của ung thư tuyến tụy, mắc bệnh tiểu đường ≥10 năm sẽ làm tăng đáng kể tỷ lệ mắc bệnh ung thư tuyến tụy, trong khi những bệnh nhân mắc bệnh trên 20 năm sẽ có nguy cơ mắc bệnh ung thư cao hơn.
Viêm tụy mãn tính
Viêm tụy mãn tính sẽ gây kích ứng mô tụy, làm tăng nguy cơ đột biến tế bào xoma và di truyền, đồng thời làm tăng đáng kể nguy cơ ung thư tuyến tụy.
Dữ liệu cho thấy những bệnh nhân mắc bệnh viêm tụy mãn tính di truyền hiếm gặp có nguy cơ mắc ung thư tuyến tụy cao gấp 70 lần so với người bình thường, với nguy cơ suốt đời là 40-55%.
Ung thư tuyến tụy có thể “ngụy trang” thành bệnh dạ dày, đừng bất cẩn nếu có 4 triệu chứng dưới đây
Triệu chứng ban đầu của ung thư tuyến tụy chủ yếu là đau bụng, chướng bụng, ợ hơi… dễ nhầm với viêm dạ dày hoặc khó tiêu thông thường.
Trên lâm sàng, khoảng 60-80% bệnh nhân ung thư tuyến tụy sẽ bị nhầm lẫn với bệnh dạ dày hoặc viêm túi mật. Do đó, họ thường trì hoãn việc điều trị. Khi nguyên nhân thực sự được tìm ra, nhiều khi đã quá muộn, thời điểm tốt nhất để phẫu thuật đã bị bỏ lỡ.
Mặc dù ung thư tuyến tụy là một căn bệnh rất dễ ngụy trang, các dấu hiệu ung thư bị che giấu nhưng không phải là vô hình, bạn nên hết sức cảnh giác nếu xuất hiện những triệu chứng sau:
Đau bụng
Đau bụng là một trong những triệu chứng phổ biến nhất của ung thư tuyến tụy, thông thường sẽ xuất hiện cơn đau ở vùng bụng giữa và vùng bụng trên bên trái/phải, một số ít bệnh nhân sẽ cảm thấy đau ở vùng bụng dưới bên trái và bên phải.
Bản chất là đau bụng, kịch phát hoặc dai dẳng, cơn đau âm ỉ ngày càng nặng hơn.
Giảm cân đột ngột
Các tế bào ung thư tiếp tục cướp đi dinh dưỡng của các tế bào bình thường trong cơ thể, khiến cơ thể bệnh nhân sụt cân trong thời gian ngắn.
Nếu không cố tình giảm cân, bạn phải cảnh giác nếu cân nặng giảm hơn 10% trong một thời gian ngắn.
Chán ăn
Các triệu chứng do ung thư tuyến tụy gây ra có đặc điểm rõ ràng là bệnh nhân không muốn ăn đồ nhiều dầu mỡ, khi nhìn thấy đồ ăn giàu protein, nhiều chất béo sẽ cảm thấy nôn mửa.
Triệu chứng tiêu hóa
Ung thư tuyến tụy cũng có thể khiến bệnh nhân gặp các triệu chứng bất thường về đường tiêu hóa như buồn nôn, nôn, tiêu chảy và đại tiện phân đen, nhưng những triệu chứng này dễ bị nhầm lẫn với các bệnh khác.
Ngoài ra, so với bệnh dạ dày, ung thư tuyến tụy vẫn có những đặc điểm rõ ràng. Cơn đau do bệnh dạ dày uống thuốc có thể thuyên giảm, nhưng cơn đau do ung thư tuyến tụy sau khi uống thuốc khó giảm, các triệu chứng sẽ dai dẳng và trầm trọng hơn. Bệnh dạ dày thường không gây ra triệu chứng vàng da nhưng 90% bệnh nhân ung thư tuyến tụy sẽ bị vàng da.
5 kiểu người dễ mắc ung thư tuyến tụy
- Hơn 40 tuổi, đặc biệt khó chịu ở vùng bụng trên;
- Có tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư tuyến tụy;
- Bệnh tiểu đường đột ngột, hơn 60 tuổi, gia đình không có tiền sử bệnh tiểu đường, người không béo phì;
- Bệnh nhân viêm tụy mãn tính;
- Những người hút thuốc, uống rượu và có thói quen ăn uống kém trong thời gian dài.
Hiện nay, sàng lọc lâm sàng ung thư tuyến tụy chủ yếu bao gồm kiểm tra hình ảnh và sàng lọc dấu hiệu khối u, bao gồm nội soi, siêu âm, CT, MRI, v.v..
Theo Wang He - Aboluowang
Hoàng Tuấn biên dịch
