Sau lĩnh vực bất động sản, đầu tư vào cơ sở hạ tầng của Trung Quốc có thể là quân domino thứ 2 sụp đổ.
Các chuyên gia lo ngại nền kinh tế chậm lại, các cuộc đàn áp tài chính ngầm và thu nhập từ việc bán đất giảm mạnh đang làm giảm sức chi tiêu của chính quyền địa phương Trung Quốc, có thể buộc họ phải cắt giảm chi tiêu cơ sở hạ tầng. Nhưng tình hình có thể còn diễn ra tệ hơn.
Ông Andrew Colliers, nhà phân tích về Trung Quốc và giám đốc điều hành tại Orient Capital Research có trụ sở tại Hong Kong, nói với The Epoch Times: “Các chính quyền địa phương [Trung Quốc] đang phải đối mặt với mức thâm hụt ngày càng cao hơn, điều này sẽ hạn chế khả năng chi tiêu vào tăng trưởng của họ”.
Ông nói thêm, chính phủ trung ương đã và đang hạn chế hoạt động tài trợ ngoại bảng hoặc tài trợ “bóng tối” do lo ngại về rủi ro tài chính. Thực tế là thị trường bất động sản khó có thể phục hồi mạnh mẽ (trong tương lai gần), do đó doanh thu của họ từ việc bán đất sẽ bị hạn chế.
Ông Gary Dugan, giám đốc đầu tư tại Dalma Capital và một nhà đầu tư nước ngoài tại Trung Quốc, nói với The Epoch Times: “Chỉ riêng việc bán đất được ước tính đã tài trợ 40% chi tiêu của họ”. “Nếu không có sự chuyển giao vốn đáng kể từ chính quyền trung ương sang chính quyền địa phương, tốc độ tăng trưởng của Trung Quốc có thể bị đình trệ”.
Mặc dù chính quyền địa phương trong lịch sử luôn là động lực chính cho sự phát triển kinh tế của Trung Quốc, nhưng tốc độ tăng trưởng yếu trong năm nay, doanh thu thuế thấp và các hạn chế liên quan đến Covid đã làm suy yếu nghiêm trọng nền tảng tài chính của họ.
Tuy nhiên, trong khi doanh thu bán đất sụt giảm sau đợt trấn áp nợ trong lĩnh vực này trên toàn quốc, rủi ro vỡ nợ cũng đang gia tăng đối với các phương tiện tài chính của chính quyền địa phương (LGFV) và các ngân hàng ngầm vì ngành bất động sản chiếm khoảng 20–30% nền kinh tế Trung Quốc (bao gồm cả các ngành liên kết).
Các tổ chức tài chính Trung Quốc cung cấp các khoản vay cho các nhà phát triển bất động sản, những người thường thuê hoặc mua đất từ chính quyền thành phố. Chính quyền địa phương sử dụng doanh thu từ nhiều nguồn khác nhau, chẳng hạn như bán đất, để tài trợ cho cơ sở hạ tầng và các dự án công cộng thông qua LGFV.
Ngoài ra, khó khăn tài chính sẽ gia tăng khi chính quyền địa phương phải thanh toán nợ trong tháng tới, làm giảm tính linh hoạt trong việc tuân thủ các yêu cầu tăng chi tiêu của Bắc Kinh.
Nhiều chính quyền địa phương đã dùng đến biện pháp cắt giảm lương, cắt giảm nhân sự, cắt giảm trợ cấp và thậm chí áp dụng các khoản tiền phạt lớn một cách vô lý để cân bằng ngân sách.
Ông Collier nói: “Vì vậy, trừ khi Bắc Kinh sẵn sàng thiết lập một hệ thống thuế mới, chính quyền địa phương sẽ gặp khó khăn trong việc thanh toán các hóa đơn cơ bản của họ”.
Từ bất động sản tới tài chính
Trong hơn một thập kỷ, chính quyền Trung Quốc đã phải vật lộn với vấn đề nan giải là làm thế nào để khiến nhu cầu trong nước tách rời khỏi lĩnh vực bất động sản mà không gây ra khủng hoảng tài chính hoặc gây tổn hại cho nền kinh tế.
Họ tin rằng họ đã tìm ra giải pháp vào năm 2020. “Ba ranh giới đỏ” (hướng dẫn quy định tài chính) được cho là sẽ điều tiết cẩn thận đòn bẩy của nhà phát triển và buộc họ phải bán bớt hàng tồn kho của mình (ví dụ: đất chưa phát triển, các dự án đang xây dựng, các căn hộ đã hoàn thành nhưng chưa bán được) và ngừng sử dụng tiền bán trước từ một dự án để tài trợ cho việc khởi động dự án tiếp theo của họ.
Nhưng mọi thứ đã không diễn ra như kế hoạch. Khi Evergrande gặp rắc rối với các khoản nợ vào giữa năm 2021, người mua trở nên cảnh giác với việc mua những căn hộ bán trước từ các nhà phát triển tư nhân khác.
Doanh số bán bất động sản giảm mạnh và nhiều nhà phát triển rơi vào khó khăn tài chính, khiến vấn đề trở nên phức tạp hơn. Nhưng các nhà phân tích cho biết, cho đến nay, các quan chức vẫn chưa thể phá vỡ mô hình thất bại mang tính chu kỳ này.
Ông Adam Wolfe, nhà kinh tế thị trường mới nổi tại Công ty TNHH Nghiên cứu Chiến lược Tuyệt đối có trụ sở tại London, đã viết trong một ghi chú độc quyền dành cho khách hàng: “Country Gardens chỉ là một trong nhiều nhà phát triển bị ảnh hưởng nặng nề sau khi doanh số bán hàng liên tục sụt giảm trong tháng 4”.
Ông nói thêm, mặc dù tình hình ổn định tài chính và nền kinh tế cuối cùng có thể được đảo ngược, nhưng sẽ không thể thu hẹp lĩnh vực bất động sản mà không phá vỡ mô hình tăng trưởng đã là nền tảng của quá trình đô thị hóa và công nghiệp hóa của Trung Quốc trong 20 năm qua.
Ông Wolfe viết: “Quân domino tiếp theo sụp đổ [do đó] có thể sẽ là đầu tư vào cơ sở hạ tầng”. “Và điều đó có thể sẽ sớm xảy ra dựa trên ước tính của chúng tôi [3% GDP của Trung Quốc] về thâm hụt [ngân sách] lớn, bao gồm cả khoản vay LGFV”.
Một hành động táo bạo với khả năng thất bại cao
Tuy nhiên, hiện tại, chính quyền địa phương đang tạo ra nguồn vốn cho các dự án cơ sở hạ tầng thông qua trái phiếu có mục đích đặc biệt (SPB), được chính quyền trung ương hỗ trợ và là nguồn tài trợ cho một số dự án cơ sở hạ tầng.
Chẳng hạn, ông Dugan ước tính rằng trong 7 tháng đầu năm, tổng lượng phát hành trái phiếu đã tăng 130%.
Ông nói: “Miễn là có sự quan tâm của nhà đầu tư đối với SPB, chính quyền địa phương sẽ có thể tài trợ cho các kế hoạch cơ sở hạ tầng của họ”. “[Nhưng] mối lo ngại duy nhất là một số dòng tiền từ SPB đã được hướng tới việc hỗ trợ lĩnh vực tài chính đang bị ảnh hưởng nặng nề bởi sự suy thoái trong lĩnh vực bất động sản. [Bên cạnh đó], phần lớn những lời chỉ trích về các dự án cơ sở hạ tầng là liệu chúng có nằm đúng lĩnh vực hay không”.
Tuy nhiên, trong bối cảnh nhiều tỉnh phải đối mặt với áp lực nợ cao hơn và rủi ro đảo nợ do điều kiện tài chính suy yếu, đồng thời chính phủ trung ương đang đưa ra các quy định mới, chẳng hạn như cho phép chuyển đổi nợ ẩn thành trái phiếu, ông Wolfe tin rằng việc phát hành trái phiếu đầu tư cơ sở hạ tầng chắc chắn sẽ thất bại.
Ông Wolfe viết: “Các nhà hoạch định chính sách của Trung Quốc đang thực hiện một hành động táo bạo với khả năng thất bại cao”. “Họ đang cố gắng phá bỏ các cơ cấu tài chính vốn là nền tảng cho mô hình tăng trưởng của đất nước trong 20 năm qua. Ngay cả khi họ thành công về lâu dài, tốc độ tăng trưởng có thể giảm xuống mức 3% hoặc ít hơn trong vài năm tới khi mô hình tài chính đất đai sụp đổ.”
Theo The Epoch Times
Bảo Nguyên biên dịch
